سال تحصیلی جدید با همه محاسن، خوبی‌ها، ضعف‌ها و مشکلاتی که مدارس دارند، آغاز شده است. با چند نفر از والدین که مقابل مدارس ایستاده و منتظر باز شدن در مدرسه هستند، صحبت می‌کنم، تقریبا همه آنها از بازگشایی حضوری مدارس رضایت دارند؛ یکی از آنها می‌گوید: «فرزندم در دوسالی که خانه بود تنبل شده، برای انجام تکالیفش، مشقت می‌کشیدم، پای درس نمی‌نشست و باید به زور از خواب بیدارش می‌کردم اما حالا خوشحالم که مدارس باز شده و دخترم دوباره به نظم سابق برمی‌گردد و باری از روی دوشم برداشته می‌شود.»
اما چند نفر از والدین از تغییر ساعت مدرسه‌های تهران گلایه دارند و می‌گویند شاغل هستند و برای آوردن فرزندشان به مدرسه و رفتن به محل کار دچار مشکل خواهند شد. یکی از مادران در این باره می‌گوید: « سه سال قبل و زمانی که مدارس باز بودند من فرزندم را ۷:۳۰ صبح به مدرسه می‌آوردم و خودم را تا ۸ صبح به محل کارم می‌رساندم. می گویند ساعت کار ادارات هم شناور شده، اما به طور کلی تنظیم ساعت رفت و برگشت برایم مشکل است و مشمول محل کار من که خصوصی است، نمی‌شود.»

وی ادامه می‌دهد: «از ۷:۳۰ صبح آمده‌ام و پشت در مدرسه ایستاده‌ام و گفتم شاید درِ مدرسه را زودتر باز کنند، اما گفتند فعالیت مدرسه از ۸:۳۰ صبح شروع می‌شود. اگر این اتفاق ادامه داشته باشد نمی‌دانم باید چه کنم.»
یکی دیگر از والدین نیز می‌گوید: من باید صبح زود به محل کارم بروم، اگر این رویه ادامه پیدا کند مجبور می‌شوم برای فرزندم سرویس بگیرم، که آن هم در عمل، شدنی نیست، جدای از هزینه‌بر بودن آن، نمی‌توانم دخترم را یک ساعت در خانه تنها بگذارم تا سرویس به دنبالش بیاید. متاسفانه در چنین تصمیماتی، به شرایط و وضعیت مادران شاغل توجهی نمی‌کنند. من یک پسر دبیرستانی و یک دختر دبستانی دارم؛ مدرسه‌شان نزدیک هم است، قبلا هر دو را با هم به مدرسه می‌رساندم و به سرکار می‌رفتم، اما حالا نمی‌دانم با این اختلاف یک ساعته باید چه کنم.»  

ساعت رسمی فعالیت مدارس بر اساس قانون چگونه است؟
اما ساعت رسمی فعالیت مدارس در قانون چگونه است؟ مدیریت زمان آموزش یا تقویم آموزشی مدارس از جمله مؤلفه‌های مهم برنامه‌ریزی آموزشی و تربیتی محسوب می‌شود که تأثیر زیادی بر کیفیت نظام تعلیم و تربیت می‌گذارد. ضمن آنکه بروز حوادث پیش‌بینی نشده چون آلودگی هوا در کلانشهرها، بارش سنگین برف، یخبندان، وقوع سیل، زلزله و نظایر آن، ضرورت اصلاح تقویم آموزشی را دوچندان می کند. 

وجود اقلیم‌های متفاوت در سرزمین پهناور ایران، اتخاذ تصمیمات آموزشی یکسان برای همه مناطق کشور را ناممکن می‌کند. کشور ایران به دلیل عوامل متعددی ازجمله وجود اقلیم‌های مختلف با تفاوت دمای بیش از ۴۵ درجه سانتی‌گراد، پهناور بودن در جهت عرض جغرافیایی (شرقی - غربی) و به‌تبع آن تفاوت قابل‌توجه در ساعات طلوع و غروب خورشید، وجود مناطق کوهستانی، ساحلی، بیابانی، جنگلی و فراوانی وقوع حوادث طبیعی همچون زلزله و سیل تا برف و یخبندان و مسئله جدید آلودگی فصلی هوا، دارای شرایط منحصربه‌فردی است که در کمتر کشوری دیده می‌شود.

 این تنوع ساعات، کار و فعالیت مردمان هر منطقه را متناسب با شرایط تغییر داده، لذا ضرورت دارد برنامه‌های آموزشی و تقویم آموزشی مدارس در عین تبعیت از چارچوب‌های کلان برنامه درسی ملی، برای انطباق با این شرایط تا حدی منعطف و سیال باشند. همانگونه که در دوره شیوع بیماری کرونا نیز مدارس مناطق مختلف کشور به دلیل تفاوت‌های اقلیمی در مواجهه با این ویروس، شرایط متفاوتی داشتند و آن را تجربه کردند که عملاً اتخاذ تصمیمات یکسان برای همه مناطق کشور را ناممکن کرد.

