گروه علمی: قهوه یکی از نوشیدنیهای محبوب و رایج در دنیا به شمار میرود که از دانههای بوداده و آسیابشده گیاه قهوه به دست میآید؛ این گیاه خواص زیادی برای سلامتی انسان دارد اما برخی افراد باید در مصرف آن احتیاط کنند. قهوه یکی از نوشیدنیهای محبوب و رایج در دنیا به شمار میرود که از دانههای بوداده و آسیابشده گیاه قهوه به دست میآید. این گیاه، بومی مناطق نیمهگرمسیری آفریقا و برخی از جزایر جنوب و جنوب شرق آسیا است.قهوه عربی شده واژه " کفا" یا" کافا" است که در اصل نام منطقه و شهری در جنوب غربی اتیوپی است که گیاه قهوه برای نخستین بار در آنجا یافت شده است. این محصول توسط بیش از 60 کشور جهان تولید و صادر میشود و به عنوان یکی از برترین محصولات در حوزه اقتصادی در کشورهای در حال توسعه، رتبهبندی شده است.
قهوه چگونه تولید میشود؟
هنگام رسیدن میوه گیاه قهوه، دانههای قهوه را برداشت، پردازش و در نهایت خشک میکنند. دانههای قهوه خشک شده به درجات مختلف بوداده میشوند.
معروفترین انواع قهوه در جهان
معروفترین نوع قهوه Coffea Arabica (عربیکا) و Coffea robusta (روبوستا) به ترتیب 64 درصد و 35 درصد از تولید جهانی را در اختیار خود دارند. گزارشها نشان میدهد که بین سالهای 2016 تا 2017، نزدیک به 159 میلیون کیسه قهوه در سطح جهان مصرف شده است.
کشورهای تولیدکننده قهوه
کشورهای برزیل، ویتنام، اندونزی، کلمیبا و هند در صدر جدول کشورهایی هستند که قهوه را کشت میکنند.
انواع قهوه
قهوهها از نظر نوع دانه، طریقه دم کردن و نحوه فرآوری دارای انواع مختلفی هستند. انواع قهوه شامل قهوه ترک، امریکانو، اسپرسو، موکا، آفوگاتو، ماکیاتو، فراپاچینو، کاپوچینو و ... است.
قهوه فوری چیست؟
قهوه فوری یا پودر قهوه از فرآوری شدن دانه قهوه به روش خشک کردن انجمادی یا خشک کردن پاششی تهیه میشود که میتوان با اضافه کردن آب، آن را آماده مصرف کرد.
تفاوت قهوه فوری با سایر قهوهها
از مزایای قهوههای فوری میتوان به سرعت آمادهسازی بالا، وزن و حجم کم در مقایسه با دانه قهوه اشاره کرد؛ همچنین محتوای کافئین قهوه فوری همواره از قهوه معمولی کمتر است. در یک مطالعه مقایسهای میان نمونههای خانگی قهوه معمولی و قهوه فوری مشخص شد که هر فنجان 225 میلی لیتری قهوه فوری بهطور متوسط 66 میلیگرم کافئین دارد در حالی که این مقدار برای قهوه معمولی 112 میلیگرم در هر فنجان است.
قهوه دارای خواص زیادی برای سلامتی انسان است اما نباید در مصرف آن زیادهروی کرد.
قهوه حاوی چه موادی است؟
قهوه حاوی کافئین، ویتامین ب2، منیزیم، پتاسیم، سدیم و برخی مواد موجود در گیاهان و ... است.
برای افزایش سطح انرژی قهوه بخورید
قهوه حاوی کافئین است؛ کافئین محرک سیستم عصبی است که باعث مبارزه با خستگی و افزایش سطح انرژی میشود.یک مطالعه نشان داد که مصرف کافئین، مدتزمان خسته شدن را در طول یک ورزش دوچرخه سواری تا 12 درصد افزایش میدهد و به طور قابل توجهی سطوح خستگی را کاهش میدهد.
قهوه برای پیشگیری از دیابت
برخی تحقیقات نشان میدهد که مصرف منظم قهوه میتواند با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در طولانی مدت همراه باشد. یک بررسی از 30 مطالعه نشان داد که هر یک فنجان قهوهای که در طول روز مصرف میشود با 6 درصد کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط است.قهوه حاوی منیزیم و پتاسیم است که این مواد معدنی در تنظیم سطح قند خون نقش دارند و از این طریق نیز دیابت را کنترل میکنند.
