بهار نیوز - فقدان تعهد؛اشتباه اساسی آمریکا در افغانستان

فقدان تعهد؛اشتباه اساسی آمریکا در افغانستان

گروه بین الملل: دیوید پترائوس، ژنرال بازنشسته ارتش آمریکا و رئیس پیشین سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا – سیا – در مقاله ای با عنوان «اوضاع افغانستان مجبور نبود به چنین صورتی بیفتد» در نشریه آمریکایی آتلانتیک نظرات خود را نسبت به رویکرد ایالات متحده از زمان حمله به افغانستان و سرنگونی طالبان در سال ٢٠٠١ تا خروج نظامی از آن کشور در تابستان سال گذشته شرح داده است. از جمله سمت‌های نظامی ژنرال پترائوس فرماندهی نیروهای آمریکایی در عراق و فرماندهی عالی نیروهای ناتو و آمریکا در افغانستان بوده است.
وی در این مقاله که در آستانه اولین سالگرد بازگشت طالبان به قدرت منتشر شده گفته است که در افغانستان «اشتباه اساسی ما فقدان تعهد بود» و افزوده است که «در اصل، ما هرگز رویکردی مکفی، منسجم و باثبات نسبت به افغانستان نداشتیم به نحوی با تغییر دولت و حتی مقامات دولتی در آمریکا این رویکرد تغییر نکند.» ژنرال پترائوس یادآور شده است که حتی در آغاز مداخله نظامی در افغانستان هم آمریکا از ایجاد یک مقر نظامی نیرومند در آن کشور اکراه داشت.
به گفته ژنرال پترائوس، حدود هشت سال پس از حمله اولیه که ایالات متحده بار دیگر توجه و منابع خود را معطوف افغانستان کرد «ما فرصت بهره‌برداری مناسب از یک دوره طولانی آرامش نسبی در افغانستان را که طالبان و سایر عناصر شورشی مشغول بازسازی خود در پاکستان بودند، از دست داده بودیم در حالیکه می‌توانستیم در این مدت گام‌های بلندتری در توسعه نیروهای نظامی و نهادهای دولتی افغانستان برداریم.»
دیوید پترائوس می‌افزاید که هنگامی که در سپتامبر سال ٢٠٠٥ به دستور وزیر دفاع وقت آمریکا به بررسی شرایط افغانستان پرداخت متوجه شد که در مقایسه با عراق، اقدامات ایالات متحده در آن کشور بسیار کم بوده هرچند جنگ عراق پانزده ماه پس از تصرف افغانستان آغاز شده بود.به گفته او سرانجام در دولت باراک اوباما بود که ایالات متحده «برای اولین بار امکانات کمابیش کافی را برای افغانستان در نظر گرفت هرچند رئیس جمهور همزمان با اعلام اعزام نیروی بیشتر به افغانستان، زمان آغاز طرح کاهش نیرو را هم تعیین کرد.»
ژنرال پترائوس می‌نویسد که در اواخر سال ٢٠١٠، ایالات متحده سرانجام استراتژی جامعی برای اختصاص امکانات لازم از جمله اعزام نیروی کافی و ایجاد ظرفیت‌های غیرنظامی جهت پشتیبانی از اقدامات نظامی و ساختارهای لازم برای آموزش نیروهای افغان و سپردن امور مناطق به آنها را به اجرا گذاشت و همزمان با مذاکره با رهبری طالبان، روند آشتی با اعضای عادی آن و رسیدگی به مسایلی مانند تلفات غیرنظامیان، فساد و کشت تریاک را به جریان انداخت اما این روند بیش از یک سال دوام نداشت.
به گفته او، در ژوئن سال ٢٠١١، دولت باراک اوباما جزئیات برنامه کاهش حضور نظامی آمریکا را منتشر کرد و در حالیکه مشخص شده بود ایالات متحده دیگر نمی‌تواند ضربه نهایی را به طالبان و سایر گروه‌های شورشی وارد کند، «به این نتیجه رسیدیم که خروج از افغانستان به داشتن تعهدی طولانی مدت نسبت به آن کشور ارجحیت دارد.»
به گفته دیوید پترائوس، اگرچه ایالات متحده در آن زمان سرانجام دریافت که دیگر قادر به پیروزی در جنگ افغانستان نیست اما او و برخی دیگر از نظامیان بلندپایه آمریکایی هشدار دادند که ایالات متحده باید به «مدیریت» امور افغانستان ادامه دهد.
