دریافت لینک صفحه با کد QR
بدليل مشكلات مالي و اقتصادي
افول بلندپروازی‌های قطر در منطقه خاورميانه
11 اسفند 1392 ساعت 10:35
گروه بين الملل: هنگامی که در ماه ژوئن گذشته شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، به عنوان امیر قطر جانشین پدرش شد، تحلیلگران سیاسی اطلاعات چندانی درباره او نداشتند.
گفته می‌شد شیخ تمیم که ۳۳ سال دارد و فارغ التحصیل آکادمی نظامی سلطنتی سندهرست در انگلیس است، شخصی محافظه کار و محتاط است و برعکس تصوری است که مردم از یک شاهزاده تجمل پرست منطقه خلیج فارس دارند. حمایت قطر از جنبش‌های اسلامی در جریان انقلاب‌های تونس، لیبی، مصر و سوریه نتیجه معکوس داد و به روابط این کشور با متحدان غربی و نیز همسایگانش در خلیج فارس، صدمه زد. شیخ تمیم کشوری را به ارث برد که بلندپروازی‌هایش برای این که یک قدرت منطقه‌ای و حتی جهانی شود، در حال فروکش کردن بود."
بیل لا از شبکه خبری بی.بی.سی در گزارشی درباره افول بلندپروازی‌های قطر در منطقه نوشته است: « در همین حال در داخل قطر انتقاد محافظه کاران از آنچه که آن را ورود نهادهای فرهنگی و آموزشی و ارزش‌های غربی به کشور می‌دانستند، افزایش یافته بود. ولی امیر جدید قطر خوش شانس بود چون با وجود صرف میلیاردها دلار برای انجام برنامه‌های بلندپروازانه مختلف، خزانه کشور همچنان پر باقی مانده و با هرگونه مقیاس اقتصادی می‌توان گفت وضع قطر بسیار خوب است. جمعیت بومی قطر کم است و از دو میلیون نفر جمعیت، تنها ۲۷۵هزار نفر بومی هستند. این کشور بالاترین نرخ سرانه تولید ناخالص داخلی و پایین ترین نرخ بیکاری را در جهان دارد.
در جهانی که تشنه انرژی است، قطر دارای ذخایر قابل توجه نفت و گاز و زیربناهای بسیار پیشرفته برای رساندن انرژی به بازارهای جهانی است. ارزش دارایی‌های موجود در خزانه این کشور در پایان سال ۲۰۱۲ بیش از ۱۱۵ میلیارد دلار بود. با در اختیار داشتن یک چنین دارایی انتظار می‌رود قطری‌ها همچنان پول خرج کنند و همین کار را هم می‌کنند.
قطر مالک بانک‌هایی در سراسر جهان و تعدادی باشگاه فوتبال در اروپاست و در مرکز لندن مالک ساختمان‌هایی است که گران‌ترین ساختمان‌های جهان محسوب می‌شوند.
قطر در گذشته گروه‌های شورشی را که برای برکنار کردن رهبر لیبی می‌جنگیدند مسلح کرده بود و اکنون همین سیاست را در باره سوریه به کار می‌برد. این کشور همچنین میلیاردها دلار را در تلاش بی نتیجه برای نجات دولت محمد مرسی، رئیس جمهوری اسلامگرای برکنار شده مصر، به هدر داد. علاوه بر این، دولت قطر میلیاردها دلار را به اجرای برنامه امنیت غذایی قطر، به منظور خودکفایی غذایی این کشور، اختصاص داده است. گذشته از این هزینه‌ها، مبلغ قابل توجهی هم صرف هزینه برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ خواهد شد. قطر در برنامه پیشنهادی خود برای میزبانی مسابقات فوتبال قول احداث دوازده استادیوم دارای تسهیلات تهویه هوا، تاسیسات زیربنایی گسترده برای حمل و نقل، و حتی احداث یک شهر جدید را داده بود. برخی از کارشناسان هزینه اجرای این برنامه را بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار برآورد کرده بودند.