تأثیر قهوه بر مغز چیست؟
اگرچه مطالعات نتایج متفاوتی را نشان دادهاند، برخی تحقیقات نشان میدهد که قهوه ممکن است به محافظت در برابر برخی اختلالات عصبی از جمله بیماری آلزایمر و پارکینسون کمک کند.کافئین سرعت از بین رفتن دوپامین در مغز (عامل بروز بیماری پارکینسون) را کاهش میدهد و به همین دلیل از عوامل مبارز با این بیماری شناخته میشود.
برای مدیریت وزن قهوه بخورید
بر اساس برخی تحقیقات، قهوه میتواند ذخیره چربی را تغییر دهد و از سلامت روده حمایت کند که هر دو امر میتوانند برای مدیریت وزن مفید باشند.
قهوه ضدافسردگی است
نوشیدن قهوه میتواند باعث کاهش خطر افسردگی شود. قهوه نشاط آور است و گاها برای تسکین سردرد موثر است. کافئین سیستم عصبی مرکزی را تحریک کرده و باعث تقویت هوشیاری ذهنی و دقت میشود.
تأثیر قهوه بر بیماریهای کبدی
قهوه باعث کاهش بیماریهای کبدی میشود و بر پیشگیری از سنگ صفرا و سرطان کبد مؤثر است.نوشیدن قهوه با کاهش احتمال بروز سکته ی قلبی همراه است. یک بررسی نشان داد که نوشیدن سه تا پنج فنجان قهوه در روز با کاهش 15 درصدی خطر بیماری قلبی مرتبط است.قهوه خاصیت تب بری دارد و آرامش بخش و انرژی زاست.
مقادیر بالای کافئین، منیزیم و پتاسیم موجود در قهوه سوخت و ساز بدن را افزایش داده و باعث کاهش احتمال ابتلا به دیابت و افزایش وزن میشود.
محققان دریافتند افرادی که قهوه بدون کافئین یا معمولی مینوشند 26 درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان کولورکتال (روده بزرگ) هستند. البته با توجه به اینکه قهوه محرک است؛ به افرادی که دچار بیماریهای التهابی روده هستند؛ توصیه میشود که از مصرف قهوه تا حد امکان پرهیز کنند.قهوه به دلیل داشتن منابع زیادی از آنتیاکسیدانها ممکن است اثرات محافظتی علیه برخی سرطانها داشته باشد.گفته میشود که مصرف میزان متوسط قهوه برای افراد مبتلا به نقرس میتواند مفید باشد.
چه افرادی باید در مصرف قهوه احتیاط کنند؟
کافئین بلافاصله پس از مصرف موجب افزایش گذراى فشار خون و افزایش دفع کلسیم میشود بنابراین افراد مبتلا به پرفشاری خون در برابر آن آسیب پذیرترند. همچنین مصرف زیاد قهوه در دوران باردارى مىتواند خطر سقط جنین را بالا ببرد.مصرف بیش از حد قهوه به هنگام ورزش باعث کمتر شدن خون رسانی به ماهیچههای قلب میشود و کارایی ورزشکاران را پایین میآورد.
قهوه در طب سنتی
در ایران حدود هزاران سال پیش، حکیم ابوعلی سینا در کتاب خود، شرح جامعی از خواص قهوه داده است. قهوه از منظر طب سنتی، طبیعتی سرد و خشک دارد و دارای برخی خواص درمانی است.قهوه از دید طب ایرانی محرک است و هضم غذا را آسان میکند. همچنین تببر، ادرارآور، ضد عفونیکننده، نشاطبخش، ضد آلزایمر، ضد پارکینسون، کاهش دهنده وزوز گوش و عاملی مفید برای پیشگیری از بیماری دیابت بوده و علاوه بر افزایش مقاومت بدن در فعالیتهای سنگین (مانند ورزشهای استقامتی)، به بدن نیرو میدهد. قهوه در درمان سردرد، یرقان، دردهای عصبی، سیاه سرفه، تب یونجه و نیز برای سلامت مغز مفید است.
مضرات قهوه از دیدگاه طب سنتی
قهوه ترشح اسید معده را نیز افزایش میدهد و برای کسانی که مبتلا به رفلاکس معده، ورم معده یا زخم معده هستند نوشیدنی مناسبی نیست و به دلیل داشتن کافئین زیاد، ادرارآور است و مایعات بدن را دفع میکند.
