حمایت معنادار رسانه سپاه از سیدمحمد خاتمی

گروه سیاسی:هفته‌نامه «صبح صادق» ارگان مطبوعاتی معاونت سیاسی نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه، در جدیدترین شماره خود، سه مطلب منتشر کرده که تا حدودی غیرقابل انتظار بود.
به گزارش اعتماد، استقبال از سخنان اخیر سید محمد خاتمی، انتقادی کمرنگ و آرام از طرح «حکمرانی نو» محمدباقر قالیباف رییس مجلس و همچنین بیان «انتظار» از «مراجع و علما» برای «روشنگری» در مورد حوادث اخیر، سه مطلبی بود که آخرین شماره «صبح صادق» به آن پرداخته است.
ارگان مطبوعاتی سپاه، یکی از مطالب خود را به سخنان اخیر سید محمد خاتمی، رییس‌جمهوری اسبق جمهوری اسلامی اختصاص داده؛ مطلبی که در مقایسه با مطالب دیگر این نشریه درباره خاتمی تمجید حساب می‌شود؛ با تیتر «خوب، اما ناکافی».
نویسنده به بخشی از صحبت‌های اخیر خاتمی اشاره کرده که گفته بود: «براندازی نه مطلوب است و نه ممکن» و این بخش را مصداق «مرزبندی» با «دشمن و براندازان» برشمرده است. نویسنده هفته‌نامه سپاه پاسداران، همچنین در عین اینکه گفته خاتمی را «یک گام به جلو» ارزیابی کرده، ولی درباره آن نوشته که «قطعا این گام به تنهایی کافی نیست.» رویکردی که تاکنون لااقل بعد از حوادث انتخابات ۸۸ در مورد خاتمی، دیده نشده بود.
نشریه صبح صادق در این مطلب به حوادث پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۸۸ اشاره کرده و نوشته که این حوادث کشور را «تا لبه پرتگاه» برده بود. نویسنده در ادامه می‌گوید در آن سال‌ها «مردم و نظام» خواستار «برائت و مرزبندی روشن» افرادی که آن‌ها را «چهره‌های شاخص فتنه ۸۸» خوانده، با «دشمنان ایران و جریان‌های ضد انقلاب و اسلام» را داشته‌اند که البته به‌زعم نویسنده «هر یک به شکلی و با بهانه‌ای از آن طفره رفتند.»
نویسنده «صبح صادق» در ادامه به جایگاه محمد خاتمی در فضای سیاسی کشور پرداخته و آورده «با وجود تلاش برخی طیف‌های جریان اصلاحات برای عبور از سیدمحمد خاتمی و همچنین فاصله‌گذاری رسمی بخشی از تندرو‌های اصلاح‌طلب با مشی اصلاح‌طلبی و غلتیدن در دامن براندازان می‌توان گفت، رییس دولت اصلاحات همچنان شاخص‌ترین و مورد قبول‌ترین چهره در این طیف سیاسی است.» به عبارت دیگر ارگان مطبوعاتی سپاه پاسداران جایگاه رهبری خاتمی در میان اصلاح‌طلبان را با نظر مثبت تایید کرده است.
نویسنده در بخش دیگری نقش محمد خاتمی در سه انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم و دوازدهم و همچنین مجلس دهم را مورد توجه قرار داده و نوشته به‌رغم تلاش‌های اصلاح‌طلبان برای تشکیل شورای سیاستگذاری و ... این جریان «به محوریت فردی بازگشت و ایفای نقش خاتمی تکرار شد» و البته باز هم تاکید کرده که «داشتن این جایگاه نیز به تنهایی کافی نیست.»
