بهار نیوز - چرا برخی کارگران به اعتیاد روی می‌آورند؟

گروه اقتصادی: یک کارشناس مسائل حقوقی گفت: فردی که به دلیل اعتیاد اخراج شده از قانون حمایتی بیمه بیکاری نیز محروم می‌شود و در چنین وضعیت متلاشی شدنِ خانواده‌ی او امری محتمل است.به گزارش ایلنا، از نرخ شیوع اعتیاد در بین کارگران آمار دقیقی در دست نیست اما بارها از زبانِ فعالان کارگری شنیده‌ایم که فشارِ کار و ناتوانی در تامینِ معیشتِ خانواده در کنار عوامل دیگر کارگرانِ زیادی را به سمت اعتیاد کشانده است.

احسان سهرابی (فعال کارگری و مشاور حقوقی کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور) سختی کار و طولانی بودنِ زمان انجام کار، شرایط استرس‌زای محیط کار، نبودِ امنیت شغلی، ناامیدی کارگران، بی‌عدالتی در محیط کار، مشکلات اقتصادی و معیشتی و غیره را از مهم‌ترین عوامل گرایش برخی از کارگران به مواد مخدر می‌داند. سهرابی در توضیح بیشتر می‌گوید: کارگری را تصور کنید که کار او بار زدنِ جعبه‌های ۲۰کیلوییِ نوشابه است؛ او مجبور است این کار را مستمر و طولانی مدت انجام دهد و در ازای انجام این کار، مزدِ ناچیزی بر مبنایِ تعدادِ جعبه‌های بار زده دریافت کند. آیا چنین فردی می‌تواند بعد از ده سال همان فرد سابق باشد؟ مسلم است که امکانِ رفتنِ این فرد به سمت اعتیاد بسیار بیشتر از کارگری است که در شرایط بهتر و با حقوق بهتری کار می‌کند.

سهرابی به ساعات کار زیاد اشاره می‌کند و می‌گوید: کارفرمایانی که صرفا به افزایش تولید فکر می‌‎کنند، برایشان اهمیتی ندارد که کارگران با انجام کارِ زیاد و دوری از خانواده دچار چه اختلالات روانی و رفتاری می‌شوند. این فعال کارگری ادامه می‌دهد: کارگری را تصور کنید که در مناطق دورافتاده، به دور از خانواده ماه‌ها به صورت بی‌وقفه کار می‌کند و هرچند ماه یکبار می‌تواند برای دیدار با خانواده‌ی خود به مرخصی برود؛ آیا چنین فردی در معرض ابتلا به مواد مخدر نیست؟به گفته‌ی این کارشناس مسائل حقوقی؛ اذیت و آزارهای شغلی اعم از عدم رسیدگی به شکایات و ایجاد رقابت غیرمعمول بین کارگران و همچنین نادیده گرفتن خواسته‌های کارگران همه می‌تواند باعث کاهش انگیزه و روحیه‌ی کارگران شود و زمینه را برای رفتنِ به سمت اعتیاد فراهم کند.

سهرابی به مشکلاتِ معیشتیِ کارگران اشاره می‌کند و می‌گوید: وقتی کارگری با انجام کارِ سخت و طاقت‌فرسا به مدتِ طولانی، نمی‌تواند از مشکلاتِ معیشتی عبور کند و برای تامینِ اساسی‌ترین نیازهای خانواده خود با مشکل مواجه است چطور می‌توان به سلامت روح و روانِ او امیدوار بود؟ حالا تصور کنید این کارگر امنیت شغلی هم ندارد و هر لحظه در معرض اخراج است.

این فعال کارگری در ادامه به سرنوشتِ کارگرانی اشاره می‌کند که درگیر مواد مخدر شده‌اند. سهرابی می‌گوید: اخراج از محیط کار، سرنوشتِ بسیاری از این کارگرانِ درگیرِ اعتیاد است. به گفته‌ی او؛ بر اساس ماده ۲۷ قانون کار، «هر گاه کارگر در انجام وظائف محوله قصور ورزد و یا آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه را پس از تذکرات کتبی نقض نماید کارفرما حق دارد درصورت اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار علاوه بر مطالبات و حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به‌عنوان «حق سنوات» به وی پرداخته و قرارداد کار را فسخ نماید. » از آنجا که نداشتن اعتیاد یکی از شرایطِ قرارداد کار از ابتدا بوده است بنابراین بعد از محرز شدنِ اعتیاد کارگر، اخراج کارگر موضوعیت قانونی پیدا می‌کند.

او می‌گوید: اعتیاد از نگاه سازمان بهزیستی، یک بیماری است که خارج از عامل اراده تحقق یافته و در رفتار تاثیر می‌گذارد. بین این تعریف و قوانین مربوطه تعارضی فاحش وجود دارد. سهرابی تصریح می‌کند: اخراج کارگر یعنی پاک کردنِ صورت‌مسئله و این رفتار با نگرش صیانت از نیروی کار فاصله دارد.

این فعال کارگری در پایان می‌گوید: نکته حائز اهمیت دیگر این است که فرد مذکور به دلیل اخراج به استناد ماده ۲۷ قانون کار، از قانون حمایتی بیمه بیکاری نیز محروم می‌شود و در چنین وضعیت متلاشی شدنِ خانواده‌ی او امری محتمل است. به گفته‌ی سهرابی؛ گاه قوانین در راستای حمایت از کارگران نیست و کارگری که دچار اعتیاد می‌شود به جای اینکه مورد حمایت قرار گیرد تا بتواند دوبار به کار بازگردد از همه جهت طرد می‌شود.