بهار نیوز - انگیزه‌هاي "مسکو" از بازی با"کارت ایران"

گروه سیاسی: دور جدید مذاکرات هسته ای ایران و گروه 5+1 روزهای سه شنبه و چهارشنبه برگزار شد و به گفته دیپلمات‌هاي ایرانی و غربی، این دور از مذاکرات موجب نزدیکی بیش از پیش طرفین در بحث پرونده هسته ای ایران شد. اما بر خلاف فضای مثبت حاکم، این دور از مذاکرات زیر سایه بحران اوکراین و رویارویی غرب و روسیه بر سر الحاق شبه جزیره کریمه به مسکو صورت گرفت.

به گزارش سايت تدبير، پیش از برگزاری "وین2" بسیاری از ناظران هشدار مي‌دادند که بحران اوکراین در مذاکرات هسته‌اي ایران و 5+1 اثر مي‌گذارد اما پس از پایان این مذاکرات اثری از تنش‌ها در وین مشاهده نشد. هر چند ساعاتی پس از پایان مذاکرات و همزمان با تحریم برخی مقام‌هاي روس از سوی غرب، "سرگئی ریابکوف" معاون وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد آن کشور قصد ندارد از مذاکرات هسته‌اي ایران به عنوان دستاویزی برای مقابله با غرب استفاده کند اما ممکن است اقدامات امریکایی‌ها و اروپایی آنان را مجبور به این کار کند.

به گفته کارشناسان این شدیدترین تهدید مسکو علیه واشنگتن و بروکسل پس از اعلام تحریم‌هاي تازه غرب علیه مسکو بوده است. با وجود آن که روسیه رسما "کریمه " را به خاک خود افزوده، غرب بنا ندارد از موضع خود عقب نشینی کند. بنابراین مناقشه روسیه با آمریکا بر سر بحران اوکراین روز به روز گسترده‌تر می‌شود تا آن جایی که برخی کارشناسان بر این اظهار می‌کنند که به دلیل نقش بارز روسیه در مذاکرات هسته‌ای ایران ممکن روس‌ها از این عامل برای برطرف کردن مناقشه‌شان با غرب درباره اوکراین استفاده کنند.

نقش روسیه در پرونده هسته‌اي ایران، همیشه نقشی دو گانه بوده و مسکو در مقاطع مختلف با جانبداری از یکی از طرفین سعی در تامین منافع خود داشته است. شعیب بهمن کارشناس ارشد موسسه مطالعات ایران اوراسیا(ایراس) و پژوهشگر مسائل روسیه وضعیت این روزهای اوکراین را به "صحنه کشمکش غرب و روسیه" تشبیه مي‌کند و می‌گوید: «از آن جایی که روسیه نقش‌ زیادی در پرونده هسته‌ای ایران ایفا می‌کند در این میان بحران اوکراین نیز به عنوان عامل خارجی وارد بحث هسته‌ای ایران شده است.»

او با بیان اینکه بحران اوکراین هم می‌تواند نقش مثبت و هم منفی برای مذاکرات هسته‌ای ایران داشته باشد، ادامه مي‌دهد: «در این رابطه روس‌ها می‌توانند نقش مخرب باشند و ممکن است دامنه تنش با غرب را افزایش دهند. از سوی دیگر نیز ممکن است غرب را ودار به همکاری با خود کنند.»

این کارشناس مسائل روسیه بر این باور است که روسیه بازیگر چندین نقش در مذاکرات هسته‌ای ایران است و می‌گوید: «نخست، روسیه نقش همکاری در بحث هسته و پروژه‌ها و برنامه‌های هسته‌ای ایران داشته است. در واقع مهم‌ترین شریک و همکار هسته‌ای ایران روسیه است. نقش دوم روسیه به عنوان میانجی‌گر است. روس‌ها در سال‌های گذشته نقش میانجی‌گری خود میان ایران و غرب را ایفا کرده‌اند مصادق بارز این نقش طرح گام به گام لاوروف بود. اما در این میان روسیه نقش منفی هم در بحث هسته‌ای ایران دارد. به این معنا که روس‌ها به قعطنامه علیه ایران درباره تشدید تحریم‌ها رای مثبت داده است. البته نقش بازدارنده روسیه را مي‌توان در این دسته جای داد. روس‌ها در بسیاری از مواقع از ایجاد روابط ایران با غرب جلوگیری کرده است.»

این کارشناس مسائل روسیه افزود: «این نقش بازدارندگی به این دلیل است که در صورت بهبود روابط ایران و غرب از یک طرف نقش همکاری و میانجی روسیه از بین می‌رود و از سوی دیگر برای روسیه تهدید امنیتی ایجاد می‌کند و همچنین این کشور از نظر اقتصادی متضرر می‌شود.» به گفته او «روسیه در پرونده هسته‌اي ایران نقش ممتنع هم ایفا کرده است به این صورت که در سال‌های گذشته بنابر مصالح و منافع خود نقش بی‌طرفی را داشته است.»

