گروه سلامت: تنهایی احساسی است پیچیده و منحصربهفرد. از آنجایی که تنهایی در بین افراد یک دلیل مشترک ندارد؛ بنابراین پیشگیری و درمان این احساس مضر میتواند بسیار متفاوت باشد. مثلا یک کودک تنها که برای دوست پیدا کردن در مدرسه تلاش میکند، نیازهای متفاوتی با یک فرد سالمند که همسرش را تازه از دست داده، دارد.
هرچند تنهایی را معمولا به صورت وضعیت انزوا و تنها بودن تعریف میکنند، اما تنهایی در واقع یک وضعیت ذهنی است. تنهایی باعث میشود انسان احساس تهی بودن، ترس و بیارزش بودن کند. افرادی که تنها هستند اغلب نیاز به تماس انسانی دارند، اما وضعیت ذهنی آنها، شکل دادن ارتباط با دیگران را سختتر میکند. البته تنهایی برنامهریزی شده و انتخابی که در آن فرد به کارهای مهم و باارزشش میپردازد و در زمانهای لازم به امور اجتماعی مشغول است میتواند مفید هم باشد، در اینجا منظور از تنهایی، احساسی است که فرد دارد.محققان میگویند احساس تنهایی با گوشهگیری از اجتماع، ضعف در مهارتهای اجتماعی و افسردگی مرتبط است.
به گفتهی بسیاری از کارشناسان، تنهایی لزوما این نیست که فرد تنها باشد. بلکه تنهایی یک احساس است که بر ذهن نیز اثر میگذارد. مثلا فردی که در کار و حرفهاش خیلی هم موفق است ممکن است با وجود اینکه آدمهای زیادی در اطرافش هستند احساس تنهایی کند.
اثرات تنهایی بر بدن
سطح هورمون استرس بالا میرود
احتمالا میدانید که وقتی استرس دارید بدنتان مقدار زیادی هورمون استرس یا همان کورتیزول ترشح میکند. بنابراین جای تعجب ندارد که وقتی میتوانید با دیگران ارتباط برقرار کنید، سطح کورتیزولتان پایینتر است. مطالعات نشان میدهند آنهایی که در مورد مسائل و مشکلات خود با یک دوست حرف میزنند و درددل میکنند، بعد از این کار از نظر جسمی احساس تسکین و آرامش میکنند. وقتی ناراحتیها را در دلتان تلنبار نمیکنید و قادرید در موردشان با یک دوست حرف بزنید، استرس فیزیکی کمتری خواهید داشت. کورتیزولِ زیاد چیزی است که سیستم بدنتان ممکن است نتواند خوب تحملش کند. پس این قضیه را جدی بگیرید و در مورد مشکلات و ناراحتیهایی که پریشانتان میکنند با یک دوست صمیمی درددل کنید.
سیستم عصبی در وضعیت جنگ یا گریز قرار میگیرد و خوابیدن را سخت میکند
وقتی احساس تنهایی میکنید، مغزتان میتواند نوراپینفرین زیادی تولید کند که هورمونی است که واکنش جنگ یا گریز را برانگیخته میکند. وقتی بدن شما با فعال کردن واکنشهای جنگ یا گریز به استرس پاسخ میدهد، خوابیدن در پایان روز سختتر میشود، حتی اگر شدیدا نیازمند تنهایی و استراحت کردن باشید.
انسان موجودی است اجتماعی؛ اما خیلی وقتها که استرس داریم ناخواسته از اجتماع کناره میگیریم، مثلا یک دورهمی دوستانه یا از خانه بیرون زدن به قصد دیدار با یک دوست یا حتی قدم زدن در یک مکان شلوغ مانند پارک را کنسل میکنیم، به این امید که این کارها استراحتی برای مغز است، در حالی که این کار زمانی مفید است که برای تنهاییتان برنامهای خلاقانه داشته باشید.تنهایی برای قلب هم مضر است. دانشمندان میگویند احساس تنهایی میتواند باعث شود محیط خود را ناایمن و غیردوستانه احساس کنیم، بنابراین دچار اضطراب میشویم و ضربان قلبمان بالاتر میرود و طبیعتا فشارخونمان هم افزایش مییابد.
