علت شادمانی از باخت تحقیرآمیز تیم ملی مقابل انگلستان

گروه جامعه: سایت امتداد نوشت: پس از شکست تحقیرآمیز ۶ بر ۲ تیم ملی فوتبال کشورمان در مقابل انگلستان در دور مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، شاهد بی‌تفاوتی و حتی شادی بخشی از جامعه ایرانی بودیم. مسئله‌ای که بخش قابل توجهی از جامعه‌شناسان و صاحبنظران، پیامدها و تبعات آن را تلخ و هشدارآمیز دانسته و بر لزوم شنیدن این زنگ خطر از سوی اصحاب قدرت تاکید کرده‌اند.  
در همین رابطه، امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس و استاد برجسته دانشگاه در گفتگو با امتداد، اظهار داشت: به قول یوزف شومپیتر، جامعه‌شناس توسعه؛ الان آب و هوای اجتماعی به دلیل اعتراضات و جان باختن شماری از هموطنان و البته اندوه جمعی ایرانیان، دچار یک درد بزرگ است. به همین دلیل تمام فکر، ذکر و خواسته همه؛ اعم از ورزشکار و غیر ورزشکار و حتی کسانی که از باخت تیم ملی فوتبال شاد شدند، حول محور این اندوه و پیامدهای آن می‌چرخد. از قضا کسانی که از باخت تیم ملی مقابل انگلستان ابراز خوشحالی کردند نیز به دلیل همین عرق ملی خود دست به این کار زدند. 
این دسته بر این اعتقادند که این تیم از آن جا که از جانب جمهوری اسلامی به رقابت‌های جام جهانی اعزام شده، پس ملی نیست. متاسفانه این مسئله در طول تاریخ ما بوده است. چه کسانی به استقبال اعراب در حمله آن‌ها به ایران رفتند جز عده‌ای از ایرانیان که از ظلم و جور حاکمیت وقت جان به لب شده بودند؟  
در نتیجه هرگاه مردم از حکومت ناراضی باشند، چنین رفتارهایی در برخی بزنگاه‌های تاریخی دور از ذهن نیست. من در سال‌های گذشته بارها در این زمینه مقالات متعددی در جرایدی نظیر حیات نو، جامعه، انتخاب و دیگر مطبوعات نوشته و هشدار داده بودم. فشاری که ملاکان، زمین‌داران و حاکمان در طول تاریخ ایران به مردم آن وارد آورده‌اند، همواره چنین رفتارهایی را در پی داشته است.  
کما اینکه در همان شعر نظامی که به داستان پیرزن با سلطان سنجر اشاره داشته در دو بیت از این شعر، اینطور عنوان می‌کند که «شحنه(پاسبان) مست آمده در کوی من/ زد لگدی چند فرا روی من/ بیگنه از خانه برونم کشید/ موی کشان بر سر کویم کشید». همین است که بر اساس تجربه تاریخی، چنین رفتارهای اجتماعی به مانند آن فقره که پس از باخت تیم ملی مقابل بریتانیا رخ داد را باید به انتظار بنشینیم.  

🔘چنین اتفاقاتی برای جامعه ایران خطرناک بوده و زنگ خطری با صدای بلند برای حاکمان خواهد بود 
تبعات چنین رفتارهایی برای جامعه ایران خطرناک بوده و زنگ خطری با صدای بلند برای حاکمان خواهد بود. چنان که این دست فضاها به سقوط دولت ساسانیان یا سقوط سلجوقیان منجر شد. این تجربه تاریخی ماست. در دوره شاه هم همین بود. وقتی ملت را فراموش کرده و با هیچ انگاشتن آن‌ها، خودی و غیرخودی درست کنید، نتیجه‌ای بهتر از این در انتظارتان نیست.  

🔘ما بارها نسبت به بروز شکاف‌های اجتماعی فریاد زدیم اما کسی گوش نکرد 
ما این تجربیات تاریخی را بارها نوشته و نسبت به بروز شکاف‌های اجتماعی فریاد زدیم اما کسی گوش نکرد. در حال حاضر هم، حاکمیت باید به رفتار مسالمت‌آمیز با معترضان روی بیاورد.  
بر اساس تئوری الکسی دو توکویل، جامعه‌شناس برجسته فرانسوی، حتی اگر الان هم حاکمیت، اقدام به گفتگو با معترضین کرده و امتیازاتی به آن‌ها بدهد در پی برآورده ساختن هر خواسته آن‌ها خواسته و مطالبه دیگری مطرح خواهد شد. به قول دوتوکویل وقتی تغییری آغاز شود هرچه حاکمیت به برآورده ساختن خواسته تحول‌خواهان مبادرت کند بر میزان خواسته آن‌ها افزوده خواهد شد تا به سقوط حکومت منجر شود. این سخن فردی است که قریب به 3 دهه روی انقلاب کار کرده است.  
حکومت ایران به خوبی این مسئله را درک می‌کند. این برای یک جامعه خیلی زننده است که شاهد چنین اتفاقاتی در عرصه مناسبات ملی و رفتارهای جمعی مردم در قبال یک مسئله مشترک باشیم که اتفاقا در پی وقوع ظلم به این مرحله رسیده است.