تأیید نخستین واکسن استنشاقی ویروس کرونا

یک پاف، مساوی با یک دوز
این محصول که به‌نام Convidecia Air شناخته می‌شود، واکسن را با یک پاف از طریق نبولایزر وارد می‌کند. سپس از طریق دهان استنشاق می‌شود. واکسن تزریقی کووید-۱۹ شرکت CanSino هم‌اکنون در چین استفاده می‌شود و در تعداد انگشت‌شماری از کشورهای دیگر تأییدیه گرفته است. براساس پایگاه داده‌ای که توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) حفظ و نگهداری می‌شود، محصول جدید شرکت کان سینو یکی از ۲ واکسن استنشاقی است که به مرحله توسعه بالینی رسیده است. غیر از این شرکت چینی، تعدادی دیگر از شرکت‌های دارویی و بیوتکنولوژی در سراسر جهان راه‌های نوآورانه‌ای را برای ارائه محافظت از کووید-۱۹ از طریق بینی و دهان به شکل واکسن استنشاقی در دست اقدام دارند. هم‌اکنون وضعیت همه‌گیری کووید-۱۹ در بسیاری از نقاط جهان با شیوع گونه اومیکرون و زیرمجموعه‌های آن به حالت متزلزل درآمده است و هرزمان بیم آن می‌رود که با انتشار یک سویه یا زیرسویه جدید، موج دیگری از ابتلا و مرگ‌ومیر رخ بدهد.

سختگیری چین برای رسیدن به نقطه صفر کووید
در همین راستا، چندین شهر چین در واکنش به شیوع‌های کوچک مقیاس، قرنطینه‌های گسترده را اعمال می‌کنند. این کشور به پایبندی به سیاست سختگیرانه «کووید صفر» ادامه می‌دهد و این در حالی است که بقیه جهان آموخته‌اند که با این ویروس چگونه به تعامل برسند و به زندگی عادی خود ادامه دهند. بیش از ۷۰شهر چین از اواخر مرداد تحت قرنطینه کامل یا جزئی کووید قرار گرفته‌اند و این اتفاق بر زندگی بیش از ۳۰۰میلیون نفر تأثیر گذاشته است. نرخ پایین واکسیناسیون در میان سالمندان یکی از دلایل پزشکی است که توسط مقامات چینی برای توجیه اقدامات مداوم کنترل بیماری استفاده می‌شود.

سد همیشگی برای کووید-۱۹
در همین حال، سویه‌ها و زیرسویه‌های جدید ویروس کرونا، حفاظت ارائه شده توسط واکسن‌های نسل اول در سراسر جهان، ازجمله واکسن‌های تولید داخل چین که در مقایسه با واکسن‌های مبتنی بر پلتفرم mRNA تولید شده در آمریکا و اروپا، محافظت کمتری ارائه می‌کنند را تحت‌تأثیر قرار داده است. با آنکه برنامه‌های واکسیناسیون با دوزهای تقویتی همچنان در بسیاری از نقاط جهان ادامه دارد، هنوز مشخص نیست که واکسن استنشاقی جدید چه جایگاهی در این چشم‌انداز خواهد داشت.شرکت کان سینو البته خاطرنشان کرد، هنوز چند مرحله نظارتی پیش از عرضه واکسن به بازار جهانی را باید طی کند. طبق بیانیه‌ای که از سوی این شرکت منتشر شده است، محصول آنها در داخل چین با رقابت شدیدی مواجه خواهد شد چرا که تاکنون ۹واکسن کووید-۱۹ در چین مجوز استفاده دریافت کرده‌اند.

ایمنی ریزمولکولی
شرکت کان سینو اعلام کرده است که واکسن Convidecia Air می‌تواند ایمنی هومورال (نوعی از دفاع اختصاصی دستگاه ایمنی تطبیقی که در آن، پادتن‌ها به‌عنوان ریزمولکول‌های واسطه، وارد عمل می‌شوند)، سلولی و مخاطی قوی ایجاد کند. البته سازنده واکسن اطلاعات بیشتری برای حمایت از این ادعا ارائه نکرد، اما به مطالعاتی که در مجله پزشکی لنست منتشر شده، اشاره کرد. در یک مطالعه کوچک که در ماه آگوست منتشر شد، محققان کان سینو گزارش کردند در افرادی که ۲دوز واکسن CoronaVac دریافت کرده‌اند، یک دوز واکسن تقویت‌کننده استنشاقی، باعث افزایش سطح آنتی‌بادی در مقایسه با دوز سوم تزریق شده از خود واکسن CoronaVac شده است. واکسن CoronaVac، در واقع واکسن تولید شده توسط شرکت سینووک، مستقر در پکن است که به‌طور گسترده در چین و در برخی نقاط جهان استفاده می‌شود. این واکسن از فناوری متفاوتی نسبت به Convidecia استفاده می‌کند، بنابراین دوز استنشاقی تقویتی، آنتی‌بادی‌های بهتری برای محافظت از فرد ارائه می‌کند.

