ثبت تصویری بی‌نظیر از یکی از اقمار مریخ

گروه علمی: مدارگرد کاوشگر مریخی چینی‌ها به نام "تیان ون-۱"(Tianwen-۱) امروز(شنبه) تصویری با کیفیت بالا از یکی از اقمار سیاره سرخ به زمین ارسال کرد.به گزارش ایسنا، مریخ، سیاره سرخ رنگی است که انسان مدت‌هاست رویای ایجاد مستعمرات انسانی را روی آن دارد. این سیاره اما دارای دو قمر با اشکالی عجیب به نام‌های "فوبوس" و "دیموس" است.

در اوت سال ۱۸۷۷، "آساف هال" ستاره‌شناس آمریکایی کشف کرد که مریخ دارای دو قمر درونی و بیرونی است و بنا به پیشنهاد یک شیمی‌دان انگلیسی به نام "هنری مدان"، این دو قمر بعدها "فوبوس" و "دیموس" نام گرفتند.
جالب اینجاست که سیاره مریخ(mars) از نام "خدایگان جنگ" در روم باستان به همین نام نام‌گذاری شده است و قمرهای آن نیز نام خود را از اسب‌های دوقلوی یک خدای دیگر در روم باستان به نام "آرس" گرفته‌اند که "فوبوس" و "دیموس" نام دارند و به ترتیب به معنای ترس و وحشت هستند.

"فوبوس" و "دیموس" در مقایسه با قمر زمین، کوچک هستند و به ترتیب تنها ۲۲.۲ کیلومتر و ۱۲.۵ کیلومتر قطر دارند. امروز کاوشگر مریخی چینی‌ها همزمان با دومین سالگرد پرتاب خود به سیاره سرخ، تصویری از قمر فوبوس مریخ منتشر کرده است.چین در ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۰، فضاپیمای بدون سرنشین تیان‌ون-۱ را با موشک حامل لانگ مارچ ۵ Y-۴ از مرکز پرتاب فضایی ونچانگ به مقصد مریخ پرتاب کرد. تیان‌ون-۱ اولین ماموریت کاوش مریخ توسط چین است که شامل یک مدارگرد، یک فرودگر و یک سطح‌نشین است. تیان-ون ۱ در ماه فوریه سال گذشته میلادی به مریخ رسید و در ماه مه، سطح‌نشین حامل مریخ‌نورد ژورونگ روی یک ناحیه به نام "یوتوپیا پلانیتیا"(Utopia Planitia) که دشت وسیعی در نیمکره شمالی مریخ است، فرود آمد. تیان ون ۱ در واقع از شش قطعه تجهیزات جداگانه یعنی یک مدارگرد، دو دوربین قابل استقرار، یک فرودگر، یک دوربین از راه دور و مریخ نورد ژورونگ تشکیل شده است. 

تاکنون، ۱۳ ابزار علمی موجود در مدارگرد و مریخ نورد، نزدیک به ۱۰۴۰ گیگابایت داده خام را به زمین ارسال کرده‌اند. سازمان ملی فضایی چین گفت که این داده‌ها به دانشمندان چینی تحویل داده شده است و به ارتقای سطح دانش آنها درباره سیاره سرخ کمک خواهد کرد. چندی پیش نیز این کاوشگر چندین تصویر از سیاره سرخ ثبت کرد.اخیرا، محققان پشتیبان ماموریت تیان ون-۱ زمانی که مدارگرد این کاوشگر نسبتا نزدیک فوبوس بود از فرصت استفاده کردند و تصاویر واضحی از این قمر در حالت ماه کامل ثبت کردند.

حقایق جالب در مورد مریخ، فوبوس و دیموس
مریخ تنها سیاره سنگی با دو قمر است و به طور شگفت انگیزی هیچ قمر دیگری در منظومه شمسی به اندازه‌ای که "فوبوس" و "دیموس" به مریخ نزدیک هستند، به سیاره خود نزدیک نیستند. حقایق جالب دیگری نیز در مورد سیاره سرخ و قمرهای آن وجود دارد:آژانس فضایی ژاپن(JAXA) قصد دارد در سال ۲۰۲۴ یک فرودگر به "فوبوس" بفرستد. این سطح‌نشین به عنوان بخشی از ماموریت "کاوش قمرهای مریخی"(MMX)، نمونه‌های سنگ و خاک را از این قمر جمع‌آوری می‌کند و در سال ۲۰۲۹ به زمین خواهد آورد. محققان مؤسسه فناوری فدرال سوئیس زوریخ(ETH) پیشنهاد می‌کنند که اطلاعات این فرودگر ژاپنی می‌تواند یافته‌های آنها را در مورد منشا "فوبوس" و "دیموس" بهبود بخشد. با این حال، ژاپن تنها کشوری نیست که به قمرهای مریخ علاقه نشان داده است. در سال ۱۹۸۸ اتحاد جماهیر شوروی با استفاده از کاوشگرهایی به نام "فوبوس ۱" و "فوبوس ۲" دو تلاش ناموفق برای کاوش "فوبوس" انجام داد.

مدت‌ها قبل از اینکه "آساف هال" قمرهای مریخ را کشف کند، "یوهانس کپلر" ستاره‌شناس آلمانی پیشنهاد کرده بود که از آنجایی که مشتری چهار قمر و زمین یک قمر دارد، سیاره سرخ که میان آنها قرار دارد، باید دو قمر داشته باشد. با این حال، او نتوانست فرضیه خود را اثبات کند.یکی از ویژگی‌های قمر "فوبوس"، وجود دهانه برخوردی بزرگی به نام "استیکنی"(Stickney) در آن است که با وسعت ۱۰ کیلومتری روی سطح آن قرار دارد. "نقشه‌بردار جهانی مریخ" متعلق به ناسا، اولین کاوشگر فضایی بود که "استیکنی" را شناسایی کرد. به دلیل وجود این دهانه، قمر مریخ دارای الگوهای رگه رگه بزرگی است. "دیموس" نیز دارای دو دهانه برخوردی به نام‌های "ولتر"(Voltaire) و "سوئیفت"(Swift) است که از نام دو نویسنده معروف به همین نام(ولتر و جاناتان سوئیفت) گرفته شده است. قطر هر کدام از این دهانه‌ها حدود سه کیلومتر است.

"فوبوس" و "دیموس" می‌توانند اسرار گوناگونی را در مورد منشاء مریخ و منظومه شمسی برای ما فاش کنند. کاوش در این ماهواره‌های طبیعی کوچک می‌تواند به ما این امکان را بدهد که سیاره‌ای را که در آینده به زندگی در آن فکر می‌کنیم، بیشتر بشناسیم و بهتر درک کنیم.