زمان آموزش در اسناد بالادستی از حیث اجرا این‌گونه است: زمان فعالیت کلاسی و آموزشی مدارس در همه نقاط کشور از ابتدای مهرماه تا پایان اردیبهشت‌ماه است. بنا بر بررسی‌های انجام‌شده ساعات کار مدارس دوره‌های مختلف تحصیلی در مناطق مختلف کشور به‌صورت یکسان و به‌صورت زیر است:ساعات شروع فعالیت مدارس نوبت صبح در همه نقاط کشور و همه دوره‌های تحصیلی عموماً از ۷:۳۰ تا ۸ صبح و ساعات پایان فعالیت مدارس، بسته به یک‌نوبته یا دو نوبتِ مدارس، متفاوت و از ۱۲:۱۰ تا ۱۳ است. مدارس ابتدایی نوبت صبح ۷:۳۰ دقیقه تا ۱۲:۱۰ دقیقه و در نوبت عصر ۱۲:۳۰ دقیقه تا ۱۷:۰۵ دقیقه است.مدارس متوسطه یک نوبته ۷:۳۰ دقیقه تا ۱۳:۱۰ دقیقه است و مدارس متوسطه دو نوبته در نوبت صبح ۷:۳۰ دقیقه تا ۱۲:۴۰ دقیقه و در نوبت عصر ۱۳ تا ۱۸ است.

تصمیم استانداری تهران برای تغییر ساعت فعالیت مدارس
لزوم توجه به دغدغه والدین
به گزارش ایسنا، ۲۲ شهریورماه جاری بود که محسن منصوری، استاندار تهران از شناورسازی دو ساعته فعالیت ادارات شهر تهران با هدف کاهش پیک ترافیکی مهرماه خبر داد و گفت که شروع به کار ادارات و سازمان های شهر تهران از ساعت ۷ تا ۹ صبح به صورت شناور در نظر گرفته شده و مطابق این مصوبه تغییری در میزان حضور کارمندان در طول روز مطابق ضوابط و مقررات در محل کار ایجاد نخواهد شد. 

به گفته وی، ساعت فعالیت مدارس نیز در شیفت صبح مقاطع متوسطه ۷:۳۰ و مقاطع ابتدایی شهر تهران ۸:۳۰ در نظر گرفته شده است. این مصوبات برای مهرماه اعمال و بازخورد آن مبنای تصمیمات بعدی خواهد بود.

اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران نیز اعلام کرد که ساعت آغاز به کار همه مدارس شهر تهران مطابق با مصوبه اعلام شده از سوی استانداری تهران است. براین اساس، همه مدارس شهر تهران موظف به رعایت مصوبه استانداری تهران درخصوص ساعات کار مدارس هستند. طبق مصوبه مذکور، ساعت کار مدارس ابتدایی از٨:٣٠ صبح تا ١٢:٣٠ ظهر و ساعت آموزش مدارس متوسطه ٧:٣٠ صبح آغاز می‌شود. همچنین ساعت مدارس دو شیفته تهران، بدون کسر ساعت آموزشی رأس ساعت ١٣:١۵ خواهد بود.

همه ساله، روزهایی از سال، مدارس کشور به علل مختلف به تعطیلی کشانده می‌شوند. طی چندسال اخیر، مباحث مختلفی از سوی دست‌اندرکاران و کارشناسان امر برای تغییر و اصلاح تقویم آموزشی مدارس مطرح شده، اما هیچ‌کدام به سرانجام مشخصی نرسیده‌اند.  در تصمیم اخیر استانداری تهران، ساعت شروع فعالیت قانونی مدارس ابتدایی در تهران با هدف کاهش بار ترافیکی تغییر کرد. مجتبی شفیعی، معاون حمل و نقل شهرداری تهران صبح امروز با بیان اینکه پیش بینی می‌شود با آغاز سال تحصیلی و بازگشایی مدارس، ترافیک حدود ۳۰ درصد افزایش یابد می‌گوید: در حوزه مدیریت سفر اتفاق خوبی رخ داده که از طریق دولت پیگیری شد و آن، منعطف بودن ساعت کار بود که شامل دستگاه‌های عمومی و دولتی است چرا که مطالعات ترافیکی نشان داد شناور شدن ساعت کار تا ۲۲ درصد می‌تواند پیک ترافیک را کاهش دهد البته به شرطی که به طور کامل اجرایی شود.

علی رغم آنکه به نظر می‌رسد تصمیم اتخاذ شده می‌تواند در صورت اجرای کامل در کنترل بار ترافیکی مهرماه موثر واقع شود و این تغییر ساعت نیز به صورت آزمایشی در مهرماه اجرا و پس از بررسی نتایج درباره تداوم آن تصمیم گیری می‌شود، لازم است در صورت تصمیم برای تداوم این مصوبه، به دغدغه‌های والدین نیز در این زمینه توجه شود.

بهار نیوز