بهار نیوز - پیش‌بینی این بلای طبیعی با روشی بسیار عجیب

گروه علمی: دانشمندان اخیراً اعلام کرده‌اند با روشی نوین می‌توانند وقوع زمین لرزه‌ها را پیش بینی کنند. آیا پیش بینی زلزله ۲ روز قبل از وقوع واقعیت دارد؟بلایای طبیعی ممکن است در هر کشوری و در هر زمانی رخ دهد. انسان‌ها سال‌ها است که در تلاش هستند تا بتوانند وقوع این بلایا را پیش بینی کنند و گاهی اوقات موفق عمل کرده‌اند. برخی از بلایای طبیعی نیز قابل پیش بینی کردن نیستند یا این که پیش بینی آنها از چند روز قبل ممکن نیست.یکی از مهم‌ترین بلایایی که متاسفانه در کشور ما نیز زیاد رخ می‌دهد، زلزله است. تلاش‌های زیادی انجام شده بلکه بتوانیم زمین لرزه‌ها را از قبل پیش بینی کنیم و بدین ترتیب خسارات جانی و مالی را به حداقل برسانیم، اما تاکنون چنین چیزی امکان پذیر نبوده است.

پیش بینی زلزله ۲ روز قبل از وقوع
به تازگی و پس از سال‌ها تلاش و کوشش، گروهی از دانشمندان موفق شده‌اند به روشی برسند که با آن بتوانند زلزله‌ها را با دقت ۸۰ درصد و از ۴۸ ساعت قبل پیش بینی کنند. جالب است بدانید که این پیش بینی از طریق تماشای آسمان انجام خواهد شد. این گروه از محققان که در دانشگاه آریل مشغول فعالیت هستند توانسته‌اند با ابداع روشی جدید و از طریق نگاه کردن به آسمان، زمین لرزه‌ها را دو روز قبل از وقوع پیش بینی کنند.

همان‌طور که احتمالا می‌دانید سطح سیاره زمین از گوشته و پوسته ساخته شده، ولی این لایه‌های زمینی یکسان و یکنواخت نیستند و قطعات مجزایی در کنار هم هستند که گاها یا در کنار هم می‌غزند، یا از هم فاصله می‌گیرند یا به یکدیگر نزدیک می‌شوند. همچنین نکته مهم در مورد زمین لرزه‌ها این است که وقتی زمین ساخت ورقه‌ای رخ می‌دهد زلزله به وجود می‌آید.

دانش زمین ساخت ورقه‌ای که نام دیگر آن تکتونیک صفحه‌ای است، حرکات لایه‌های زمین در سنگ کره یا همان لیتوسفر را مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهد. در اوایل قرن بیستم بود که این نظریه بر اساس یک نظریه دیگر به نام رانش قاره‌ای مطرح شد و بعد از آن بود که دانشمندان پذیرفتند که مفهوم گسترش دریا وجود دارد.

مطابق نظریه مذکور، سنگ کره یا لیتوسفر دارای ۷ یا ۸ صفحه است و هر یک از این صفحات خود دارای صفحات کوچک‌تری هستند. آن دسته از صفحاتی که پوسته زمین را شکل می‌دهند از دو نوع سنگ کره‌های اقیانوسی و سنگ کره‌های قاره‌ای ضخیم‌تر هستند و هر یک از آنها دارای صفحات مخصوص به خود هستند.

همان‌طور که به آن اشاره کردیم، صفحات مذکور به صورت مداوم در حال حرکت هستند و وقتی به همدیگر برخورد می‌کنند پدیده‌هایی نظیر زلزله، گسل، شکستگی‌ها، کوه‌ها، درازگودال‌ها و چین خوردگی ایجاد می‌شوند. بسته به این که در چه شرایط و زمانی باشیم، این صفحات می‌توانند از صفر تا ۱۰۰ میلی‌متر در سال حرکت کنند.

