تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۲۲ ساعت ۱۴:۲۰
کد مطلب : ۳۷۴۹۹۳
آبگیری چمشیر را حداقل یک‌سال عقب بیندازید
گروه اقتصادی: یک فعال محیط زیست با تشریح تبعات و مشکلات سد «چمشیر» گفت: اکنون مهم‌ترین مطالبه این است که دست کم یک سال آبگیری چمشیر را عقب بیندازند و و اجازه دهند که پژوهشگران در حوزه‌های مختلف از جمله زمین‌شناسی، ایدئولوژی، گیاه‌شناسی، تنوع زیستی و اکولوژی مطالعات جامع‌تری را انجام دهند.
به گزارش ایسنا، سد «چمشیر» در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه و بویراحمد و روی رودخانه زهره در مراحل پایانی ساخت قرار دارد و شمارش معکوس برای آبگیری آن نگرانی‌ها را در خصوص تکرار یک فاجعه دوچندان کرده است. سدی که روی سازند گچساران، یعنی همان سازندی که سد گتوند روی آن بنا شده، ساخته شده است. اکنون سد چمشیر در آستانه آبگیری است. این خبر با وجود اینکه هنوز وزارت نیرو نظر نهایی خود را اعلام نکرده است به گوش می‌رسد. علی سلاجقه - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - نیز گفته بود که تا وزارت نیرو نتایجش را درباره آبگیری سد چمشیر ندهد، نمی‌توانیم پاسخ دهیم.
آنچه تاکنون درخصوص احداث و آبگیری این سد از کارشناسان محیط زیست شنیده‌ایم، خساراتی است که بر منطقه تحمیل می‌شود. هدف از احداث این سد، آب‌دهی به اراضی کشاورزی در پایین‌دست استان کهگیلویه همچنین بوشهر و تامین آب شرب برای مردم این مناطق بوده است.
موقعیت مکانی سد چمشیر و مشکلاتش
محمد درویش به این پرسش که آیا موقعیت مکانی سد چمشیر مناسب است، پاسخ منفی داد و اظهار کرد: متاسفانه سد چمشیر مطابق مطالعات زمین‌شناسی این پروژه ۷۰ درصد مخزنی که دارد متاثر از تشکیلات گچساران است. تشکیلات گچساران به‌ویژه در منطقه فروافتادگی دزفول به‌شدت آسیب پذیر است. این دقیقا همان جایی است که سد گتوند و مارون ساخته شده‌اند.
وی افزود: آنها شاهد افزایش تدریجی لیترینگ و شوری آب هستند. با این حال احتمال اینکه مخزن سد به مخزن شورآبه تبدیل شود، بسیار زیاد است. اکنون متوسط لیتری رودخانه «زهره» بیش از ۲۰۰۰ لیتر است. با این حجم آب شور و وجود گسل‌های موجود در منطقه - در صورت فعال شدنشان - فاجعه به مراتب بزرگتری رخ خواهد داد.
این فعال محیط زیست تاکید کرد: حتی اگر چنین اتفاقی نیز رخ ندهد، فشار ایزواستاتیک ( که در آن ذرات پودر شده فلزات، آلیاژها و سرامیک‌ها تحت فشار و حرارت بالا پرس شده و به یکدیگر می‌چسبند و جز واحد را تشکیل می‌دهند.) این مخزن بزرگ که ۲.۳ میلیارد مترمکعب آب را در خود برای نگهداری جای داده است باعث فعال‌تر شدن چشمه‌های شور در پایین دست سد خواهد شد. به این ترتیب ما شاهد نابودی اراضی کشاورزی از بهبهان تا اندیجان در شرق خوزستان خواهیم بود.
درویش به دیگر مشکلات این سد برای منطقه بندر دیلم بوشهر اشاره کرد و گفت: قول داده بودند با ساخت این سد آب شرب مردم بوشهر تامین شود این در حالیست که به نظر می‌رسد نه تنها وعده واگذاری ۴۰ هزار هکتار افزایش اراضی کشاورزی محقق نخواهد شد و تامین آب شرب مردم نیز امکان پذیر نخواهد بود بلکه بیش از ۱۱۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی نیز احتمالا از حیز انتفاع ساقط خواهد شد.رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو خاطرنشان کرد: این موارد همه در شرایطی است که گسل‌ها فعال نشوند، زلزله‌ای رخ ندهد و فاجعه‌ای به بار نیاید.
