برندگان و بازندگان اقتصاد ایران در سال 92

در نتیجه روند باثبات نرخ ارز نیز، سفته‌بازی در بازار کمرنگ شد. به هر روی با وجود موضع‌گیری‌های منفی که درخصوص افزایش نرخ ارز وجود دارد، برخی کارشناسان معتقدند بهبود اوضاع اقتصادی کشور مستلزم افزایش سالانه 6 تا 7 درصدی نرخ ارز در شرایط استقرار ثبات در بازار است و فاصله زیاد این نرخ با سود بانکی حاکی از آن است که در صورت تحقق این روند نیز، سفته‌بازی خطری برای بازار نخواهد بود.

بازار سکه نیز به‌دلیل عملکرد ضعیف اونس در سال 2013 با رکود مواجه شده بود و پایین آمدن سطح مبادلات حتی امکان انعکاس تغییرات نرخ اونس را از این بازار گرفته بود. در اواخر بهمن‌ماه ورود اونس به کانال 1300 دلاری با افزایش تقاضای نوروزی همراه شد و بازار طلای داخل را قدری تکان داد. در نتیجه افزایش قیمت سکه در طول اسفندماه باعث شد که بخش عمده عقب‌ماندگی قیمتی سکه نسبت به اونس جبران شود. فعالان بازار امیدوارند که هماهنگی بازار سکه با اونس جهانی ادامه یابد تا عملکرد بازار داخل در نتیجه این هماهنگی بهبود یابد.

علاوه‌بر این دیروز، انتشار آمارهایی امیدوارکننده از تولیدات صنعتی آمریکا، در اولین روز نشست سران «کمیته بازار باز فدرال رزرو» افت نرخ اونس را موجب شد. قیمت انواع سکه نیز تحت تاثیر افت قیمت اونس و آرامش در بازار ارز داخلی قدری پایین آمد. با این وجود بازار ارز تهران، دیروز را نیز بدون تغییرات جدی قیمتی پشت سر گذاشت.

بازار ارز
در اولین ماه‌های سال 92 بازار ارز شاهد نوسانات شدیدی بود و نرخ بالای تورم باعث شده بود که بسیاری از مردم برای حفظ ارزش سرمایه‌هایشان دارایی خود را به دلار و طلا تبدیل کنند. با روی کار آمدن دولت جدید، پیشرفت مذاکرات بین ایران و گروه 1+5 و گسترش روابط اقتصادی خارجی کشور، تغییرات عمده‌ای در بازار ارز مشاهده شد. بازار حرکت به سمت ثبات را شروع کرد و این ثبات با کاهش نسبی نرخ ارز همراه شد.

در طول مذاکرات چند بار توقف‌هایی بروز کرد که باعث تغییر در روند باثبات و نزولی نرخ ارز شد، ولی این رفتارها مقطعی بوده و بازار خیلی زود روند بلندمدت پیشین را از سر گرفت. کاهش نرخ ارز با عملکرد ضعیف طلا در سال 2013 همراه و باعث شد بسیاری از مردمی که دارایی‌های خود را به ارز و طلا تبدیل کرده بودند، متضرر شوند. بعد از این اتفاق و حصول اطمینان درخصوص روند باثبات و نزولی نرخ ارز مردم دیگر سرمایه‌های خود را به دلار تبدیل نکرده و حتی دلارهای خود را برای فروش به بازار آوردند. در نتیجه روی گرداندن مردم از دلار به‌عنوان یک کالای سرمایه‌گذاری نیز سفته‌بازی در بازار کمرنگ شد.

این روند تا اول زمستان ادامه داشت. تا اینکه در اوایل دی‌ماه نرخ دلار دوباره نوساناتی افزایشی را در پیش گرفت. بررسی روند نرخ رسمی و بازاری ارز در طول زمستان می‌تواند تصویری از روند بازار به دست دهد. نرخ رسمی دلار آمریکا در طول زمستان امسال از 2 هزار و 470 تومان پایین‌تر نیامد و از 2 هزار و 510 تومان نیز تجاوز نکرد.

در نتیجه نرخ رسمی ارز در دامنه‌ای 40 تومانی جابه‌جا می‌شد و بانک مرکزی در تنظیم قیمت‌ها در درجه اول به نرخ‌های برابری جهانی توجه داشت. در نتیجه فاصله بین قیمت رسمی و بازاری ارز می‌تواند تصویری از رفتار نوسانی بازار به دست دهد. بررسی روند تغییر این فاصله از شروع دی‌ماه تا این روزها نشان می‌دهد، بازار ارز تهران در میانه‌های زمستان در باثبات‌ترین حالت خود بوده و در اسفند و دی رفتار نوسانی بیشتری در بازار دیده می‌شد. در اوایل دی‌ماه دستگیری بخشی از متهمان «هالک بانک» ترکیه نگرانی‌هایی را درخصوص راه‌های مبادلات ارزی کشور به‌وجود آورده و صعود نرخ ارز را موجب شده بود؛ اما بعد از چند هفته روند با‌ثباتی که در جریان کار دولت جدید در بازار حاکم شده بود، دوباره استقرار یافت و دامنه نوسان قیمت‌ها مجددا کاهش یافت.

