گروه علمی: احتمالا بارها به امید سلامتی بیشتر از مکملهای ویتامین و مواد معدنی استفاده کردهاید اما ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد که بهترین زمان مصرف ویتامینها و قرصهای تقویتی چه زمانی است؟
پاسخ به این سوال بستگی به نوع ویتامین و قرص تقویتی مصرف شده و توصیه پزشک دارد و اینکه آیا همزمان با آن از داروهای تجویز شده توسط پزشک نیز استفاده میکنید یا خیر.با اینکه این مواد مغذی در مقادیر متفاوتی در غذاها یافت میشوند، برخی از افراد برای برآوردن نیازهای تغذیهای خود باید از ویتامینهای خاصی استفاده کنند. به طور معمول اکثر ویتامینها را میتوان در هر زمان از روز مصرف کرد. با این حال برخی از ویتامینها در شرایط خاص بهتر جذب میشوند؛ به همین دلیل خوب است بدانید که جهت افزایش جذب مطلوب، چگونه و چه موقع از مکملها استفاده کنید.
در ادامه این گزارش، شما با زمان مناسب مصرف هر یک از ویتامینها و مکملهای تقویتی آشنا خواهید شد.
ویتامینهای محلول در آب
همانطور که از نامش پیداست ویتامینهای محلول در آب، در آب حل میشوند؛ بنابراین لازم نیست آنها را با غذا مصرف کنید تا جذب شوند.۹ ویتامین محلول در آب وجود دارد که شامل ویتامین C به علاوه هشت ویتامین B است.
لازم است به طور مرتب ویتامینهای محلول در آب را مصرف کنید، زیرا برخلاف ویتامینهای محلول در چربی به راحتی در بافتهای بدن ذخیره نمیشوند. در عوض ویتامینهای محلول در آب اضافی از طریق ادرار دفع میشوند.
ویتامین C
ویتامین C نقشهای حیاتی زیادی در بدن ایفا میکند. برای مثال به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل میکند و برای سلامت سیستم ایمنی و سنتز کلاژن و انتقال دهندههای عصبی مورد نیاز است. انواع مختلفی از مکملهای ویتامین C وجود دارد.میتوانید مکملهای ویتامین C را در هر زمان از روز با یا بدون غذا صرف کنید. لازم است مکملهای ویتامین C در یک مکان تاریک و خنک نگهداری شوند؛ زیرا این ماده مغذی به گرما و نور حساس است.ویتامین c در مواد غذایی مانند کیوی، پرتقال، فلفل قرمز، توت فرنگی،کلم بروکلی و....وجود دارد.
ویتامینهای گروه B
ویتامینهای گروه B به صورت جداگانه یا به عنوان مکملهای B کمپلکس که حاوی هر هشت ویتامین B هستند به فروش میرسند. از آن جا که محلول در آب هستند، میتوانید آنها را با غذا یا بدون غذا و در هر زمان از روز مصرف کنید.
با توجه به این، اغلب توصیه میشود که ویتامین B را صبح بخورید؛ زیرا نقش مهمی در متابولیسم مواد مغذی و تولید انرژی دارد. برخی از افراد بهتر است ویتامین B را به صورت ناشتا مصرف کنند. به عنوان مثال توصیه میشود افراد مبتلا به کمبود B۱۲، برای حداکثر جذب مکمل B۱۲ را با معده خالی و همراه با آب مصرف کنند.علاوه بر مکملها ویتامین B در موادی همچون گوشت ماهی، گوجه فرنگی، قارچ، سیب زمینی و.. موجود است.
ویتامینهای محلول در چربی
برخلاف ویتامینهای محلول در آب، ویتامینهای محلول در چربی برای جذب مناسب به چربی وابسته هستند. بنابراین به طور کلی توصیه میشود که ترکیبات محلول در چربی با وعده غذایی حاوی چربی مصرف شود.
ویتامین A
به دلیل افزایش نیازها یا کاهش جذب، جمعیت خاصی در معرض خطر کمبود ویتامین A قرار دارند. این گروه شامل افراد باردار و شیرده هستند.برای افزایش جذب مطلوب، باید مکملهای ویتامین A را همراه با وعده غذایی حاوی چربی مصرف کنید و به خاطر داشته باشید که اگر رژیم غذایی متعادلی دارید، مصرف مکملهای ویتامین A معمولاً ضروری نیست.
ویتامین D
ویتامین D برای عملکرد سیستم ایمنی بدن، سلامت استخوان، رشد سلولی و موارد دیگر مورد نیاز است.
ویتامین D را میتوان در هر زمان از روز مصرف کرد و اکثر این مکملها باید با وعده یا میان وعدههای غذایی حاوی چربی مصرف شوند تا از جذب مطلوب اطمینان حاصل شود.