ارگان مطبوعاتی سپاه در ادامه به بخش دیگری از سخنان خاتمی اشاره کرده است؛ آنجا که او می‌گوید: «گام نخست، تفاهم و حرکت به سوی همدلی و اقناع متقابل است.» ارگان سپاه در پایان جایگاه خاتمی میان اصلاح‌طلبان را باز هم جایگاه «ویژه‌ای» دانسته و ابراز امیدواری کرده که او «می‌تواند با ایجاد تفاهم در طیف اصلاحات، با پر رنگ کردن مرزبندی با دشمنان ملت ایران، زمینه گفتگو را فراهم کند.»
گرچه ارگان مطبوعاتی سپاه پاسداران این سخنان خاتمی را به عنوان مرزبندی با «ضد انقلاب» توصیف کرده، اما این نخستین مرتبه‌ای نیست که رییس دولت اصلاحات چنین مواضعی اتخاذ می‌کند. او پس از اعتراضات آبان ۹۸ در سخنانی ضمن انتقاد از برخورد‌ها با معترضان گفته بود: «در این میان متوهمان براندازی هم هستند که به همان اندازه علیه اصلاح‌طلبان و اصلاح‌طلبی خشونت‌پرهیز سم‌پاشی کرده و می‌کنند که علیه جمهوری اسلامی و این امر کار ما را در جدا کردن مرز‌ها آسان می‌کند؛ گرچه همواره بر جدایی مرز‌ها تاکید شده است.»
معلوم نیست تفاوت در مضمون سخنان خاتمی با سخنانش در سال ۹۸ یا تفاوت در شرایط امروز با شرایط آبان ۹۸. سال ۱۴۰۱ از صحبت‌های خاتمی استقبال می‌شود، در حالی که در سال ۹۸ پس از سخنانی مشابه، از او انتقاد شد! هفته‌نامه صبح صادق، در شماره ۹۲۴ که ۱۱ آذر ۹۸، یعنی چند روز پس از سخنان خاتمی منتشر شد، با انتقاد شدید از حسن روحانی رییس‌جمهوری وقت گفته بود که خاتمی «مسوولیت دولت روحانی و عملکرد آن» را نمی‌پذیرد.
در ادامه با حمله به خاتمی، آورده بود که «سید محمد خاتمی اکنون به جای آنکه از مردم عذرخواهی کند و از کسانی که حمایت‌شان کرده است بخواهد در برابر مردم پاسخگو باشند، بیانیه می‌دهد و با حق اعتراض و مشکلات اقتصادی و دموکراسی جمله‌سازی می‌کند.» این سوال هنوز هم مطرح است؛ سخنان خاتمی در آذر ۹۸ و آبان ۱۴۰۱، یک مضمون دارد؛ پس دلیل تغییر ادبیات و رویکرد لااقل ارگان مطبوعاتی سپاه در چیست؟
مطلب دیگر، انتقاد تلویحی و نرم از محمدباقر قالیباف رییس مجلس است که ارگان مطبوعاتی سپاه به آن پرداخته. قالیباف در چند هفته گذشته دو مرتبه در دو نطق پیش از دستور خود تاکید کرده بود که «پس از برقراری امنیت» نظام باید به سمت «اصلاح حکمرانی» در حوزه‌های گوناگون پیش برود و «حکمرانی نو» در چارچوب نظام سیاسی جمهوری اسلامی برقرار شود.
ارگان مطبوعاتی سپاه در واکنش به این سخنان قالیباف اشاره کرده که باید «برخورد قاطع با ضدانقلاب» صورت بگیرد که البته نویسنده معتقد است: «نظام در آستانه پایان مدارا و برخورد قاطع قرار دارد.»