یکی از دلایلی که صفحات پوسته زمین حرکت می‌کنند این است که این سنگ کره‌ها جرم حجمی و نیروی بیشتری در قیاس با لایه‌های زیرین خود دارند؛ نام لایه‌های زیرین سست کره است. از دیگر کاربردهای زمین ساخت یا تکتونیک این است که برای حرکات آهسته صفحات به کار می‌رود. همچنین از دیگر کاربردهای زمین ساخت برای زلزله و صفحات قاره‌ای است.

پیش بینی زمین لرزه امکان پذیر است؟
گفتیم که پیش بینی زلزله تا همین چند وقت پیش ناممکن بود و اگر هم می‌شد تشخیص داد، میزان دقت آن بسیار کم بود. عوامل مختلفی در پیش بینی زمین لرزه تأثیرگذار هستند. یکی از مهم‌ترین فاکتورها شدت زلزله است. برای مثال زلزله‌های کوچک و کم‌زور ممکن است هر روز اتفاق بیفتند، اما فقط زلزله‌های بزرگ است که احساس می‌شوند.

زمین لرزه‌های قدرتمند قادر هستند ساختمان‌ها را خراب کنند و درختان را از ریشه درآورند. مثال‌ها در مورد میزان قدرت زلزله زیاد است و یکی از آنها همین زمین لرزه اخیر در کشور همسایه ما، افغانستان است. در این زلزله ۵.۹ ریشتری حدود هزار نفر کشته شدند و تعداد زخمی‌ها نیز زیاد بودند. بنابراین همان‌طور که مطلع هستید اگر بدانیم زلزله‌ها کی به وقوع می‌پیوندند، آثار مفیدی در بر خواهد داشت.دانشمندان امروزه می‌توانند مکان دقیق وقوع زمین لرزه و شدت بزرگی و کوچکی آن را بفهمند، اما این که بتوان وقوع آن را از قبل پیش بینی کرد کار دشواری است. سوال اینجاست که محققان دانشگاه آریل چطور ادعا می‌کنند توانایی پیش بینی وقوع زمین لرزه را دارند؟

البته دانشمندان می‌توانند از روش‌های مختلفی مناطق گسل‌خیز و در معرض خطر را مشخص کنند، ولی در کل قادر به تعیین زمان دقیق آن نیستند. تکنیک جدید این گروه از محققان این است که به جای چشم دوختن به زمین و سنسورهای زمینی، به آسمان نگاه می‌کنند.

پژوهشگران و زمین شناسان برای دستیابی به این موفقیت از الگوریتمی به نام ماشین بردار پشتیبان بهره گرفته‌اند. این الگوریتم سعی می‌کند میزان الکترون‌های موجود در یونوسفر را که در بالاترین لایه جو قرار دارد جمع‌آوری کرده و به جی پی اس بدهد تا بتواند زلزله را پیش بینی کند.لازم به ذکر است که ماشین بردار پشتیبان از جمله راه‌های مفید برای یادگیری با نظارت است و عمدتا برای طبقه‌بندی و رگرسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد. طی سالیان اخیر این روش مورد استقبال واقع شده و از آنجایی که روش جدیدی محسوب می‌شود، نسبت به روش‌های قدیمی کاربردی‌تر است. همین‌طور باید گفت که مبنای کاری دسته بندی کننده ماشین بردار پشتیبان، دسته‌بندی خطی داده‌ها است و در تقسیم خطی داده‌ها خطی انتخاب می‌شود که بتواند حاشیه اطمینان بیشتری داشته باشد.

به گفته دانشمندان در یک مطالعه تحقیقاتی، وقتی انواع سنگ‌ها روی سطح زمین تحت فشار قرار می‌گیرند، تقریبا تمامی آنها حفره‌های مثبتی را فعال می‌کنند که می‌توانند جریان‌های الکتریکی را حمل و تولید کنند. در پی تجمع این حامل‌های بار، یون‌های باردار نیز در نزدیکی سطح زمین تحت فشار قرار می‌گیرند و جریان مذکور را به بیرون هدایت می‌کنند و در یک دوره زمانی به یونوسفر انتقال داده می‌شود که در اینجا قابل شناسایی می‌شوند.