تبعات آبگیری «چمشیر» چیست؟
درویش با اشاره به تبعات آبگیری سد «چمشیر» توضیح داد: آبگیری می‌تواند یک فاجعه بسیار بزرگ را ایجاد کند حتی اکنون در گزارش پیمانکار نیز آمده که ۸۰۰ لیتر در ثانیه آب دزدی از این سد انجام می‌شود. احتمال اینکه این اتفاق به مراتب افزایش پیدا کند نیز وجود دارد.این کارشناس محیط زیست با اشاره به فروچاله‌ها و عمق نمکی در ژرفای کمتر از ۱۰۰ متری گفت: این پدیده ممکن است باعث حل شدن میلیاردها تن نمک شود و یک فاجعه محیط زیستی را به وجود آورد که حتی حیات آبزیان در خلیج فارس را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
وی در پاسخ به سوال ایسنا که آیا مردم جوامع محلی از آبگیری سد سود می‌برند، گفت: من چند رور قبل آن‌جا بودم و با مردم محلی و عشایر صحبت کردم. از این موضوع ناراحت، نگران و ناراضی هستند چراکه به آنها گفته شده که باید منطقه را ترک کنند ولی جایی را برای رفتن ندارند. هیچ پول و مرتع معوضی نیز به آنها داده نشده است و نمی‌دانند چه باید کنند؟درویش افزود: قول احداث دهکده گردشگری در منطقه را داده‌اند که بعید است انجام شود چراکه برای بسیاری از سدهایی که ساخته شده نیز این قول داده شد اما اکنون از ۶۵۰ سدی که به بهره‌برداری رسیده حتی یک درصد از آنها هم دهکده گردشگری ندارند که ما به فکر تحقق این وعده باشیم.
به گفته مدیر کل سابق سازمان محیط زیست، یکی از استان‌هایی که به‌شدت از این ماجرا متاثر خواهد شد، استان کهگیلویه و بویراحمد است که عملا هیچ منفعتی از سد ندارد. مضاف بر اینکه احتمال دارد سرزمینش نیز تخریب شود.
برای نجات «چمشیر» چه کنیم؟
این فعال محیط زیست درباره بهترین اقدام برای سد چمشیر توضیح داد: به نظر من بهترین کار این است که آبگیری را عقب بیندازند و اجازه دهند که پژوهشگران در حوزه‌های مختلف از جمله زمین‌شناسی، ایدئولوژی، گیاه‌شناسی، تنوع زیستی و اکولوژی مطالعات جامع‌تری را طی مدت یک سال انجام دهند.وی به یکی از همین مطالعات اشاره و اظهارکرد: اکنون مطالعاتی که دکتر حسین آخانی - گیاه‌شناس از دانشگاه تهران - انجام داده است، نشان می‌دهد که چند گونه اندمیک (گونه‌های زیستی ویژه یک زیستگاه، منطقه جغرافیایی، جزیره یا کشور که به صورت انحصاری تنها در آن منطقه یافت شوند و بیرون از آن دیده نشوند) درهیچ نقطه‌ای از کره زمین به‌جز منطقه چمشیر وجود ندارد. اگر فرصت داشته باشیم که این مطالعات دقیق‌تر و با انسجام بیشتر انجام شود، احتمال دارد که ابعاد ارزش‌های اکولوژیکی منطقه بسیار زیاد تشخیص داده شود، به‌گونه‌ای که آبگیری سد صرفه اقتصادی نداشته باشد.اکنون مهم‌ترین مطالبه این است که دست کم یک سال آبگیری چمشیر را عقب بیندازند.
چمشیر؛ تکرار تراژدی تلخ سد «گتوند»
درخواست تعویق آبگیری «چمشیر» در حالی مطرح می‌شود که سید کریم حسینی نائب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز چمشیر را تکراری تراژدی گتوند بیان می کند و می گوید: تجربه احداث سد گتوند در خوزستان یک تراژدی دردناک و تجربه‌ای بسیار تلخ است که باعث بروز مشکلات زیست محیطی فراوانی در استان شد و در صورتی که مجددا این تجربه تلخ با آبگیری سد «چمشیر» تکرار شود قطعا کشاورزی خوزستان با مشکلات جدی مواجه خواهد شد و همچنین مسائل زیست محیطی فراوانی گریبانگیر استان می‌شود.
حسینی با بیان اینکه وزارت نیرو متولی این سد است و باید ابهاماتی که در خصوص اجرای این سد وجود دارد را برطرف کند، گفت: قطعا اجازه آبگیری سد «چمشیر» را با توجه به نظرات کارشناسی ارائه شده در این حوزه نخواهیم داد و مخالف این مساله هستیم. باید دید وزارت نیرو در این زمینه چه راهکاری را ارائه می‌کند.
آنچه تاکنون درخصوص احداث و آبگیری این سد از کارشناسان محیط زیست شنیده‌ایم، خساراتی است که بر منطقه تحمیل می‌شود. هدف از احداث این سد، آب‌دهی به اراضی کشاورزی در پایین‌دست استان کهگیلویه همچنین بوشهر و تامین آب شرب برای مردم این مناطق بوده است.
