هزينه دو خودروساز 4.5 برابر استاندارد

اختلاف شورای رقابت با خودروسازان و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز بعد از رفتن پژویان و جانشینی دکتر شیوا به قوت خود باقی است، از طرف دیگر دبیر خودروسازان که جاده صاف کن خودروسازی‌ها برای افزایش قیمت شده، هر روز مصاحبه می‌کند و به کمک اعوان و انصارش و رسانه‌های وابسته بهانه های مختلفی برای افزایش قیمت خودرو می‌آورد.

با اینکه خودروسازان تحریم و قیمت ارز را همواره دست آویزی برای افزایش قیمت خودرو قرار می‌دادند و می‌دهند اما حتی توافق نامه ژنو و ثبات در نرخ ارز نیز نتوانست قیمت‌ها را متعادل و یا دست کم ثبات را بر این بازار حاکم کند. در چند ماه اخیر با لغو تحریم، خودروسازان و قطعه سازان خارجی زیادی وارد ایران شده و برای آغاز همکاری‌ها مذاکره کرده‌اند اما تأثیری در بازار خودرو نداشته است. علی لو، رئیس هیأت تحقیق و تفحص از عملکرد صنایع خودروسازی در رابطه با قیمت خودروهای داخلی می‌گوید: محصولات ایران‌خودرو بین ۱۵ تا ۲۵ درصد بیشتر از قیمت واقعی به مردم ارائه می‌شود، خودرو ال ۹۰ با اختلاف حداقل ده میلیون تومان به دست خریدار می‌رسد.

رئیس هیأت تحقیق و تفحص از عملکرد صنایع خودروسازی در رابطه با سوء مدیریت در خودرو سازی‌ها می‌گوید: اکثریت شرکت‌های بهم تنیده سایپا و ایران‌خودرو سمت‌های تکراری دارند، مثلاً یک نفر در ده شرکت عضو هیأت مدیره یا رئیس شرکت‌ها به شمار می‌رود و این امر خود دلیلی شده است تا رقابت میان خودروسازان از بین برود. هم اکنون به طور استاندارد تمام خودروسازی‌های دنیا ۲ تا ۴ درصد هزینه مالی دارند و در شرکت تویوتا کمتر از ۲ درصد اما در ایران میزان هزینه‌های مالی ۱۳.۶ درصد است که این امر در این دو گروه موجود است.

ایران‌خودرو بالغ بر سه هزار میلیارد تومان از نمایندگی‌های رانتی خود طلبکار است که در عقد قرارداد با این افراد ضمانت‌های درستی هم گرفته نشده است و این امر باعث شده تا خودروهای پیش‌فروش شده به دست خریداران نرسید و برخی از این افراد هم متواری هستند. دکتر شاهین شایان آرانی، اقتصاددان در رابطه با علت آشفته بازار این روزهای صنعت خودرو می‌گوید: دولت محور بودن، عدم کارایی در صنعت خودرو و سوء مدیریت باعث شده که صنعت خودرو سازی این روزها به اين وضعیت برسد.

آرانی تصریح کرد: در زمان تحریم فضای تولید خودرو در کشور با چالش‌ها جدی مواجه شد، علاوه بر این قیمت تمام شده در بخش تولید و حجم بالای کار باعث شد که صنعت خودرو دچار مشکل شود، خودروسازان هم به جای یافتن راه حل مناسب برای کاهش مشکلات فقط روز به روز قیمت‌ها را بالا و بالاتر می‌برند. این استاد دانشگاه ادامه داد: معتقدم که صنعت خودروسازی نیاز به مهندسی مجدد دارد و باید یک خصوصی سازی جدی در این صنعت ایجاد شود، دیدگاه‌های توسعه آن نیز باید مبتنی بر ایده‌های بخش خصوصی باشد، شاید این راه نجاتی برای صنعت خودرو باشد وگرنه صنعت خودرو با این وضعیتی که جلو می‌رود قطعاً دوام نمی‌آورد.

وی در پاسخ به اینکه نقش واسطه‌ها و رانت خوارها را چگونه می‌بینید گفت: در این صنعت واسطه گری‌ها و رابطه‌های میانی که در بحث فروش و نمایندگی‌ها وجود دارد همیشه بوده است، دلیل این امر هم عدم رقابت لازم در صنعت خودروسازی است، تعداد رقبا در این صنعت محدود هستند، وقتی که یک صنعت حالت انحصار به خود می‌گیرد طبیعتاً رانت و مراکز فساد در آن به وجود می‌آید. این کارشناس اقتصادی افزود: مشکلات کنونی صنعت خودرو از انحصار است، اکنون یک ایران خودرو و سایپا داریم که عمده خودروهای کشور را تأمین می‌کنند چرا نباید خودروسازی‌های خارجی در کشور خودرو تولید کنند، این کار باعث می‌شود که صنعت خودرو متحول شود، با ورود تولید کنندگان خارجی مقداری روحیه جدید و توانایی جدید نیز به وجود می‌آید.

وی گفت: اکنون تمام هزینه‌های رانت، هزینه‌های عدم بهره‌وری و عدم بهینه سازی و سوء مدیریت‌ها در صنعت خودرو را مصرف کننده می‌پردازد. آرانی در پاسخ به این سؤال که چرا دولت به بازار خودرو سرو سامان نمی‌دهد گفت : صنعت خودرو صنعت بزرگی است و افراد بانفوذ زیادی در این صنعت ذینفع هستند. مدیران خودروسازی‌ها رایزنی‌های زیادی با مسئولین و نمایندگان دارند و این باعث می‌شود که دولت‌ها همتی برای سامان بخشیدن به بازار خودرو نداشته باشند. به گفته شایان آرانی باید در صنعت خودروسازی انقلاب صورت گیرد و برای شروع باید یک انقلاب مدیریتی در صنعت خودرو سازی ایجاد شود تا یک مکانیزیم و روش جدید وارد صنعت خودروسازی گردد و اگر این اتفاق نیفتد صنعت خودروسازی ما مستهلک شده و کم کم از بین می‌رود.

وی در مورد قیمت خودروها گفت: قیمت خودروها اصلاً واقعی نیست، به طور مثال پژو ۲۰۶ در داخل کشور ۳۷ میلیون تومان است، یعنی چیزی حدود ۱۲ هزار ۳۰۰ دلار. همین پژو ۲۰۶ در دبی ۶ هزار دلار است، یعنی قیمت پژو ۲۰۶ در ایران دو برابر قیمت همین خودرو در دبی است در صورتی که باید در کشور ارزان‌تر باشد. شایان آرانی در پایان تاکید کرد: به علت انحصار صنعت خودروسازی، نفوذ زیاد مدیران خودروساز در بین مسئولین و بزرگی صنعت خودرو، تغییر در آن سخت است ولی اگر تغییر در این صنعت صورت نگیرد این تنها مردم هستند که ضرر می‌کنند.