بهار نیوز - وضعیت عجیب در بازار موادغذایی ایران

گروه اقتصادی: بنا بر اعلام رسمی در دوازدهمین روز مردادماه، مقرر شده است قیمت روغن خانوار ۱۰ درصد و قیمت روغن صنف و صنعت ۱۵ درصد کاهش داشته باشد.برخی رسانه‌ها نیز از کاهش قریب‌الوقوع قیمت برنج به نقل از فعالان این حوزه و مقامات وزارت جهادکشاورزی دادند.با این حال یک فعال بازار خرده‌فروشی در این خصوص گفت: این ابلاغیه در آستانه تعطیلات صادر شده و به نظر نمی‎رسد روغن با قیمت پایین‌تر از قیمت کنونی تا قبل از عاشورا در بازار یافت شود. به گفته وی تصمیم اصلی در هشتمین روز مرداد اتخاذ شده اما ابلاغیه در دوازدهم مرداد صادر شده است.

بازار مواد غذایی و اقلام خوراکی روزهای پرتنشی را طی کرد و نوسان شدید و جهش قیمت‌ها سبب شد تا مردم تنها برای خرید مایحتاج بسیار ضروری دست به جیب شوند. همزمان با حذف ارز 4200 تومانی و آزادسازی قیمت برخی اقلام، کارخانه‌های تولید روغن بلافاصله پرچمدار این حرکت شدند و با چراغ سبز دولت نسبت به تغییر قیمت محصولات تولیدی ماه‌های قبل خود شدند و اقلامی که با استفاده از ارز 4200 تومانی تولید شده بود را با نرخ آزاد به مردم فروختند. البته پیش از این کار اقدام به عرضه قطره‌چکانی در بازار کردند و زمینه‌های کمبود و در نتیجه نایاب و گران شدن محصولات را فراهم کردند.

روند صعودی نرخ تورم مواد غذایی در کشور
بسیاری از اقتصاددانان و کارشناسان نسبت به شوک عظیم قیمتی ناشی از حذف ارز 4200 تومانی هشدار دادند و نشانه‌های وضعیت نامناسب بازار در خرداد 1401 رخ‌نمایی کرد به‌طوری که بر اساس آمار رسمی تورم سالانه 39.4 درصد شد و تورم نقطه به نقطه به 52.5 درصد رسید و تورم ماهانه نیز 12.2 درصد گزارش شد؛ برخلاف وعده دولتی‌ها اوضاع در تیرماه در مسیر بهبود قرار نگرفت و بررسی گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد در تیر 1401 تورم سالانه به 40.5 درصد، تورم نقطه به نقطه به 54 و تورم ماهانه به 4.6 درصد رسیده که نشان‌دهنده روند صعودی تورم سالانه و نقطه به نقطه است.

نکته مهم ماجرا این است که نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش 4.4 واحد درصدی به 86 درصد و گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با افزایش 0.1 درصدی به 36.9 درصد رسیده که این آمار و اعداد را باید نماد رو به رشد تورم خرداد و تیر 1401 در اثر حذف ارز 4200 تومانی از کالاهای اساسی و معیشتی دانست. اکنون نخستین سال دولت سیزدهم به اتمام رسیده و آمارهای رسمی منتشر شده از سوی مرکز آمار، مؤید افزایش 54 درصدی سطح عمومی قیمت‌ها و رشد 86 درصدی مواد خوراکی در کشور است.

روغن؛ پرچمدار جهش نرخ
در تیر به نسبت خرداد ماه؛ قیمت گوشت قرمز و مرغ با 12 درصد رشد بالاترین افزایش قیمت یک ماهه اخیر را به ثبت رساند هرچند روغن را باید پرچمدار افزاش قیمت در 12 ماه گذشته به‌شمار آورد زیرا قیمت روغن در تیر 1401 نسبت به تیر 1400 برابر با 293 درصد افزایش را تجربه کرده است.بررسی نرخ‌ها در تیر 1401 نسبت به سال قبل از آن نشان می‌دهد که تورم نقطه به نقطه مواد خوراکی و آشامیدنی 87 درصد، خوراکی‌ها 90.2 درصد، نان و غلات 101.1 درصد، گوشت و فرآورده گوشتی 65.7 درصد، گوشت قرمز و مرغ 69.6 درصد، ماهی 41.4 درصد، شیر و پنیر و تخم مرغ 119.2 درصد، روغن 293 درصد، میوه و خشکبار 50.1 درصد، سبزیجات و حبوبات 71.6 درصد، شکر و مربا و عسل و شیرینی و قند و شکر75.2 درصد، چای و قهوه و نوشابه 30.2 درصد و ... بوده است و بر اساس اعلام مرکز آمار، نرخ تورم سالانه تیر ماه 1401 برای خانوارهای کشور به 40.5 درصد افزایش یافته و هزینه‌های بیشتری به خانوارهای ایرانی تحمیل شده است.

آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد شاخص قیمت مصرف‌کننده در تیر1401 و تورم نقطه به نقطه مواد غذایی در 10 استان به بیش از 90 درصد رسیده است که گیلان، مازندران، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، همدان، لرستان، سمنان، قزوین و البرز این استان‌ها را تشکیل می‌دهند.به نظر می‌رسد وضعیت نرخ‌ مواد غذایی و اقلام خوراکی در مردادماه نیز وضعیت بهتری نسبت به تیر 1401 نداشته باشد زیرا هنوز هم قیمت کالاها بالاتر از توان اقتصادی خانواده‌ها محسوب می‌شود.

دلیل کاهش قیمت روغن چیست؟
علت اصلی کاهش قیمت روغن را باید در کاهش حقوق گمرکی و نرخ جهانی جستجو کرد زیرا قیمت جهانی غلات و دانه‌های روغنی که تحت تاثیر جنگ در اوکراین افزایش یافته بود ؛ در 3 ماه گذشته روند کاهشی طی کرده است و اثرات این مساله در بازار کشورهای واردکننده این‌گونه محصولات قابل مشاهده است و بازار ایران به ‌عنوان یکی از واردکنندگان روغن خام باید همسو با قیمت‌های جهانی و روند کاهشی نرخ‌ها حرکت کند بنابراین تولیدکنندگان داخلی با دستور دولت و به دلیل کاهش هزینه‌های ارزی تولید، ناچار به کاهش نرخ‌ها هستند.

البته با دستور از سوی وزارت صمت و دولت برای کاهش نرخ روغن، انجمن روغن نباتی در اطلاعیه‌ای ضمن استقبال از تعدیل قیمت کالاها و بزرگ شدن سفره مردم، کاهش قیمت روغن نباتی را با توجه به شرایط فعلی برای کارخانه‌ها نامقدور دانست و برای اجرای این ابلاغیه ۲ماه زمان خواست.در این اطلاعیه آمده کاهش قیمت مصرف‌کننده روغن نباتی قبل از ارزان شدن قیمت روغن خام، باعث زیان کارخانه‌ها و بی‌نظمی در بازار شده و اجرای دستورالعمل کاهش قیمت روغن تولیدی کارخانه‌ها مستلزم تحقق پیش‌شرط‌هایی اعلام شده است.

مانور بر ارزانی در اوج گرانی‌ها
روغن تنها کالایی نیست که مانور ارزان شدن آن در رسانه‌های همسو با دولت پیگیری می‌شود. در روزهای اخیر اطلاع‌رسانی‌های گسترده در خصوص کاهش قیمت برنج نیز صورت گرفته است اما بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت برنج بین 80 تا دویست هزار تومان در هر کیلو است که کاهش چندانی را نشان نمی‌دهد.