گلبولهای سفید خون بالا میرود و در بلندمدت ایجاد التهاب میکند
هرچند هورمون کورتیزول با التهاب میجنگد؛ اما واکنش جنگ یا گریزی که تنهایی عامل آن است، بدن را وادار به تولید نوراپینفرین میکند که در واقع تولید گلبولهای سفید خون را افزایش داده و مکانیسم طبیعی دفاعی بدنتان را خاموش میکند. این یک چرخهی معیوب است:استرس دارید و کورتیزولتان بالاست؛ اما چون کمی سراسیمهاید، بدنتان نسبت به جنبهی مفید کورتیزول که کاهندهی التهاب است کمتر حساسیت نشان میدهد. افراد تنها در بلندمدت بیشتر احتمال دارد قربانی مشکلات مرتبط با التهاب مزمن مانند سرطان، حساسیت نسبت به ویروسها و عفونت شوند. در کلاسهای ورزشی جمعی و گروهی شرکت کنید، برای پیادهروی به پارکی شلوغ بروید و تا جایی که ممکن است از جمعیت کناره نگیرید.
دمای بدن کم میشود
در سال ۲۰۱۲ محققان هلندی دریافتند حتی فکر اینکه اجتماع شما را نادیده میگیرد کافیست تا دمای بدنتان را پایین بیاورد. همین محققان دریافتند حتی یادآوردن خاطرهی یک گوشهگیری اجتماعی میتواند به افراد احساس سرما بدهد. به زبان ساده، تنهایی به شما احساس سرما و لرز میدهد. طبق توصیهی کارشناسان میتوانید احساس سرمای ناشی از تنهایی را هم با یک تعامل اجتماعی واقعی و هم با یک گرمای فیزیکی که القاکنندهی یک ارتباط گرم است از بین ببرید، مثلا یک فنجان چای داغ بین دستهایتان بگیرید. ارتباط ذهنی و جسمی بین گرمای فیزیکی و احساس دوست داشته شدن، واقعی است!وقتی تنها هستید از دوپامین محرومید. دوپامین هورمونی است که وقتی تماس فیزیکی با فردی برقرار میکنید ترشح میشود. این کمبود باعث میشود احساس سرما کنید. حتی ممکن است به دلیل نیاز به احساس گرما بدون شناخت و عجولانه وارد رابطهای شوید که چندان مناسب نیست.
فشار خون بالا میرود و احتمال بیماری قلبی بیشتر میشود
تنهایی برای قلب هم مضر است. دانشمندان میگویند احساس تنهایی میتواند باعث شود محیط خود را ناایمن و غیردوستانه احساس کنیم، بنابراین دچار اضطراب میشویم و ضربان قلبمان بالاتر میرود و طبیعتا فشارخونمان هم افزایش مییابد.
سیستم ایمنی ضعیف میشود
مطالعات نشان داده است که احساس تنهایی موجب تضعیف سیستم ایمنی میشود و افراد تنها بیشتر مستعد بیمار شدن هستند. مطالعهای نشان داد افرادی که میگفتند احساس تنهایی میکنند، بعد از واکسینه شدن، بدنشان آنتیبادیهای خوبی تولید نکرده بود.
طول عمر کاهش مییابد
واقعا غمانگیز است؛ حتما تا اینجا هم متوجه شدهاید که تنهایی چه عوارضی برای سلامتی دارد. تمام این موارد به مرور زمان بر طول عمر اثر میگذارند. زیرا به طور کلی، وضعیت نامناسب سلامتی منجر به کوتاه شدن عمر میشود.
چند توصیهی ساده برای کاهش احساس تنهایی
در فعالیتهای اجتماعی، داوطلبانه و جهادی شرکت کنید.با یکی از اعضای خانواده یا اقوام نزدیکتان ارتباط بیشتری برقرار کنید و ساعاتی از روز را با صحبت کردن با او بگذرانید.یک ورزش یا فعالیت بدنی را بهصورت منظم و مداوم دنبال کنید.