گروه علمی: ما یکسوم از عمر خود را در خواب به سر میبریم ولی خواب هنوز هم برای ما مرموز است و رازهای زیادی در مورد آن وجود دارد که نمیدانیم. در ادامه با ۱۱ باور اشتباه در مورد خواب آشنا میشوید؛ اطلاعاتی که احتمالا زیاد از زبان دیگر میشنوید ولی صحیح نیستند. با اصلاح کردن این چند باور اشتباه در مورد خواب میتوانید خوابی آرامتر داشته باشید.
۱. اگر همهجا راحت میخوابید، پس خواب خوبی دارید
شاید فکر کنید کسانی که تحت هر شرایطی خیلی زود خوابشان میبرد، خواب خوبی دارند. اما اگر حس میکنید که هر زمان نور محیط کم میشود یا در محیط ساکتی قرار دارید، خیلی زود خوابتان میبرد، احتمالا مشکلی وجود دارد. اگر شما در طول شب خواب منظم داشته باشید و بهاندازهی کافی و باکیفیت بخوابید، در طول روز معمولا دچار خوابآلودگی نمیشوید حتی اگر شرایط برای خوابیدن، کاملا مهیا باشد.اگر روزها خیلی زود و بیدلیل خوابتان میبرد، احتمالا خواب شب شما باکیفیت نیست یا بهاندازهی کافی نمیخوابید. گاهی اوقات تمام طول شب خواب هستید ولی خواب باکیفیتی ندارید که خستگی را از تن شما بیرون کند.
۲. همه خروپف میکنند
برای همهی افراد گاهی اوقات پیش میآید که موقع خواب، به دلیل قرار گرفتن سر در جای نامناسب، مقداری خروپف آرام داشته باشند؛ اما خروپف با صدای بسیار بلند که دائما تکرار میشود و بدون وقفه ادامه دارد، اصلا طبیعی نیست.اگر بیشتر از سه شب در هفته، خروپف کردن را تجربه میکنید، بهتر است که به پزشک یا متخصص خواب مراجعه کنید. اگر صدای خروپف شما بسیار بلند و غیرطبیعی است، حتما باید با پزشک مشورت کنید. این مشکل ممکن است یکی از نشانههای آپنهی انسدادی خواب (obstructive sleep apnoea; OSA) باشد؛ بهخصوص اگر با علایم دیگری مثل خوابآلودگی و احساس خستگی در روز همراه باشد.
۳. الکل به خواب بهتر کمک میکند
مصرف نوشیدنیهای الکلی در شب ممکن است باعث خوابآلودگی شما شود؛ اما این سکه روی دیگری هم دارد: الکل خواب را مختل میکند. با مصرف نوشیدنیهای الکلی، خواب REM کمتری را تجربه خواهید کرد و مطالعات نشان میدهد که اگر قبل از خواب الکل مصرف کرده باشید، بدن شما به اندازهی معمول هورمون رشد تولید نمیکند. بنابراین حتی اگر هشت ساعت خواب کامل داشته باشید، احتمالاً بهاندازهی یک خواب معمولی، استراحت نخواهید داشت. درواقع بدن شما در این ساعتها در حال استراحت نیست و آرامش پیدا نمیکند گرچه خواب هستید و چشمهای شما بسته است.
۴. اگر بخواهید میتوانید به ۵ ساعت خواب در شب عادت کنید
یکی از باورهای اشتباه در مورد خوابیدن این است که اگر بخواهید میتوانید به ساعات کمی از خواب در شب عادت کنید. این یکی از دروغهایی است که شاید زیاد در شبکههای اجتماعی بشنوید. افراد زیادی شما را تشویق میکنند تا کمتر بخوابید و از این طریق زمان بیشتری برای انجام کارهای خود در اختیار داشته باشید.بیشتر افراد بزرگسال بین ۷ تا ۹ ساعت خواب در شب نیاز دارند. افراد کمی پیدا میشوند که بتوانند ۵ ساعت در شب بخوابند و روز بعد کاملا سرحال باشند. تعداد این افراد بسیار کم است و اگر شما از این دسته افراد نباشید، نمیتوانید بدنتان را عادت دهید که کمتر بخوابد. هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد شما میتوانید با قدرت ذهن، نیاز بدن به خواب را کم کنید.کسانی که میگویند بهطور منظم، بسیار کمتر از مقدار توصیهشده میخوابند یا دروغ میگویند یا بخشی از حقیقت را انکار میکنند یا جز معدود افرادی هستند که با مشکل محرومیت از خواب دستوپنجه نرم میکنند.
۵. کاور صفحهنمایش یا عینکهای مخصوص نور آبی، اثر منفی نور آب قبل از خواب را از بین میبرند
وقتی چشم خود را در ساعات پیش از خواب در مقابل نور زیاد بهخصوص نور آبی قرار دهید، بخشی از مغز شما که مسئول تشخیص آغاز شب و بهخواب بردن بدن است، مختل میشود.بهترین توصیه برای داشتن خواب آرام و راحت این است که از چند ساعت قبل از خواب، تمام صفحات نمایش را کنار بگذارید. نور آبی که از صفحات نمایش گوشی و لپتاپ و تبلت میتابد، بیشتر از نور چراغ روشنایی، باعث ایجاد اختلال در خواب میشود، اما استفاده از عینکهایی که نور آبی را مسدود میکنند یا استفاده از کاورهای مخصوص برای صفحات نمایش، تاثیری روی بهبود شرایط ندارد. این عینکها و کاورها فقط مقدار کمی از نور آبی را مسدود میکنند و حتی با وجود استفاده از این وسایل، اختلال خواب را تجربه خواهید کرد.
