بحران مهاجرت گسترده نخبگان جدی است

گروه اقتصادی: عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: حاکمیت با بی‌تفاوتی نسبت به مهاجرت گسترده نیروی انسانی خبره و زبده از ایران برخورد می‌کند در حالی که حتی کشورهای خلیج‌فارس فرش قرمز زیر پای مهاجران نخبه پهن می‌کنند. مرتضی افقه، درباره تبعات افزایش تمایل به مهاجرت از ایران و فرار سرمایه از ایران گفت: تبعات این مساله کاملا مشهود است و بار پیشرفت و توسعه کشور فقط به دوش نیروهای انسانی متخصص، نخبه و با انگیزه است؛ یعنی دقیقا همان کسانی که به دلیل بی‌اعتنایی مسوولان، سیاستگزاران و تصمیم گیران به صورت فوج فوج در حال خروج از کشور هستند. 

سید مرتضی افقه افزود: این مساله مختص اکنون نیست بلکه امروز این شرایط فقط تشدید شده و دلیل آن را می‌توان به سبب نگرانی‌هایی که افراد مختلف جامعه نسبت به آینده دارند، دانست. بیش از سه دهه است که شاهد این روند هستیم به طوری که شاهد یک موج خروج نیروهای نخبه و سرمایه‌گذاران در سال‌های نخست پس از پیروزی انقلاب بودیم و همچنین این مساله در اواخر دهه 80 دوباره رخ داد و متاسفانه نسبت به آن از سوی مسوولان غفلت صورت گرفت و اخیرا و پس از تشدید تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی؛ موج جدید مهاجرت‌ها آغاز شد و با افزایش تنگ‌نظری‌های فرهنگی و اجتماعی در سال‌ها و ماه‌های اخیر به طور مجدد شاهد افزایش تمایل به مهاجرت نیروهای متخصص هستیم. 

وی تاکید کرد: بنابراین می‌توان مدعی شد دلیل افزایش مهاجرت در ماه‌های اخیر صرفا اقتصادی نیست بلکه مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی سبب فراری دادن نیروهای متخصص و نخبه از کشور شده است. 

نفت به جای متخصص
وی تاکید کرد: در حالی که باید دانست نیروهای متخصص تنها عامل حرکت و پیشرفت جامعه محسوب می‌شوند و اگر این وضعیت در کشور ادامه‌دار شود و مسوولان نسبت به خروج سرمایه‌ها (نه فرار سرمایه‌ها) بی‌تفاوت باشد، آینده خوبی نمی‌توان متصور شد. این اقتصاددان تصریح کرد: مهاجرت نخبگان اصطلاح صحیح‌تری است و باید جستجو کرد که چرا یک فرد کشور خود را رها می‌کند و درصدد رفتن به کشور دیگری برمی‌آید؟ 

وی عنوان کرد: هیچ افق روشنی نمی‌توان متصور شد اگر این فرایند و حجم مهاجرت نیروهای متخصص و نخبه ادامه یابد؛ در نهایت مسوولان راه حل آسان را انتخاب کرده و سعی می‌کنند که دوباره فروش نفت را برقرار کنند در حالی که فروش و صادرات نفت تکیه‌گاه مناسبی برای کشور محسوب نمی‌شود و نمی‌تواند فقدان نیروهای متخصص و نخبه را جبران کند. افقه گفت: تکیه گاه‌مناسب برای توسعه و پیشرفت کشور فقط نیروی انسانی است. هر منبعی غیر از نیروی انسانی یا به اتمام می‌رسد و یا ارزش خود را از دست خواهد داد و فقط نیروی انسانی است که می‌تواند محرک توسعه دائمی باشد و اتفاقا کشور هزینه تربیت این نیروها را پرداخت می‌کند اما پس از آماده شدن، آنها را دو دستی تقدیم کشورهایی می‌کنیم که آنها را دشمن می‌پنداریم و این روند منجر به سقوط اقتصاد خواهد شد.  

تاثیر به نتیجه رسیدن برجام در کند شدن آهنگ مهاجرت متخصصان
این استاد دانشگاه درباره تاثیر به نتیجه رسیدن برجام و لغو تحریم‌ها در کند شدن آهنگ مهاجرت نیروهای متخصص بیان کرد: بعید است این اتفاق رخ دهد زیرا خروج نیروهای متخصص و نخبه را الزاما به دلایل اقتصادی نمی‌بینم؛ شاید اگر موانع تولید برداشته شود آن بخش‌هایی که به صورت شرکتی مهاجرت می‌کنند، در تصمیم خود تجدید نظر کرده آهنگ مهاجرت آنها از ایران کند شود اما درصد قابل توجهی از این خروج‌ها ناشی از تنگ‌نظری‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است اگر این نگرش‌ها عوض نشود؛ شاهد از دست دادن نیروهای متخصص کشور بوده و ناچار به دعوت از متخصصان سایر کشورها به ایران خواهیم بود همچنان که در حوزه پزشکی این احتمال وجود دارد. 

فرش قرمز کشورهای حاشیه خلیج فارس برای متخصصان ایرانی
وی درباره فرش قرمز کشورهای حاشیه خلیج فارس برای متخصصان ایرانی در عرصه های مختلف و عدم توجه دولت‌های مختلف به هشدارهای کارشناسان عنوان کرد: بله، کل حاکمیت نسبت به نیروهای انسانی در حال بی‌اعتنایی است و چه ثروتی بهتر از نیروهای انسانی متخصص و آماده به کار؛ بنابراین کشورهای حاشیه خلیج فارس با تکیه بر پول و ثروت خود این نیروها را جذب می‌کنند و با آغوش باز نیروهای متخصص ایرانی را با مشوق‌های مالی و غیر مالی می ربایند. این اقتصاددان گفت: کانادا، استرالیا و کشورهای آمریکایی و اروپایی نیز سال هاست این کار را انجام می‌دهند و بهترین نیروهای ایرانی را جذب می کنند.