بهار نیوز - دوراهی سرنوشت ساز برجام

گروه سیاسی: در حالی که برخی رسانه‌های غربی و حتی اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات احیای برجام، توافق ایران و آمریکا بر سر متن پیشنهادی اتحادیه اروپایی را قریب‌الوقوع دانسته‌اند، اما تهران و واشنگتن تاکنون موضع روشنی در قبال این متن پیشنهادی هماهنگ کننده اتحادیه اروپا نداشته‌اند، تا همچنان ابهام بر فضای مذاکرات هسته‌ای در وین سایه بیفکند.
به گزارش فرارو، محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور در توئیتی نوشت: طبعا من نمی‌توانم درباره محتوا یا صحت متن منتشر شده اخیر در رسانه‌ها درباره مسائل پادمانی اظهارنظر کنم، اما اینگونه درز‌های خبری هماهنگ کننده نشان می‌دهد که کدام طرف تحت فشار است و نیازمند به توافق فوری است. بررسی‌ها ادامه دارد.
در همین رابطه روزنامه وال استریت ژورنال مدعی شده پیش نویس متن مذاکرات هسته‌ای را دیده که در آن دیپلمات‌های اروپایی در آخرین دور گفتگو‌های وین، امتیازات جدیدی را به تهران پیشنهاد کرده‌اند تا طرفین بتوانند با یکدیگر به توافق برسند.این روزنامه همچنین ادعا کرده در پیش‌نویس از ایران خواسته شده تا به پرسش‌های آژانس با هدف شفاف‌سازی پاسخ دهد و به «پرداختن به نگرانی‌های آژانس، پیش از اجرایی شدن برجام» موافقت کند.
همچنین رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اعلام کرد که توافقی (در مورد مذاکرات هسته‌ای) بدست نیامده است، زیرا تا زمانی که در مورد همه مسائل توافق نشود، توافقی وجود نخواهد داشت.رابرت مالی در مورد تحقیقات آژانس بین‌المللی اتمی در باره ادعا‌های مواد هسته‌ای اعلام نشده در ایران و گزارش نشریه وال استریت ژورنال مبنی بر اینکه در صورت همکاری ایران با آژانس اتمی، آمریکا و اروپا به بسته شدن پرونده تحقیقات این نهاد بین‌المللی از چند مکان در ایران کمک خواهند کرد، ادعا کرد: ما هیچ فشاری بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای کنار گذاشتن این موضوعات باقی مانده وارد نمی‌کنیم. این موضوعات زمانی بسته خواهند شد که ایران از نظر فنی پاسخ‌های معتبری را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کند. به محض اینکه آن‌ها این کار را انجام دهند و آژانس راضی شود، ما نیز رضایت خود را اعلام خواهیم کرد.
یك کارشناس مسائل بین‌الملل، با اشاره به اینکه اساسا پایان یک منازعه می‌تواند با مصالحه به اتمام برسد، اظهار داشت: توافقی که در سال ۲۰۱۵ بین ایران و ۵ کشور قدرتمند جهان به علاوه آمریکا به عنوان ابر قدرت باقیمانده از فضای جنگ سرد، به امضا رسید، بیشتر یک امر سیاسی بود، تا یک امر حقوقی، در حالی که آمریکا و ایران هر کدام به ترتیب دیدگاهی موسع و مضیق نسبت به توافقی که در سال ۲۰۱۵ امضا شد، داشتند.
مهدی مطهرنیا افزود: بر این اساس آمریکا از این توافقنامه دیدگاهی موسع و گسترده داشت که بر اساس دکترین قدرت هوشمند آمریکایی، باید ایران انقلابی، در قالب پرونده هسته‌ای در دوران اوباما، تحت کدگذاری نرمش قهرمانانه از سوی ایران، کشورمان به یک عنصر خنثی در قالب دکترین آمریکا در می‌آمد، اما ایران به برجام نگاهی مضیق و محدود داشت که در قالب برنامه جامع اقدام مشترک تنها پرونده هسته‌ای مورد مذاکره قرار می‌گرفت و دیگر پرونده‌ای از سوی تهران در گفتگو‌های ۲۰۱۵ مطرح نمی‌شد.
مطهرنیا گفت: بعد از حصول توافق، اما دیدگاهی معکوس آنچه گفته شد، شکل گرفت، بدین معنی که ایران نسبت به نتایج به دست آمده از برجام دیدگاه موسع و وسیع داشت، به طوریکه رهبری برای اجرای برجام ۹ شرط را مطرح کردند، که تمامی آن‌ها باید اجرا می‌شد، اما در سوی مقابل آمریکا در این رابطه دیدگاهی مضیق و محدود داشت که تنها برجام را به محدود به پرونده هسته‌ای ایران می‌دانست، بعد از آن نیز با روی کار آمدن ترامپ و استفاده او از پارادیم آشوب و دکترین بازیگر دیوانه و با تکیه بر استراتژی جوجیتسو، همانطور که در مبارزات انتخاباتی خود اعلام کرده بود، آمریکا را از برجام خارج کرد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: این درحالی است که پیش‌نویسی که در حال حاضر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به دو طرف اصلی ماجرا یعنی ایران و آمریکا ارائه کرده، هیج ارتباطی به برجام ندارد و در واقع یک تواقق جدید است، به طوری که اگر این پیش‌نویس به امضا برسد، در واقع سند مرگ برجام امضا خواهد شد، اما این پیش‌نویس تاکنون آنچه که از آن روایت شده پر از تناقض است، در حالی که ایران اعلام کرده، تنها در شرایطی توافق خواهد کرد که تمامی تحریم‌ها برداشته شود و بعد از آن نیز باید راستی آزمایی صورت گیرد و تضمین‌های عملی برای عدم خروج دوباره آمریکا از توافق داده شود و همچنین مسئله پادمان نیز باید مختومه شود، اما این پیش‌نویس دربرگیرنده تمامی شروط ایران نیست.