وی می‌افزاید که اگرچه این رویکرد بدون چالش نبود، «اما همانطور که امروز آشکار شده، به مراتب بهتر از رها کردن آن کشور و مردمش در دست طالبان و گروه‌های تندرو همدست آنها بود.» وی تاکید دارد که ایالات متحده می‌توانست بدون اعزام نفرات نظامی به جبهه جنگ، از راه‌های مختلف به حمایت و تواناسازی نیروهای ملی افغانستان ادامه دهد.
ژنرال پترائوس توافق صلح با طالبان در سال ٢٠٢٠ حاوی خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را «یکی از بدترین توافق‌های دیپلماتیک» آمریکا توصیف کرده و گفته است که این توافق بدون حضور و مشارکت دولتی انجام شد که مردم افغانستان آن را انتخاب کرده بودند. به گفته او، انگیزه ایالات متحده از این توافق، داشتن یک جدول زمانی مشخص برای خروج از افغانستان بود. ژنرال پترائوس تعیین و اعلام یک جدول زمانی برای خروج از افغانستان را یکی از اشتباه‌های عمده آمریکا در آن کشور توصیف کرده است.
دیوید پترائوس تاکید دارد که «ما همواره از درک تاثیر روانی زیانبار ابراز تمایل به خروج از افغانستان بر رهبران سیاسی و نظامی و نفرات ارتش آن کشور ناتوان ماندیم.»
او گفته است که «نتیجه فقدان شکیبایی راهبردی آمریکا تا آخر همچنان مشهود بود، یعنی همان زمانی که به جای خروج نظامی، می‌توانستیم شماری از نیروهای آمریکایی را همچنان در افغانستان باقی بگذاریم در حالیکه از سوی ناوگانی بزرگ از پهپادها و نظامیان کشورهای مایل به حضور در افغانستان و همچنین سازمان‌های ارائه خدمات اساسی برای آموزش و تامین نیازهای ارتش افغانستان حمایت می‌شدند.»
ژنرال پترائوس از نحوه کمک نظامی به افغانستان نیز انتقاد کرده و گفته است که «ما به جای آنچه که ارتش افغانستان به آن نیاز داشت، آنچه را که فکر می کردیم باید به آن نیاز داشته باشد در اختیارشان قرار می‌دادیم.» به گفته او، دلیل این وضعیت فشار کنگره ایالات متحده برای خرید اقلام نظامی ساخت آمریکا بود. به عنوان مثال، آمریکا هلی‌کوپترهای پیشرفته‌ای را در اختیار ارتش افغانستان قرار داد که نظامیان افغان قادر به نگهداری آنها نبودند.
ژنرال پترائوس معتقد است که به جای این قبیل تجهیزات، ایالات متحده می‌بایست تجهیزات ساده‌تر و مناسب‌تری را برای ارتش افغانستان خریداری می‌کرد هرچند این نوع تجهیزات و تسلیحات معمولا ساخت آمریکا نیستند.دیوید پترائوس دیدگاه آمریکا نسبت به واقعیات سیاسی افغانستان را هم مورد انتقاد قرار داده و گفته است که تحت تاثیر آمریکا، در افغانستان یک نظام سیاسی با دولت مرکز متمرکز ایجاد شد که با خصوصیات فرهنگی آن کشور تجانس نداشت. او همچنین معتقد است که در تشکیلات سیاسی افغانستان، به استفاده از عناصری که قادر به آشتی با طالبان باشند توجهی نشد.ژنرال پترائوس در ادامه این مقاله می‌نویسد که شرایط کنونی افغانستان باعث تداوم نگرانی ایالات متحده شده و همچنان مستلزم اختصاص منابع نظامی، دیپلماتیک، اطلاعاتی و مالی برای جلوگیری از استقرار اسلامگرایان تندرو در افغانستان و همچنین کمک‌های بشردوستانه به مردم آن کشور است.
ژنرال پترائوس نتیجه می‌گیرد که «تمایل رئیسان جمهوری آمریکا از هر دو حزب برای پایان دادن به جنگ‌های پایان ناپذیر در خارج و تمرکز بر توسعه ملی در داخل به جای خارج کاملا قابل درک است» اما می‌افزاید که «مشکل اینجاست که مشخص نیست که آیا خروج ما از افغانستان به معنی پایان جنگ پایان‌ ناپذیر در آن کشور یا حتی از میان رفتن لزوم مداخله ما در آن جنگ باشد.»
او مقاله خود را با جمله‌ای از رایان کروکر، سفیر پیشین ایالات متحده در عراق، پاکستان و افغانستان خاتمه می‌دهد که گفته بود: «شما می‌توانید از سالن سینما خارج شوید، اما بدون شما هم فیلم همچنان ادامه خواهد داشت.»