آمار کیفیت هوای تهران در ۱۰ سال اخیر

گروه جامعه: رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست دیروز اعلام کرد که تنها ۱۰درصد از دستگاه‌ها قانون هوای پاک را رعایت می‌کنند. این عدد در مقایسه با ۲۳نهاد مسئول در این زمینه یعنی فقط ۲دستگاه قانون هوای پاک را اجرا می‌کنند.مهم‌ترین برایند اجرایی ۲۳دستگاه که طبق قانون در کیفیت هوای پاک در این زمینه مسئولیت دارند در ۳بخش تقسیم‌بندی می‌شود که شامل منابع ثابت و متحرک و بنزین، ‌گازوئیل و مازوت توزیعی می‌شود. طبق گزارش مهرماه سازمان بازرسی کل کشور، هنوز ۲۱دستگاه برای بهبود قوانین هوای پاک اقدام کافی انجام نداده‌اند و حتی پرونده برخی از آنها در قسمت احضار به دستگاه قضا قرار دارد. در گزارش پیش‌رو به بررسی وضعیت فعلی و به‌روزرسانی شده اطلاعات درباره منابع آلاینده در ۳بخش وسایل نقلیه، ‌صنایع و سوخت پرداخته‌ایم.

۷۰درصد فرسودگی
در بخش منابع متحرک تولیدکننده آلودگی هوا هم‌اکنون ۲۵میلیون وسیله نقلیه در کشور داریم که ۱۷میلیون از آنها در مرز فرسودگی هستند و از این ۱۷میلیون نیز ۱.۵میلیون دستگاه موتورسیکلت هستند. این یعنی ۷۰درصد وسایلی که هر روز در کشور تردد می‌کنند در مرز فرسودگی قرار دارند و باید برای از رده خارج کردن آنها فکری جدی شود.

آنگونه که ایرج حشمتی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست به همشهری اعلام کرده، صنعت خودروسازی ما توان این را ندارد تا جایگزینی این همه وسایل نقلیه را انجام دهد و از طرفی در برخی استان‌ها وسایل حمل‌ونقل عمومی مانند اتوبوس‌ها به‌قدری قدیمی و آلاینده هستند که حتی نمی‌توان روی آنها تجهیزات کاهنده آلودگی هوا را نصب کرد. این وضعیت نشان می‌دهد که از گذشته فکری در این‌باره نشده است.
مهم‌ترین سند قانونی برای بهبود کیفیت هوای کشور قانون هوای پاک است که در شهریور سال۹۶ توسط مجلس تصویب شد اما طی ۵سال اخیر به ندرت دستگاهی آن را اجرا کرده است. طبق این قانون ۲۳دستگاه در امر بهبود کیفیت هوا وظیفه دارند اما اصول آن تا حدی زمین مانده که رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست دیروز اعلام کرد تنها ۱۰درصد دستگاه‌ها قانون هوای پاک را اجرا می‌کنند.

علی سلاجقه در این‌باره گفته است: امسال عزم برای اجرای این قانون جزم شده و پیگیر تامین بودجه ۳میلیارد دلاری در بودجه سال ۱۴۰۲ هستیم که اگر مصوب شود، گام رو به جلویی خواهد بود. ماه گذشته معاونت انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست خبر داد که تاکنون ۳هزار واحد آلاینده در کشور احصا شده است.

این آمار در راستای پیگیری کاهش آلودگی هوای منتشر شده از منابع ثابت اعلام شده اما نکته قابل توجه اینکه برخورد جدی با آنان در توان نیروی انسانی و ظرفیت سیاسی سازمان حفاظت محیط‌زیست نیست. نکته مورد توجه اینکه واحدهای آلاینده در فاصله کمی از انجام بازدید می‌توانند چرخه سوخت و خروجی دود خود را چند برابر آلاینده کنند و برای نظارت بر این منابع چاره‌ای جز نظارت‌های آنلاین و دانش‌پایه نیست.از سویی این ۳هزار واحد آلاینده اگر همه منابع ثابت آلوده‌کننده‌ هوا باشند، یا دولتی هستند که تکیه به وزارتخانه‌های حامی تولید و کار بومی دارند که متوقف کردن یا جریمه سنگین برای آنها ممکن نیست یا خصوصی هستند که آنها نیز تکیه به قوانین خصوصی‌سازی‌ دارند.

مسئله کیفیت سوخت
دیروز دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط‌زیست نتایج آخرین وضعیت کیفیت سوخت در کشور را اعلام کرد که طبق آن کیفیت سوخت در مناطق پرتردد و مسیرهای بین‌شهری کلانشهرها با استانداردهای موجود در کشور مطابقت دارد. این خبر در شرایطی اعلام شد که پیش از آن برخی خبرهای تأیید نشده درباره ورود بنزین پتروشیمی شنیده شده بود.


مطابق قوانین و مصوبات بالادستی در راستای بهبود کیفیت هوا باید در اطراف شهرهای بزرگ بنزین یورو۴ توزیع شود و در سایر نقاط نیز طبق زمانبندی‌های رسمی وزارت نفت، کیفیت بنزین توزیعی به بهترین کیفیت ممکن برسد.برای پیگیری این نکته، سازمان حفاظت محیط‌زیست سالانه ۲۰۰نمونه سوخت را به‌صورت تصادفی از جایگاه‌های توزیعی استان‌های مختلف برداشت می‌کند اما طی ۲سال اخیر هیچ آمار دقیقی از این شرکت در بخش پایش سوخت به رسانه‌ها ارائه نشده است. البته نتیجه پایش‌های اخیر سازمان حفاظت محیط‌زیست گویای این است که کیفیت سوخت کلانشهرها با استانداردهای موجود در کشور مطابقت دارد اما از آنجا که هنوز هیچ عدد و رقمی درباره محتوای گوگرد، ‌محتوای بنزن و اکتان در فصول مختلف و حتی جایگاه‌های احصا شده اعلام نشده، همچنان در کیفیت سوخت توزیعی ابهام وجود دارد.

وضعیت تهران در سال‌ جاری
امروز دویست‌وپنجاه‌وهشتمین روز سال۱۴۰۱ است و جای تأسف دارد که مردم تهران در ۴۵درصد روزهای گذشته از سال، هوای آلوده تنفس کرده‌اند. این در شرایطی است که براساس اعلام مسئولان وزارت نیرو، هنوز نیروگاه‌های اطراف تهران مازوت‌سوزی را شروع نکرده‌اند و اگر این تغییر انجام شود، باید منتظر بدتر شدن هوا در روزهای آینده بود. از ابتدای دهه۹۰ تاکنون یعنی طی ۱۱سال اخیر هیچ‌گاه هوای پایتخت به نسبت امسال آلوده نبوده است.