وی ادامه داد: اما آمریکا اعلام کرده موضوعات فنی و فرابرجامی را در این پیش‌نویش نخواهد پذیرفت، این در حالی است که چنین وضعیتی در کنار موضوعات مطرح شده در باب ضارب سلمان رشدی و موضع‌گیری‌هایی که برخی از رسانه‌های کد دار در ایران پیرامون این موضوع بیان می‌کنند، همگی نشان از لغزندگی‌های زیادی است که پیرامون احیای برجام و یا رسیدن به یک توافق جدید است.مطهرنیا بیان داشت: حال اگر همین پیش‌نویس نیز به امضا ایران برسد، این موضوع برای کسانی که در داخل ایران گفتمان انقلابی را برساخت کردند، یک شکست تمام عیار خواهد بود، همچنان که برخی از جوانان گفتمان انقلابی احیای برجام را یک فاجعه قلمداد می‌کنند، زیرا هیج کدام از شروطی که ایران برای بازگشت به برجام مطرح کرده بود، محقق نخواهد شد، اما با این وجود ایران دوباره توافق را امضا کرده است، از سوی دیگر با امضای این پیش‌نویس نیز همه چیز حل نخواهد شد، زیرا پرونده هسته‌ای ایران بسته نخواهد شد و تحریم‌هایی که در زمان ترامپ نیز وضع شدند همچنان باقی خواهند ماند، بنابراین بعد از امضای این پیش‌نویس هرچند جامعه از نظر روانی با تغییر مواجه خواهد شد و ممکن است دلار نیز برای چند ماهی چند هزار تومانی ارزان‌تر شود، اما ایران در یک بافت موقعیتی بسیار سخت همچنان باقی خواهد ماند.
یك کارشناس دیگر مسائل بین‌الملل، با اشاره به اینکه از شواهد و قرائن اینطور بر می‌آید که دو طرف به توافق نزدیک شده‌اند، اظهار داشت: به نوعی می‌توان گفت، توافق از هر زمان دیگری در دسترس‌تر است و دو طرف می‌توانند با توجه به شرایطی که وجود دارد، به یک زبان مشترک برسند، اما آن چیزی که الان ابهام‌زا است، تاکید طرفین بر روی استراتژی توافق بر روی همه چیز است، گویی اگر بر سر یک موضوع توافق صورت نگیرد، نتیجه هیچ خواهد بود.
حسن بهشتی‌پور افزود: طی این چند روز گذشته و با توجه به پیش‌نویس اتحادیه اروپا دو طرف علیرغم میلی باطنی خود حداقل‌هایی را نسبت به حداکثر‌هایی که مطرح کرده‌اند، به دست آورده‌اند، که این موضوع نشان می‌دهد، ایران و آمریکا تقریبا به یک متن مشترک دست یافته‌اند که این نکات اشتراکی بیشتر از گذشته بوده، از سویی باید به این نکته اشاره کرد که اگر برجام حتی برای یکی، دو سال نیز احیا شود، این موضوع برای ایران بسیار مهم خواهد بود، زیرا ما می‌توانیم یک فرصت تنفس داشته باشیم و وضعیت اقتصادی خود را سروسامان دهیم، حتی اگر دولت بعدی آمریکا نیز دوباره زیر برجام بزند، بنابراین ما نباید خود را از این فرصت به وجود آمده محروم کنیم.
وی اضافه کرد:، اما در این رابطه اگر بخواهیم به سخنان اولیانوف نماینده روسیه استناد کنیم، او اذعان داشته توافق کامل شده و تنها بر سر چند کلمه اختلاف وجود دارد و میزان اختلافات از گزاره و جمله به کلمه رسیده است. اما در مقابل رسانه‌های غربی در قبال این پیش‌نویس، مطالبی که خود می‌خواهند به طرف ایرانی تحمیل کنند را در رسانه‌های خود دنبال می‌کنند و مسئله پادمان را مطرح کرده‌اند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: به نوعی غربی‌ها مسائل کلی را مطرح می‌کنند و از جزییات خبری نیست، تیم مذاکره کننده ایرانی به دلیل اینکه دیپلماسی عمومی ضعیفی دارند، چیزی را بیان نمی‌کنند، در صورتی که یکسری از مسائل کلی را تیم ایرانی می‌توانست مطرح کند، تا اینقدر در جایی که رسانه‌های غربی اطلاعاتی که خودشان می‌خواهند را منتشر کنند، فضا ابهام‌آمیز برای ما نباشد.