گروه فرهنگی: یکی از بهترین و لذتبخشترین چیزهایی که یک فیلم میتواند به مخاطبش بدهد «غافلگیری» است. خیلی مواقع وقتی میخواهیم دربارۀ ضعف یک فیلم صحبت کنیم میگوییم که همه چیزش «قابلپیشبینی» بود. ما دوست داریم ماجراها غیرمنتظره باشند و ما را وادار کنند که دائما در حال حدس زدن باشیم. فیلمهای خوب زیادی وجود دارد که این ویژگی را دارند، اما بعضی از فیلمها به شکل فوقالعادهای غیرقابلپیشبینی هستند. اینها فیلمهایی هستند که در قالب یک ژانر خاص مثل عاشقانه، کمدی یا علمیتخیلی شروع میشوند، ولی از یک جایی به بعد کلا در قالب یک ژانر دیگر ادامه پیدا میکنند.
در اینجا فهرستی از ۶ فیلم برتر را آماده کردهایم که مهمترین ویژگیشان همین تغییر غیرمنتظره و غافلگیرکنندۀ داستان و ژانر است. البته اگر میخواهید به طور کامل از این ویژگی لذت ببرید بهتر است فقط به خواندن و یادداشت کردن عنوان فیلمها اکتفا کنید، چون توضیحات ما ممکن است بخشی از غافلگیری فیلم را از بین ببرد.
۱. از غروب تا طلوع (From Dusk Till Dawn) (۱۹۹۶)
این فیلم که کوئنتین تارانتینو نویسندگی و بازی در یکی از نقشهای اصلی آن را به عهده داشته، در نیمۀ ابتداییاش کاملا شبیه یک فیلم مهیج جنایی است. شخصیتهای اصلی این فیلم دو برادر هستند که بعد از سرقت از بانک و ارتکاب یک قتل به سمت مکزیک فرار میکنند و در آنجا به یک کلوب شبانه میروند. تا اینجا همه چیز عادی و طبق انتظار پیش میرود، اما از اینجا به بعد ناگهان اوضاع تغییر میکند. یک رقصندۀ زیبا در آن کلوب هست که قرار است به چیزی بسیار وحشتناک تبدیل شود. نیمۀ دوم این فیلم یک ماجرای ترسناک خونآشامی است که در آن هر کسی باید برای زنده ماندن تلاش کند.
۲. پلیس معرکه (Hot Fuzz) (۲۰۰۷)
پلیسی به اسم نیکولاس آنجل تازگیها به یک شهر کوچک دنج منتقل شده؛ جایی که همهچیز درجهیک و کامل به نظر میرسد. اما بعد از یک سری اتفاقات که منجر به مرگ چند نفر میشود، تحقیقات آنجل، چهرۀ دیگری از این شهر مرموز را آشکار میکند. این فیلم اصلا یک جور بازی بین ژانرهای مختلف است. در ابتدای فیلم همه چیز بر طبق الگوی کمدیهای هجوآمیز پلیسی پیش میرود، اما در اواخر فیلم ما شاهد یک اکشن تمامعیار هستیم، با نبردهای مسلحانۀ پر شور و هیجان و انفجارهای عظیم.
۳. روانی (Psycho) (۱۹۶۰)
آلفرد هیچکاک به استاد تعلیق و دلهره معروف است و فیلم «روانی» هم به عقیدۀ خیلیها شاهکار کارنامۀ فیلمسازی اوست. این فیلم یک چرخش داستانی فوقالعاده و دلهرهآور در خودش دارد. قسمت ابتدایی فیلم شبیه یک داستان تبهکاری مهیج است. یک زن همۀ پولهای رئیسش را میدزدد و فرار میکند. او در مسیر فرارش در یک مسافرخانه اقامت میکند. اما اینجا همان جایی است که قرار است داستان فیلم را به سمت دیگری ببرد. بعد از یک گفتگوی اضطرابآور با مسئول مسافرخانه، زن به اتاقش میرود و در آنجا به شکلی وحشیانه کشته میشود. از اینجا فیلم به یک اثر وحشتناک اسلشر دربارۀ یک قاتل سریالی تبدیل میشود.
۴. آزمون بازیگری (Audition) (۱۹۹۹)
این فیلم ژاپنی یکی از تحسینشدهترین چرخشهای داستانی را در خودش دارد. داستان فیلم دربارۀ مردی به اسم آئویاما است که بعد از مرگ همسرش سالها بدون همسر زندگی کرده و حالا به توصیۀ دوستش تصمیم گرفته که از تنهایی دربیاید. دوست او که فیلمساز هم هست، یک آزمون بازیگری قلابی ترتیب میدهد تا آئویاما بتواند از بین دخترهایی که برای آزمون میآیند همسر مطلوبش را انتخاب کند. تا اینجای کار به نظر میرسد که این فیلم اثری در ژانر کمدی عاشقانه باشد، با همۀ اتفاقات شیرین و بامزهای که در اینجور فیلمها هست. اما از یک جایی به بعد اوضاع چنان عوض میشود که از تعجب یا شاید از وحشت خشکتان خواهد زد. نیمۀ دوم فیلم با ورود دختری به اسم آسامی تبدیل میشود به یک اثر دلهرهآور کابوسوار دربارۀ شکنجه و قتلهای سریالی.
۵. فهرست کشتار (Kill List) (۲۰۱۱)
این فیلم در ابتدا کاملا در قالب یک اثر جنایی مهیج پیش میرود. شخصیتهای اصلی فیلم دو دوست هستند که قبلا به عنوان سرباز در جنگ حضور داشتهاند و حالا بعد از بازگشت به انگلستان تبدیل به آدمکشهای حرفهای شدهاند که در ازای دریافت پول حاضرند هرکسی را از بین ببرند. اما از یک جایی به بعد کلا ژانر فیلم تغییر میکند و وارد قلمرو متفاوتی میشویم. یکی از ماموریتهایی که به این دو نفر داده میشود، آنها را وارد یک ماجرای رازآمیز ترسناک میکند؛ آنها با یک فرقۀ مرموز و شیطانی درگیر میشوند که خودش چندین برابر ترسناکتر از این آدمکشهای حرفهای است.
۶. آفتاب (Sunshine) (۲۰۰۷)
شروع این فیلم در چارچوب یک اثر علمیتخیلی دربارۀ تحقیقات فضایی است. داستان فیلم دربارۀ گروهی از فضانوردان است که در سال ۲۰۵۷ میلادی با سفینهای به سمت خورشید میروند تا با استفاده از انفجارهای هستهای، خورشیدِ در حال مرگ را دوباره احیا کنند. اما وقتی سر و کار آنها با یک سفینۀ دیگر میافتد که چند سال قبل به این ماموریت فرستاده شده، اوضاع تغییر میکند و این اثر علمیتخیلی تبدیل میشود به یک فیلم دلهرهآور و روانشناختی که در آن یک آدم با پوست آفتاب سوخته آماده است تا هرکسی را که به چنگش میافتد سلاخی کند!