بهار نیوز - 12 اسفندماه، روزی برای حفظ حیات وحش

گروه جامعه: سازمان ملل متحد در نشست عمومی خود در سال 2013روز سوم مارس هر سال را به عنوان روز جهانی حیات وحش نامگذاری کرد.

نامگذاری روزی به نام حیات وحش توسط سازمان ملل، براساس پیشنهاد ارایه شده در شانزدهمین نشست متعهدان کنوانسیون منع تجارت جهانی گونه های در معرض خطر انقراض (سایتیس) انجام شد. سوم مارس روزی که کنوانسیون سایتیس توسط نمایندگان جهان پذیرفته شد. امسال سوم مارس مصادف با 12 اسفندماه است. در اعلامیه صادرشده از سوی این کنوانسیون از کشورها خواسته شده است تا براساس اهمیت گونه های مختلف گیاهی و جانوری اقداماتی را برای افزایش آگاهی عمومی و معرفی این روز انجام دهند. اهمیت گونه های مختلف در حیات وحش را همه می دانند و بسیاری از مردم جهان از شکار و کشتار حیوانات بیزارند اما قاچاقچیان حیوانات و اجزای آنها، هنوز چشم طمع از حیات وحش برنداشته اند چون درآمدی در حد قاچاق مواد مخدر و انسان دارد.

حیوانات در دام انسان ها
کوروش حیدری دامپزشک در مورد وضعیت حیات وحش گفت : متاسفانه دامپزشکان روزانه مراجعات بسیاری دارند که در آنها حیوانات به علت نحوه نگه داری نادرست آسیب دیده اند و دیگر کاری هم برای آن ها نمی توان کرد . برای نمونه روباهی را برای درمان به مطب آورده بودند که آدمها برای محافظت از خودشان، دندان های حیوان را کشیده بودند. وی تاکیدکرد که حیوانات وحشی باید در محیط هایی همچون جنگل زندگی کنند و نگه داری این حیوانات در باغ وحش و یا خانه ها کار درستی نیست. حیدری از مردم خواست تا اگر دوستدار محیط زیست هستند و به نگه داری از حیوانات علاقه دارند، این حیوانات را در خانه های خود محبوس نکنند و در صورت تمایل می توانند حیوانات خانگی را نگه داری کنند.

عوامل مهم در انقراض گونه های جانوری
این در حالی است که حیات وحش امروز در جنگل ها و زیستگاه های خود نیز به راحتی نمی توانند شکار ، تولیدمثل و دیگر فعالیت ها را داشته باشند. کارشناسان محیط زیست جزیره ای شدن زیستگاه ها، وجود سلاح های غیرمجاز، حضور دام بیش از ظرفیت در زیستگاه ها و تجارت غیر قانونی گونه های جانوری را از مهمترین عوامل خطر انقراض گونه های جانوری می دانند. آنها براین باورند که جمعیت برخی گونه ها به دلیل توسعه راه ها، سکونتگاه ها و کشتزارها کم شده است و این گونه ها در دراز مدت با چالش کاهش تنوع ژنتیکی و کاهش مقاومت در مقابل بیماری ها و تغییرات محیطی مواجه شده اند. برای مثال جمعیت آهوان در زیستگاه های دشت سهرین زنجان، موته و کلاه قاضی اصفهان، هفتاد قله مرکزی و شیر احمد سبزوار با این مشکل مواجه شده اند. این اتفاق برای جمعیت های گوشتخوار کشور مثل یوزپلنگ و پلنگ نیز رخ داده و تلفات این گونه ها در حوادث جاده ای و تقابل با جمعیت های انسانی هم موجب کم شدن تعداد آن ها شده است.

بنا بر اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، از هزار و 218 مورد مرگ و میر ثبت شده در بین گونه های جانوری از سال 1385 تا1391، گوشتخواران با حدود 41 درصد تلفات بیشترین سهم مرگ و میر را به خود اختصاص داده اند و مهم ترین عامل در مرگ و میر آن ها هم تصادفات جاده ای ثبت شده است. چالش بعدی وجود سلاح های غیر مجاز است. بیش از یک میلیون اسلحه شکار مجاز در کشور وجود دارد و پیش بینی می شود تعداد زیادی اسلحه غیرقانونی هم وجود داشته باشد که تهدید بزرگی برای حیات وحش کشور است. از سوی دیگر متاسفانه در حال حاضر بیشتر از دو برابر ظرفیت مراتع، دام در مناطق چرا می کنند و این موضوع ضمن تخریب پوشش گیاهی باعث کاهش منابع آب و علوفه حیات وحش شده است اما گره ای که به جان حیات وحش افتاده و به دست مردم باز می شود، تجارت غیر قانونی گونه های جانوری و اجزای آنهاست.

امروزه جهان با گسترش پدیده شوم شکار و تجارت غیر قانونی جانوران وحشی و اجزای آن ها مواجه است؛ به طوری که قاچاق جانوران وحشی و اجزای آن ها بعد از قاچاق مواد مخدر و سلاح، رتبه سوم را به خود اختصاص داده و کشور ما به دلیل مکان جغرافیایی و غنای گونه ای و داشتن گونه های انحصاری، به شکل جدی در معرض تهدید این پدیده است. افشین کرمی معاون اداره کل حفاظت و مدیر شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست در این مورد گفت : هر گونه نگه داری و نقل و انتقال موجودات زنده و تاکسیدرمی شده حیات وحش بدون مجوز سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع است.گونه هایی که به شکل قاچاق وارد کشور می شوند، چون از ورودی های غیررسمی می آیند، نظارت دامپزشکی روی آن ها اعمال نمی شود و می توان گفت که ناقل متحرک بیماری هستند.

وی افزود: گاهی دیده شده که قاچاق از ورودی های رسمی انجام می شود که در اینجا وظیفه گمرک است که نظارت بیشتری داشته باشد. به گفته کرمی دراین زمینه با تمام استان های مرزی کشور مکاتبه شده تا نظارت بیشتری بر مبادی ورودی داشته باشند؛ اما قاچاق فقط به وارد کردن حیوانات از خارج کشور محدود نمی شود بلکه در کشور خودمان هم قاچاق از استانی به استان دیگر انجام می شود. به عنوان نمونه، نزدیک ایام نوروز که می شویم عده ای مسافر راهی جنوب کردستان می شوند و سمندر کمیاب این منطقه را که در معرض خطر انقراض است برای فروش به تهران و دیگر شهرها می برند. قاچاق خزندگان و دوزیستان در ایران بیشتر از سایر گونه هاست.

کرمی گفت : جالب است که این گونه نایاب به نازل ترین قیمت هم به فروش می رسد، در حالی که ارزش واقعی آن خیلی بیشتر از اینهاست. در کنار این گونه داخلی، بیشتر از 100گونه مارهای آبی، لاک پشت ها و ماهی های تزئینی هم از خارج کشور می آید که متاسفانه مردم بدون اطلاع از این که این جانوران ممکن است ناقل بیماری باشند آن ها را می خرند و بعد از مدتی در محل های نامناسب رهاسازی می کنند. وی بر ضرورت آموزش و فرهنگ سازی در جوامع محلی تاکید کرد و افزود : اگر آموزش های لازم به افراد داده شود تا در صورت مشاهده حیوانات چگونه برخورد کنند و به دلیل منافع مالی قاچاق، جانوران را به دام نیاندازند ، مشکلات ناشی از شکار و قاچاق تا حد زیادی حل خواهد شد. وی از مردم خواست که از خرید حیوانات قاچاق خودداری کنند تا قاچاقچیان انگیزه ای برای ادامه این کار نداشته باشند.