۶. تمرین در شب، خوابیدن را سخت میکند
شاید متوجه شده باشید که وقتی شبها ورزش میکنید، خوابیدن برای شما سختتر میشود. اما این لزوما به خاطر ورزش کردن در شب نیست. ورزش میتواند کیفیت خواب را بهبود ببخشد و برای داشتن خواب آرامتر و راحتتر، بسیار کمککننده باشد. مشکل در خواب احتمالا بهخاطر تغییراتی است که در بقیهی روتین شبانهی شما ایجاد میشود. احتمالا وقتی وعدهی غذایی بعد از ورزش شما دیر میشود، خوابتان هم عقب میافتد.
۷. بعضی افراد هرگز خواب نمیبینند
ما معمولا هر شب بین چهار تا شش خواب مختلف میبینیم و وقتی بیدار میشویم بیشتر آنها را از یاد میبریم. گرچه خواب REM مرحلهای از خواب است که رویاها اتفاق میافتند، اما ممکن است در تمام مراحل خواب، مغز ما فعالیتهای رویاگونهاش را ادامه دهد.مغز ما عملکرد خارقالعادهای در پاک کردن رویاها تا صبح دارد؛ بنابراین اگر در وسط خواب از خواب بیدار نشده باشید، احتمالا تعداد زیادی خواب دیدهاید که اصلا به خاطر نمیآورید. بهخاطر نیاوردن به معنی خواب ندیدن نیست.
۸. اگر نوجوانان تا دیروقت بیدار نمانند، خسته نمیشوند
شاید نوجوانان تا دیروقت بیدار بمانند؛ اما در مرحلهای از رشد قرار دارند که در آن دو چیز به طور همزمان در مورد آنها صادق است: آنها به خواب زیادی نیاز دارند و ساعت بیولوژیکی آنها، باعث میشود که شبها را بیشتر بیدار بمانند. بیدار نکردن نوجوانان در صبح خیلی زود، به آنها کمک میکند بیشتر بخوابند و برای سلامت روحی و جسمی آنها بهتر از این است که به آنها بگوییم نباید تا دیروقت بیرون بمانند.
۹. بیدار کردن کسی که در خواب راه میرود، خطرناک است
راه رفتن در خواب به خودی خود خطرناک نیست و بیدار کردن فردی که در خواب راه میرود، کشنده یا ذاتاً مشکلساز نیست. البته این نکته بدان معنا نیست که بیدار کردن آنها ایدهی خوبی است؛ خوابگردها اغلب در وضعیت ذهنی عجیبی هستند و بیدار کردن کامل آنها ممکن است سخت یا حتی غیرممکن باشد. اگر بتوانید آنها را بیدار کنید، ممکن است گیج، خجالتزده یا عصبانی شوند. بنابراین اگر این امکان را دارید، عاقلانهتر است که به سادگی آنها را به رختخواب هدایت کنید و بیدارشان نکنید.
۱۰. قبل از یک رویداد مهم، باید خوب بخوابید
یک باور اشتباه در مورد خواب این است که قبل از یک اتفاق مهم حتما باید حسابی بخوابید. در حالت ایدئال بهتر است که قبل از یک آزمون مهم، مسابقه، یا ارائه در محل کار، خواب خوبی داشته باشید. اما گاهی اوقات خیلی هیجانزده یا عصبی هستید و نمیتوانید راحت بخوابید. خبر خوب این که یک شب خواب بد و بیکیفیت، تأثیر کمی بر عملکرد فیزیکی و دهنی شما در روز آینده دارد و اگر قبل از آن یک شب سخت، خوب خوابیده باشید، ممکن است این تأثیر بههیچوجه قابل توجه نباشد.
۱۱. موقع رانندگی در شب میتوان بیدار ماند
چطور هنگام رانندگی تا دیروقت بیدار میمانید؟ کولر را روشن میکنید؟ صدای موزیک را زیاد میکنید؟ آب نبات نعناعی میخورید؟این یک سوال انحرافی بود. اگر آنقدر خوابآلود هستید که به دنبال بهترین راهکار برای بیدار ماندن هستید، به قدری خوابتان میآید که اصلا نمیتوانید رانندگی کنید. اگر در حین رانندگی احساس خستگی میکنید، بهترین و ایمنترین کار این است که از جاده خارج شوید و به یک منطقهی امن بروید؛ جایی که بتوانید ۱۵ تا ۳۰ دقیقه چرت بزنید یا حتی برای تمام شب توقف کنید. چون هیچ راهکاری نمیتواند جایگزین خواب شود. اگر فقط کمی خسته هستید، میتوانید یک قهوه بزرگ بنوشید. در غیر این صورت باید بخوابید و خودتان را به خطر نیاندازید.
جمعبندی
با وجود اینکه یکسوم از عمر خود را در خواب به سر میبریم، هنوز باور اشتباه در مورد خواب وجود دارد و تمام رازهای مربوط به آن را نمیدانیم. با کنار گذاشتن بعضی از این باورها میتوانید خواب بهتری را تجربه کنید.