بخشی که به نقد نظرات قالیباف مربوط می‌شود اینجاست که نویسنده به سابقه طولانی حرف زدن از «اصلاح و تحول» اشاره و تاکید کرده افرادی که بر این نکات تاکید دارند، «حرفی نو و مشخص و قابل عملیاتی کردن ارایه نمی‌کنند؛ حرف‌هایی که به نحوی بوی تکرار گرفته و شنیدن مجدد آن چندان چنگی به دل نمی‌زند!» ارگان مطبوعاتی سپاه توصیه کرده که قالیباف، مشاوران و همفکرانش «برای آنکه دچار این تکرار نشوند، باید به طرح عنوان و جعل واژه کفایت نکرده و مختصات و ابعاد آنچه «حکمرانی نو» خوانده‌اند، ترسیم کنند.» این مطلب افزوده آن‌ها باید «ایده‌ای منسجم، عملیاتی و قابل پذیرش در افکار عمومی ارایه دهند و آنگاه برای تکمیل نزد نخبگان و صاحب‌نظران ارایه کنند.»
به موضوع گفتگو که این روز‌ها از زبان رییس قوه قضاییه به کرات شنیده شده هم اشاره‌ای داشته و زمینه این گفتگو را «فتح باب گفتگو بین احزاب و گروه‌های سیاسی» دانسته است. اما در عین حال تاکید کرده «آنچه نامعلوم است، موضوع گفتگو است که در این زمینه اتفاق نظری وجود ندارد. به نظر می‌رسد، تبیین ابعاد «حکمرانی نو» می‌تواند موضوع مورد وفاق برای گفت‌وگوی نخبگان فکری‌ـ سیاسی جامعه باشد.»
در پایان این مطلب ایده «حکمرانی نو» را «نسخه‌هایی برای عبور از شرایط موجود و رسیدن به روزگاری نو» ارزیابی کرده؛ البته مشروط به آنکه «ملاحظات مورد توجه قرار گیرد و کار در حد شعار باقی نمانده و برای تحقق آن پشتکار لازم وجود داشته باشد.» ارگان مطبوعاتی سپاه تاکید کرده که «حکمرانی موجود نیازمند تحولاتی اساسی است.» این مطلب را می‌توان در انتقاد نه از اصل حرف قالیباف که انتقاد از سخن گفتن صرف دانست. البته مشخص نیست آن بخش انتقاد از قالیباف چه انتظاراتی را متوجه رییس مجلس می‌کند، اما مشخص است که نویسنده هم اصلاح حکمرانی را لازم دیده است.
مطلب سوم، اما گلایه‌آمیز است. ابوالقاسم علیزاده، مسوول نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه محمد رسول‌الله تهران، در یادداشتی با عنوان «گلایه‌ای هشدارگونه» به مرور برخی اتفاقات در جریان حوادث پس از انتخابات سال ۸۸ پرداخته است؛ البته با ادبیات مختص خود. اما در بخش پایانی پس از بازگو کردن این روایت و برخی احادیث، خطابه اصلی را آورده است.
نویسنده که از مقامات سپاه است، شرایط فعلی کشور را «پیچیده» توصیف و انتظاراتی از مراجع تقلید بیان کرده است. مسوول نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه تهران نوشته «انتظار می‌رود خواص امت به ویژه عالمان و مراجع بزرگوار تقلید که همیشه علمدار بصیرت و معرفت بوده‌اند، به موقع و بهنگام نقش هدایتگری و بصیرت‌افزایی و روشنگری خویش را به خوبی انجام داده و باعث دلگرمی نیرو‌های جان بر کف حافظ امنیت کشور که مظلومان پای عزت و کرامت و اقتدار کشور از جان‌شان مایه می‌گذارند، بوده باشند.» با این نوشته، تا حدود زیادی مشخص شد که منظور از خواص بیشتر کدام شخصیت‌ها و چه طیف درون حاکمیت است.
اما البته از منظر نظام، دایره خواص گسترده‌تر است و منحصر به مراجع تقلید نمی‌شود. با این وجود، این مقام سپاه پاسداران، با تیتر «گلایه‌ای هشدارآمیز» از مراجع تقلید خواسته در اتفاقات اخیر سکوت نکنند؛ گلایه در تیتر مشخص است، اما معلوم نیست بخش «هشدارگونه» در تیتر خطاب به چه کسی یا چه اتفاقی است؟