روسیه برای وادار کردن غرب به کاهش فشار درباره بحران اوکراین این بار به "کارت هسته ای" ایران متوسل شده است. کارتی که در صورت استفاده از آن ممکن است تلاش ایران و غرب برای رسیدن به دیدگاهی مشترک درباره برنامه هسته‌اي تهران که پس از سال‌ها به توافقی موقت رسید، ناکام بماند. هر چند برخی کارشناسان معتقدند تهدید اخیر مسکو تنها یک بلوف سیاسی برای کم کردن فشارهای غرب است. اما در این میان رژیم اسرائیل بیش از همه نگران تغییر موضع روسیه در مذاکرات هسته‌اي است چرا که این رژین تصور مي‌کند که این موضوع موجب مي‌شود که روسیه از این پس تلاش کند ایران به منافع بیشتری در مذاکرات هسته‌اي دست پیدا کند.

هر چند برخلاف ایده رژیم اسرائیل، تا کنون سابقه روشنی از مقام‌هاي مسکو در حمایت همه جانبه از ایران در پرونده هسته‌اي دیده نشده و روس‌ها همیشه در اعمال تحریم و صدور قطع نامه‌ها علیه ایران روی خطوط ترسیم شده غرب حرکت کرده اند. در همین راستا روزنامه "تایمز اسرائیل" با اشاره در مورد تهدید اخیر مقام‌هاي روسی در مورد احتمال تغییر موضع مسکو در قبال همکاری با غرب در جریان مذاکرات هسته‌اي ایران که به دنبال بالا گرفتن بحران بر سر الحاق شبه جزیره کریمه به فدراسیون روسیه مطرح شده بود اظهار داشته که تهدید روس‌ها "بلوفی" سیاسی است و آنان خواستار برهم زدن روند مذاکرات هسته‌اي نیستند.

این روزنامه ضمن "کم اهمیت" خواندن تهدید مقام‌هاي دولت روسیه در مورد احتمال استفاده از کارت مذاکره هسته‌اي ایران به عنوان حربه‌اي برای مقابله با موضع اتحادیه اروپا و امریکا در مورد "اوکراین" و "کریمه" مي‌افزاید :"کارشناسان امنیتی اسرائیلی و مقام‌هاي رسمی رژیم اسرائیل روز پنجشنبه اعلام کردند که اسرائیل دلیلی برای هراس از تهدید روسیه در مورد تغییر موضع در قبال مذاکرات هسته‌اي ایران نمی بیند. علیرغم تهدیدهای مطرح شده از سوی مسکو علیه غرب روسیه نیز در مورد برنامه هسته‌اي ایران و اعمال محدودیت بر آن با کشورهای غربی هم پیمان است."

با این حال، این روزنامه اسرائیلی معتقد است که بالاگرفتن تنش میان روسیه و غرب بر موضوع الحاق "کریمه" به فدراسیون روسیه مي‌تواند "تهدیدی" علیه منافع اسرائیل باشد و در این مورد مي‌افزاید :"یکی از مقام‌هاي اسرائیلی تاکید کرده که بحران اوکراین احتمالا واکنش "ولادیمر پوتین" رییس جمهوری روسیه را به دنبال خواهد داشت و مي‌تواند بر امنیت اسرائیل و هم چنین بر مذاکرات هسته‌اي ایران و 1+5 و روند نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه تاثیرگذار باشد."

"تایمز اسرائیل" در ادامه این گزارش مي‌افزاید :"یکی از مقام‌هاي اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود اظهار داشت که تصور این موضوع که "پوتین" بخواهد مواجهه‌اي را با قدرت‌هاي عضو گروه 1+5 بر سر موضوع مذاکره هسته‌اي ایران آغاز کند بسیار نامحتمل مي‌نماید. این مقام اسرائیلی در ادامع خاطر نشان کرده که روس‌ها در دور قبلی مذاکرات نشان داده اند که مي‌خواهند روند مذاکرات هسته‌اي ایران و قدرتهای جهانی در فضایی به دور از تنش و چالش به پیش رود.

"تایمز اسرائیل" در ادامه به نقل از یکی از مقام‌هاي وزارت امور خارجه اسرائیل که نخواسته نامش فاش شود افزوده است :"این مقام اسرائیلی معتقد است که روسیه طبق منافع خود تصمیم گیری مي‌کند و اکنون پیش بینی در مورد گام بعدی آنان دشوار است با ایت حال تنش میان غرب و روسیه به نفع اسرائیل نخواهد بود چرا که بر موضوع ایران و سوریه تاثیرگذار خواهد بود.