ابهام در جزئیات
البته در این مطالعه، آزمایشی برای درک اینکه دوز استنشاقی از ابتلای افراد یا مبتلا کردن سایرین نیز پیشگیری می‌کند، انجام نشده است. تولیدکنندگان دارو در سطح جهانی در حال رقابت برای ساخت نسل بعدی واکسن‌هایی هستند که می‌توانند محافظت در برابر کووید-۱۹ را بهبود بخشند که ازجمله آنها می‌توان به واکسن‌هایی که از روش‌های نوآورانه برای تحویل یک دوز از واکسن، استفاده می‌کنند، اشاره کرد.

اثربخشی بهتر ایمنی مخاطی
هم‌اکنون، کارآزمایی‌های بالینی بیش از ۱۲واکسن استنشاقی در حال انجام است. محققان در تلاش هستند تا به جای استفاده از تزریق سنتی واکسن با سوزن و سرنگ، از مسیر مخاطی وارد شوند تا ببینند این روش به چه میزان در ایجاد محافظت اثربخشی بهتری دارد یا خیر. روش استنشاقی، آنتی‌بادی‌های خاصی را در بینی و دهان، به‌ویژه با هدف جلوگیری از ایجاد عفونت در مرحله اول ورود پاتوژن، ایجاد می‌کند. این امید وجود دارد که این واکسن‌های بدون تزریق، که به‌صورت قطره، اسپری یا قرص به دهان و بینی وارد می‌شوند، از سرایت عفونت از فردی به فرد دیگر نیز جلوگیری کنند، چیزی که واکسن‌های تزریقی در بحران کووید-۱۹ در آن خیلی خوب عمل نمی‌کنند.

پلتفرمی که واکسن استنشاقی Convidecia بر پایه آن ساخته شده است، مشابه واکسن‌های جانسون‌اند جانسون آمریکا و آسترازنکای انگلیس است. این واکسن‌ها بر پایه یک ویروس بی‌ضرر به نام آدنوویروس برای انتقال دستورالعمل‌های ساخت پروتئین‌های اسپایک ویروس سازنده بیماری کووید به سلول‌ها استفاده می‌کند تا بدن را آموزش دهد علیه آنها آنتی‌بادی ایجاد کند. هیچ‌یک از محصولات شرکت کان سینو برای استفاده در آمریکا مجاز شناخته نشده است، اما سازمان بهداشت جهانی در اوایل سال‌جاری نسخه تزریقی واکسن Convidecia را در لیست تأیید شده‌ها برای استفاده اضطراری قرار داده بود.

مکث
آنتی‌بادی خنثی‌کننده برای همه سویه‌های کووید
آنتی‌بادی‌های درمانی که در اوایل همه‌گیری اثربخشی قابل‌قبولی داشتند، با جهش‌های زیاد ویروسSARS-CoV-۲ کارایی خود را از دست داده‌اند. انواع جدیدتر ویروس به‌ویژه اومیکرون، فرار از آنتی‌بادی‌های ساخته شده از واکسیناسیون و ابتلای طبیعی را آموخته‌اند. اما ممکن است به لطف یک آنتی‌بادی خنثی‌کننده جدید که در بیمارستان کودکان بوستون ایجاد شده است، بشر بهتر بتواند در برابر تغییرات احتمالی و غیرقابل پیش‌بینی کووید از خود محافظت کند. فردریک آلیت، دکترای پزشکی مولکولی در بیمارستان کودکان بوستون، گفت: ما امیدواریم که این آنتی‌بادی انسانی در خنثی کردن SARS-CoV-۲ در بیماران به همان اندازه که در ارزیابی‌های بالینی ثابت شده است، مؤثر باشد. در مطالعه‌ای که در مجله ساینس ایمونولوژی منتشر شد، آلیت و سای لو، موش‌ها را در معرض پروتئین اسپایک ویروس SARS-CoV-۲ قرار دادند و سپس متوجه شدند که آنتی‌بادی خنثی‌کننده SP۱-۷۷ که به آنها تزریق شده، به‌طور مؤثری در برابر بیماری محافظت ایجاد کرده است.