عواملی که می‌توانند باعث بروز سرطان شوند

گروه علمی: سرطان یکی از شایع‌ترین علل مرگ‌ومیر در بسیاری از جوامع است. به همین دلیل همیشه پرسش‌های زیادی در مورد چگونگی بروز آن مطرح است؛ اینکه چه عواملی باعث می‌شوند سلول‌های طبیعی تبدیل به سلول‌های سرطانی شوند، چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند و چگونه می‌توان آن را مهارکرد.برای آگاهی از اینکه چطور سلول‌های طبیعی تبدیل به سلول‌های سرطانی می‌شوند باید از ساختمان و عملکرد آن‌ها آگاه بود.

توجه داشته باشیم بدن ما از میلیاردها سلول تشکیل شده که بافت‌ها و اندام‌های بدن را تشکیل می‌دهند که ژن‌های داخل هسته‌های هر سلول دستور رشد و فعالیت را به آن‌ها می‌دهند. اما وقتی تغییری در DNA این سلول‌ها ایجاد شود یا به آن‌ها آسیب برسد، ژن‌های جهش یافته دیگر به درستی کار نمی‌کنند. چون دستورالعمل‌های موجود در آن‌ها با اخلال مواجه می‌شوند که می‌توانند از طریق خون و سیستم لنفاوی در دیگر نقاط بدن هم سرایت کنند.

عواملی که می‌توانند باعث بروز سرطان شوند
با توجه به اینکه سرطان در واقع رشد غیرطبیعی سلول‌های بدن است؛ هر عامل داخلی و خارجی که بتواند مکانیسم طبیعی اعضای بدن را مختل کند می‌تواند عاملی برای بروز آن شود.عوامل زیادی در بروز سرطان مؤثر هستند. البته هنوز عوامل ناشناخته زیادی در این زمینه وجود دارند. ولی عوامل شناخته شده‌ای از جمله عوامل محیطی و سبک زندگی نیز در بروز سرطان مؤثر هستند.  از جمله عواملی که می‌توانند احتمال بروز سرطان را افزایش دهند می‌توان به سن و میزان امید به زندگی افراد اشاره کرد. افزایش سن ایمنی بدن را کاهش می‌دهد. بنابراین خواه ناخواه مقاومت در برابر ابتلا به سرطان هم کمتر خواهد شد.

سبک زندگی نیز از جمله عوامل مهم در ابتلا به سرطان است؛ کم تحرکی، مصرف سیگار و الکل، تغذیه نادرست و بعضی عفونت‌ها از جمله مواردی هستند که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند.  عوامل محیطی مانند آلودگی هوا یا آب و همچنین قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و سمی هم می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.

ارتباط مصرف شیرینی در بروز  سرطان
 با توجه به اینکه مصرف بیش از حد بعضی مواد غذایی از جمله قند و شکر عاملی برای بروز بیماری دیابت به شمار می‌رود می‌تواند عاملی برای ابتلا به سرطان هم به حساب بیایند.یافته‌های جدید نشان می‌دهند مصرف قند عاملی برای رشد سریع‌تر سلول‌های سرطانی به حساب می‌آیند. چون این سلول‌ها، بر خلاف سلول‌های سالم برای زنده ماندن نیاز به قند بیشتری دارند.

بنابراین یکی از کارهایی که می‌توان برای کشتن سلول‌های سرطانی در بدن انجام داد گرسنگی دادن به آن‌هاست.این کار را می‌توان با محرومیت سلول‌های سرطانی از مصرف گلوکز (قند خون) انجام داد. هر چند که سلول‌های سرطانی همیشه راه‌های دیگری برای بقای خود پیدا خواهند کرد. از جمله مواد غذایی دیگری هم که می‌توان از آن‌ها به عنوان عاملی برای ابتلا به سرطان نام برد غذاهای آماده، غذاهایی که تاریخ مصرف طولانی دارند و انواع ساندویچ‌ها و فست فودها هستند.

نقش وراثت در ابتلا به سرطان
هنوز نمی‌توان به طور دقیق گفت چه کسانی و دقیقاً به چه دلیل به سرطان مبتلا می‌شوند. در واقع اصلی‌ترین عوامل ابتلا به سرطان همچنان ناشناخته هستند. اما تحقیقات نشان می‌دهند بعضی عوامل مانند وراثت می‌توانند در این خصوص تأثیر گذار باشند.

در واقع همه سرطان‌ها ژنتیکی هستند اما همه آن‌ها وراثتی نیستند. اگر هم وراثتی باشند در هر سرطان درصد خاصی برای این احتمال وجود دارد که به تنهایی نمی‌تواند عامل اصلی بروز این بیماری باشد؛ بلکه در کنار عوامل محیطی، شرایط زندگی و موقعیت جغرافیایی، احتمال خطر را برای ابتلای افراد به بعضی انواع سرطان تعیین می‌کنند.می‌توان گفت ایجاد همه سرطان‌ها با تغییرات ژنتیکی همراه هستند. اما تنها ۱۰ درصد سرطان‌ها به طور کامل به ارث می‌رسند. البته گاهی بروز بعضی سرطان‌ها هم درافراد یک خانواده دیده می‌شود که شاید بتوان گفت سبک زندگی مشترک مانند استفاده زیاد از سیگار، الکل یا تغذیه غلط می‌تواند عامل مهمی در ایجاد آن‌ها به حساب بیاید.

همه توده‌های توموری خطرناک نیستند
توجه داشته باشیم آنچه در مورد توده‌های توموری ناشی از رشد بیش از حد سلول‌ها مهم است خوش‌خیم یا بد خیم بودن آن‌هاست.در واقع سلول‌های خوش‌خیم و بدخیم تفاوت زیادی با هم دارند. سلول‌های خوش‌خیم سرطانی نیستند. فقط گاهی بیش‌ازحد تولید می‌شوند و تشکیل تومور می‌دهند، اما چون توانایی گسترش به بافت‌های دیگر را ندارند اغلب تهدیدکننده هم به حساب نمی‌آیند. اما اگر بیش از حد بزرگ شوند و به اندام‌های دیگر فشار وارد کنند، می‌توانند خطرناک شوند. به همین خاطر رسیدگی به موقع به آن‌ها هم الزامی است.

 کارهایی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان
ما نمی‌توانیم جهش‌های ژنتیکی سلول‌ها را کنترل کنیم. اما می‌توانیم با انجام تغییراتی در سبک زندگی خود به کاهش خطر گسترش سرطان کمک کنیم.همچنین انجام غربالگری‌های خاص سرطان برای متوقف‌کردن بیماری نیز کمک بسیار موثری در این زمینه به حساب می‌آید. برای انجام چنین کاری افزایش آگاهی و بالا بردن سطح اطلاعات عمومی مردم می‌تواند بسیار مفید واقع شود.

غربالگری‌هایی مانند پاپ اسمیر (تشخیص سرطان دهانه رحم)، ماموگرافی (تشخیص سرطان پستان) و کولونوسکوپی (تشخیص سرطان روده بزرگ) می‌توانند سلول‌های غیرطبیعی را قبل از آنکه فرصت سرطانی‌شدن داشته باشند تشخیص دهند.البته دنبال کردن رژیم سالم و متعادل و داشتن تحرک جسمی مناسب نیز می‌تواند در این خصوص مؤثر واقع شود.