از آن زمان بازار برای چند هفته آرام بود تا اینکه افزایش تقاضای مسافران نوروزی و تقاضای پیش از تعطیلات باعث شد که نوسانات صعودی دوباره در بازار دیده شوند. فعالان بازار دوباره درخصوص مقطعی بودن این رفتار اظهاراتی را مطرح کرده و در واقع نیز مشاهده شد که با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال دامنه نوسان قیمت‌ها کاهش یافته و بازار حرکت به سمت ثبات و آرامش پیشین را شروع کرده بود.

بانک مرکزی در اولین روز هفته پایانی سال، نرخ رسمی دلار را به‌رغم تضعیف این ارز در بازار داخل و بازارهای جهانی قدری افزایش داد و موجب شد که نرخ رسمی دلار برای اولین بار در ماه‌های اخیر از سطح 2 هزار و 500 تومانی عبور کند. در نتیجه نوسانات اسفندماه فاصله بین نرخ رسمی و بازاری ارز قدری افزایش یافته بود، همراه شدن کاهش نرخ ارز در هفته آخر سال با افزایش نرخ رسمی ارز کاهش مجدد فاصله بین نرخ رسمی و بازاری دلار را موجب شد. روند آتی نرخ رسمی ارز و فاصله آن با قیمت ارز در بازار، می‌تواند تصویری از سیاست‌های بانک مرکزی به دست دهد. با توجه به اینکه یکسان‌سازی نرخ ارز در نیمه دوم سال آتی یکی از برنامه‌های بانک مرکزی است، روند نرخ رسمی ارز و فاصله آن با نرخ بازاری می‌تواند جالب توجه و حائز اهمیت باشد.

بازار طلا
طلا در اولین ماه‌های سال‌جاری کارکردی مشابه دلار برای مردم داشت. نرخ بالای تورم و اطمینانی که درخصوص روند صعودی نرخ سکه وجود داشت، باعث شده بود که عده زیادی از مردم سرمایه‌های خود را به سکه تبدیل کرده تا از افت ارزش ریال متضرر نشوند، اما عملکرد ضعیف طلا در سال 2013، باعث افت قیمت سکه در بازار داخل شد.

عده زیادی از مردم اطمینان خود را نسبت به طلا به‌عنوان پناهگاهی امن برای سرمایه‌گذاری از دست دادند. رکود و پایین آمدن سطح مبادلات در بازار داخل باعث شد که سکه حتی توان انعکاس افزایش قیمت‌هایی را که اونس از ابتدای سال 2014 مصادف با دی‌ماه سال‌جاری، تجربه کرد، نداشته باشد. در نهایت ورود اونس به کانال 1300 دلاری در هفته آخر بهمن‌ماه با افزایش تقاضای نوروزی در بازار سکه همراه شد و بازار سکه قدری تکان خورد. بازار سکه مجددا افزایش قیمت‌های اونس را انتقال داد و افزایش قیمت به‌دلیل افزایش تقاضا باعث شد که بخش عمده عقب‌ماندگی قیمتی سکه نسبت به اونس جهانی جبران شود. در نتیجه بازار طلای داخل دوباره به هماهنگی مناسبی با اونس جهانی دست یافته و این امر به اعتقاد کارشناسان به عملکرد بهتر بازار سکه در سال آتی کمک خواهد کرد.

اونس جهانی از ابتدای سال 2014 تحت تاثیر
نااطمینانی‌های سیاسی و اقتصادی بیش از 14 درصد افزایش قیمت داده بود و امیدها در بازار طلای جهانی و به تبع آن در بازار داخل افزایش یافت. اطمینان سرمایه‌گذاران نسبت به فلز زردرنگ دوباره قدری افزایش یافت. در نتیجه سرمایه‌گذاران داخلی در شرایط کنونی به روند اونس جهانی نظر دارند تا تصویری از آینده بازار سکه به دست آورند.

در مجموع بازار ارز و طلا در سال‌جاری با هیجان روزهای پایانی در سال قبل روبه‌رو بود، تحرکات سفته‌بازان در بازار ناکام ماند و گفته می‌شود بخش زیادی از دلارهای خانگی روانه بازار شد تا این دو بازار که در سال‌های گذشته در افزایش قیمت رکورددار بودند روزهای سرد و کم‌رونقی را سپری کنند.