توجه به این نکته ضروری است که فعال شدن ویتامین D به داشتن سطح کافی منیزیم بستگی دارد. بنابراین برای حفظ سطح نرمال ویتامین D، از دریافت منیزیم کافی نیز اطمینان حاصل کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که برخی ویتامینهای محلول در چربی از جمله ویتامین E، ممکن است جذب ویتامین D را تحت تأثیر قرار دهند. از سوی دیگر، مصرف ویتامین K در کنار ویتامین D ممکن است برای تراکم مواد معدنی استخوان مفید باشد.
ویتامین E
ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان اصلی در بدن عمل میکند و برای جریان خون سالم و عملکرد سیستم ایمنی ضروری است. همچنین یک مکمل غذایی محبوب است؛ اگرچه این ماده مغذی در بسیاری از غذاها وجود دارد و کمبود آن نادر است. معمولاً توصیه میشود که مکمل های ویتامین E همراه با غذا مصرف شود.
ویتامین K
میتوانید مکملهای ویتامین K را در هر زمان از روز همراه با غذا یا میان وعده حاوی چربی مصرف کنید. از آنجا که اکثر مردم از طریق رژیم غذایی خود ویتامین K کافی دریافت میکنند، مصرف مکملهای با دز بالا توصیه نمیشود؛ مگر اینکه به دستور پزشک باشد؛ اگرچه این مکملها به طور کلی بی خطر هستند و عوارض جانبی قابل توجهی ندارند.با این وجود مکمل ای ویتامین K ممکن است با برخی داروهای ضد انعقاد تداخل داشته باشد. در صورت مصرف این داروها، قبل از دریافت ویتامین K با پزشک خود مشورت کنید.
کپسول مولتی ویتامین
مولتی ویتامینها معمولاً حاوی انواع ویتامینها و مواد معدنی هستند.از آن جا که این مکملها معمولاً حاوی ویتامینهای محلول در چربی و آب هستند؛ معمولاً توصیه میشود که آنها را همراه غذا مصرف کنید. این کار ممکن است جذب برخی از مواد مغذی را افزایش دهد و خطر ناراحتی گوارشی را کاهش دهد، ناراحتیهایی که در صورت مصرف مولتی ویتامین با معده خالی ممکن است رخ دهد.مصرف مولتی ویتامین همراه با غذا ممکن است به افزایش جذب برخی از مواد مغذی کمک کرده و خطر ابتلا به مشکلات گوارشی را کاهش دهد.
محمد رضا وفا، استاد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی ایران بیان داشت:توصیه کلی ما این است که در تغذیه صحیح و کافی اگر همه افراد بتوانند از چهار گروه غذای اصلی روزانه استفاده کنند اصلا نیازی به استفاده از مکمل نیست.
وی ادامه داد: فقط دو ماده غذایی است که از طریق غذا برای اغلب افراد در دنیا احتمال کمبوش خیلی زیاد است؛یکی ویتامین دی است که وزارت بهداشت از سالهای پیش پروتکلهای اجرایی آن را دارد و توزیع آن انجام میشود.
این استاد تغذیه خاطرنشان کرد: گروه دوم اسیدهای چرب و امگا ۳ هستند؛ آن هم چون منابع غذایی اصلی آن غذاهای دریایی است؛ بنابراین دسترسی به آن برای همه مردم در دنیا کم است.این دو مکمل اگر بخواهد مصرف شود در حد مصرف فیزیولوژیک اشکال ندارد، اما بقیه مواد مغذی، ویتامینها و املاح از نظر دانش تغذیه درست این است که همه افراد از طریق خوراک دریافت کنند.مصرف مولتی ویتامین همراه با غذا ممکن است به افزایش جذب برخی از مواد مغذی کمک کرده و خطر ابتلا به مشکلات گوارشی را کاهش دهد.
وفا یادآور شد:برخی افراد در جامعه آسیب پذیر هستند؛ مثلا مادران باردار، خانمهای شیرده، بیماران و سالمندان. اینها بسته به شرایط شان ممکن است برخی مواد مغذی را کم دریافت کنند یا به خاطر دفع آن بیماری که اتفاق میافتد هموستاز آن در بدن بهم میخورد و به یک ماده مقوی حتما نیاز دارند که تامین آن از طریق غذا ممکن نیست.
خوردن ویتامین را به یکدیگر توصیه نکنید
وی افزود:بستگی به تیم درمانی و مراقبت فرد دارد و توصیه میکنند مکمل آهن، روی و کلسیم را با یک دز مشخص برای یک دوره مشخص مصرف کند، اما اینکه هرکس بیاید و بگوید چون من خوردم تو هم بخور، این کاملا غلط است.بنابراین اگر مواد مغذی بخواهد به صورت مکمل مطرح شود اصلا باید استدلال علمی آن از طرف تیم درمان وجود داشته باشد.این استاد تغذیه ابراز کرد:این مقدار مصرف برای همان میزان زمان مصرفی است که پزشک به بیمار خود میگوید و باید حتما در آن زمان که میگوید مصرف شود.