آیا قهوه فاسد میشود؟
"اکراتوکسین A "سم قارچی است که عمدتاً در غلات، کشمش و قهوه تولید میشود و سمیت ناشی از آن در کلیهها بروز میکند و سبب نارسایی و خطر ابتلا به سرطان کلیه و کبد میشود. نظارت بر قهوههای تولید شده و نگهداری آن در محیط خشک و غیرمرطوب و خنک خطر آلودگی قهوه به سموم قارچی را کاهش میدهد.
چند فنجان قهوه میتوان مصرف کرد؟
مصرف روزانه سه تا چهار فنجان کوچک قهوه بیخطر است. سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرده است که برای بزرگسالان سالم، مصرف 400 میلی گرم کافئین در روز - یعنی حدود چهار یا پنج فنجان قهوه به طور کلی با اثرات خطرناک و منفی مرتبط نیست. با این وجود، هم در میزان حساسیت افراد نسبت به اثرات کافئین و هم سرعت متابولیسم (تجزیه) آن تفاوتهای زیادی در افراد وجود دارد.
مضرات مصرف بیش از حد قهوه چیست؟
قهوه به دلیل داشتن کافئین زیاد و دفع مایعات بدن غلظت مخاطی سینوسها را بالا برده و در تشدید بیماری سینوزیت بسیار مؤثر است.مصرف قهوه به صورت زیاد باعث دفع کلسیم از بدن و در نتیجه رسوب کردن آن در کلیهها و ایجاد سنگ کلیه میشود، بنابراین افراط در آن میتواند برای کلیهها مضر و سنگساز باشد.این نوشیدنی بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر میگذارد و باعث اختلال در خواب میشود.
میزان استاندارد مصرف قهوه برای زنان باردار
باتوجه به برخی از اثرات منفی مصرف بیش از حد کافئین بر سلامتی انسان، زنان باردار و شیرده باید در مصرف قهوه احتیاط و تا حد امکان از مصرف مواد غذایی حاوی کافئین نظیر قهوه پرهیز کنند و یا آن را به یک فنجان در روز محدود کنند. با وجود این زنان باردار بهتر است برای مصرف قهوه با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنند.
عادت به مصرف بیش از حد قهوه را چگونه ترک کنیم؟
اگر عادت دارید هر روز نوشیدنیهای حاوی کافئین بنوشید و میخواهید مصرف این نوشیدنیها را کاهش دهید، بهتر است این کار را به تدریج انجام دهید زیرا قطع ناگهانی مصرف قهوه در افرادی که بیش از حد آن را مصرف میکنند ممکن است منجر به بروز علائمی چون سردرد و بیقراری شود.
بهترین نوع قهوه کدام است؟
انتخاب بهترین نوع قهوه بستگی به ذائقه افراد دارد اما باید توجه داشت سالمترین نوع قهوه، قهوهای است که بستهبندی مناسب و استاندارد داشته و در جای معتبر و شرایط بهداشتی تولید شده باشد.
بهترین قهوه برای افراد دارای تپش قلب
افرادی که تپش قلب دارند میتوانند از قهوههای بدون کافئین استفاده کنند.
ماسک قهوه و عسل
برای تغذیه، آبرسانی و تسکین پوستهای حساس از ماسک قهوه و عسل استفاده کنید؛ برای ساخت این ماسک شما به یک قاشق غذاخوری پودر قهوه و یک قاشق غذاخوری عسل نیاز دارید.این دو ماده را در یک کاسه کوچک به خوبی با هم مخلوط کنید؛ خمیر را روی تمام صورت خود بمالید و به آرامی ماساژ دهید و از قرار دادن آن روی ناحیه دور چشم خودداری کنید. ماسک را پس از 20 دقیقه با آب سرد بشویید.
ماسک قهوه و روغن نارگیل
مقداری روغن نارگیل را با کمی قهوه مخلوط کنید و روی لبهای خود بمالید؛ پس از 15 دقیقه آن را بشویید. این ماسک برای رفع خشکی لب مفید است.
رفع لکهای صورت با ماسک قهوه
برای تهیه این ماسک، یک قاشق غذاخوری پودر قهوه، یک قاشق غذاخوری زردچوبه و یک قاشق غذاخوری ماست را با هم مخلوط کنید. خمیر را به طور یکنواخت روی صورت خود بمالید و بگذارید 20 دقیقه بماند. برای پاک کردن خمیر، آن را به آرامی با حرکات دایرهای روی صورت ماساژ دهید و با آب گرم بشویید تا رنگ پوست روشنتر شود.