قطر همچنین مبلغ قابل توجهی را صرف پیشبرد فرهنگ، هنر و آموزش کرده است. شیخه موزه، همسر شیخ حمد بن خلیفه امیر سابق قطر و دخترش شیخه المیاسه برای افزایش وجهه جهانی این کشور تلاش می‌کنند. شیخه موزه، رئیس بنیاد قطر است که برنامه‌اش ترغیب دانشگاه‌های غربی و اندیشکده‌ها برای دایر کردن شعبه در دوحه پایتخت قطر است. هدف این سازمان غیرانتفاعی که در سال ۱۹۹۵ دایر شد "حمایت از قطر در مسیر حرکت از یک اقتصاد وابسته به نفت به یک اقتصاد مبتنی بر دانش از طریق گشودن راه برای شکوفایی توانایی‌های مردم" بود. شیخه موزه و دخترش همچنین نظارت بر تاسیس موزه هنر اسلامی را به عهده داشتند. این موزه که در سال ۲۰۰۸ افتتاح شد، دارای یکی از نفیس‌ترین مجموعه‌های هنری جهان است. به این ترتیب به نظر می‌رسد خانواده سلطنتی قطر و سایرین فکر می‌کردند پول لازم برای اجرای برنامه‌هایشان هیچ وقت تمام نخواهد شد. ولی هنگامی که شیخ حمد کنار رفت و پسرش جای او را گرفت باد سرد شروع به وزیدن کرد. ابتدا بنیاد قطر مدت پخش برنامه‌های رادیویی انگلیسی و عربی زبان خود را کاهش داد.
چهار ماه بعد انستیتوی فیلم دوحه، ده‌ها نفر از کارمندان خود را کنار گذاشت و تاریخ فستیوال فیلم دوحه را که قرار بود ماه مارس سال جاری برگزار شود به تاخیر انداخت. برنامه امنیت غذایی، که به موجب آن قطر تا سال ۲۰۲۳ می‌بایستی ۷۰ درصد مواد غذایی خود را در داخل کشور تهیه کند به میزان قابل توجهی کوچک تر شد و فهد العطیه، شخصی که مسئولیت این برنامه را به عهده داشت استعفا داد. تحلیلگران این کار را تصمیمی منطقی توصیف می‌کنند. جیم کرین، یک کارشناس انرژی در حوزه خلیج فارس برنامه امنیت غذایی قطر را برنامه غلطی توصیف کرده و می‌گوید: "سرمایه گذاری در بخش کشاورزی قطر اصلا منطقی نبود."
کرین توضیح می‌دهد که به موجب این برنامه، جهت تامین آب مناسب برای آبیاری محصولات کشاورزی در بیابان، از گاز طبیعی برای سوخت کارخانه‌های نمک زدایی آب استفاده می‌شود ولی همین کار باعث تولید گاز کربنیک زیادی خواهد شد. کرین می‌افزاید از آنجا که قطر هم اکنون از نظر سرانه بیشترین ضرر را به محیط زیست وارد می کند، افزایش تولید گازگربنیک موجب سرافکندگی بیشتر این کشور می‌شود. کریستیان کوتس اولریخسن، تحلیلگر مسائل خلیج فارس می‌گوید قطر باید سیاست سال‌های اخیر مبنی بر این که "برای صرف هزینه‌ها محدودیتی وجود ندارد" را قاطعانه کنار بگذارد. اولریخسن می‌افزاید: "مشکل تمیم ( شیخ تمیم) این است که قطر میزبان مسابقات جام جهانی است و خود را متعهد به تامین میلیاردها دلار هزینه‌های زیربنایی این مسابقات کرده است، ولی در حالی که درآمد دولت کاهش یافته، هزینه ها همچنان در حال افزایش است."
قطری‌ها دیگر درباره ساختن ۱۲ استادیوم ورزشی صحبت نمی‌کنند و کمیته برنامه ریزی محلی اکنون ساختن هشت استادیوم را در اولویت قرار داده است. ولی با وجود آنچه که به نظر بیشتر ناظران محدود کردن پروژه‌های احداث تسهیلات عظیم در یک چنین کشور کوچکی است، امیر قطر همچنان از میزبانی مسابقات جام جهانی فوتبال حمایت می‌کند. هر گونه صحبتی در باره انصراف از میزبانی این مسابقات، لطمه شدیدی به وجهه این کشور خواهد زد. در حالی که قطر محدودیتی برای سایر برنامه‌های پرخرج خود قائل می‌شود، شیخ تمیم ناچار خواهد بود هزینه برگزاری مسابقات فوتبال را تقبل کند. ولی محدود کردن هزینه سایر برنامه‌ها، موجب رضایت بسیاری از مردم عادی قطر خواهد شد که آهنگ شتاب تغییراتی را که توسط پدر و مادر شیخ تمیم صورت می‌گرفت، بیش از حدی می‌دانستند که موجب آسودگی خاطرشان شود.»
کد مطلب: 34127