موقعیت مکانی سد چمشیر و مشکلاتش
محمد درویش به این پرسش که آیا موقعیت مکانی سد چمشیر مناسب است، پاسخ منفی داد و اظهار کرد: متاسفانه سد چمشیر مطابق مطالعات زمین‌شناسی این پروژه ۷۰ درصد مخزنی که دارد متاثر از تشکیلات گچساران است. تشکیلات گچساران به‌ویژه در منطقه فروافتادگی دزفول به‌شدت آسیب پذیر است. این دقیقا همان جایی است که سد گتوند و مارون ساخته شده‌اند.
وی افزود: آنها شاهد افزایش تدریجی لیترینگ و شوری آب هستند. با این حال احتمال اینکه مخزن سد به مخزن شورآبه تبدیل شود، بسیار زیاد است. اکنون متوسط لیتری رودخانه «زهره» بیش از ۲۰۰۰ لیتر است. با این حجم آب شور و وجود گسل‌های موجود در منطقه - در صورت فعال شدنشان - فاجعه به مراتب بزرگتری رخ خواهد داد.
این فعال محیط زیست تاکید کرد: حتی اگر چنین اتفاقی نیز رخ ندهد، فشار ایزواستاتیک ( که در آن ذرات پودر شده فلزات، آلیاژها و سرامیک‌ها تحت فشار و حرارت بالا پرس شده و به یکدیگر می‌چسبند و جز واحد را تشکیل می‌دهند.) این مخزن بزرگ که ۲.۳ میلیارد مترمکعب آب را در خود برای نگهداری جای داده است باعث فعال‌تر شدن چشمه‌های شور در پایین دست سد خواهد شد. به این ترتیب ما شاهد نابودی اراضی کشاورزی از بهبهان تا اندیجان در شرق خوزستان خواهیم بود.
درویش به دیگر مشکلات این سد برای منطقه بندر دیلم بوشهر اشاره کرد و گفت: قول داده بودند با ساخت این سد آب شرب مردم بوشهر تامین شود این در حالیست که به نظر می‌رسد نه تنها وعده واگذاری ۴۰ هزار هکتار افزایش اراضی کشاورزی محقق نخواهد شد و تامین آب شرب مردم نیز امکان پذیر نخواهد بود بلکه بیش از ۱۱۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی نیز احتمالا از حیز انتفاع ساقط خواهد شد.رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو خاطرنشان کرد: این موارد همه در شرایطی است که گسل‌ها فعال نشوند، زلزله‌ای رخ ندهد و فاجعه‌ای به بار نیاید.
تبعات آبگیری «چمشیر» چیست؟
درویش با اشاره به تبعات آبگیری سد «چمشیر» توضیح داد: آبگیری می‌تواند یک فاجعه بسیار بزرگ را ایجاد کند حتی اکنون در گزارش پیمانکار نیز آمده که ۸۰۰ لیتر در ثانیه آب دزدی از این سد انجام می‌شود. احتمال اینکه این اتفاق به مراتب افزایش پیدا کند نیز وجود دارد.این کارشناس محیط زیست با اشاره به فروچاله‌ها و عمق نمکی در ژرفای کمتر از ۱۰۰ متری گفت: این پدیده ممکن است باعث حل شدن میلیاردها تن نمک شود و یک فاجعه محیط زیستی را به وجود آورد که حتی حیات آبزیان در خلیج فارس را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
وی در پاسخ به سوال ایسنا که آیا مردم جوامع محلی از آبگیری سد سود می‌برند، گفت: من چند رور قبل آن‌جا بودم و با مردم محلی و عشایر صحبت کردم. از این موضوع ناراحت، نگران و ناراضی هستند چراکه به آنها گفته شده که باید منطقه را ترک کنند ولی جایی را برای رفتن ندارند. هیچ پول و مرتع معوضی نیز به آنها داده نشده است و نمی‌دانند چه باید کنند؟درویش افزود: قول احداث دهکده گردشگری در منطقه را داده‌اند که بعید است انجام شود چراکه برای بسیاری از سدهایی که ساخته شده نیز این قول داده شد اما اکنون از ۶۵۰ سدی که به بهره‌برداری رسیده حتی یک درصد از آنها هم دهکده گردشگری ندارند که ما به فکر تحقق این وعده باشیم.
به گفته مدیر کل سابق سازمان محیط زیست، یکی از استان‌هایی که به‌شدت از این ماجرا متاثر خواهد شد، استان کهگیلویه و بویراحمد است که عملا هیچ منفعتی از سد ندارد. مضاف بر اینکه احتمال دارد سرزمینش نیز تخریب شود.
برای نجات «چمشیر» چه کنیم؟
این فعال محیط زیست درباره بهترین اقدام برای سد چمشیر توضیح داد: به نظر من بهترین کار این است که آبگیری را عقب بیندازند و اجازه دهند که پژوهشگران در حوزه‌های مختلف از جمله زمین‌شناسی، ایدئولوژی، گیاه‌شناسی، تنوع زیستی و اکولوژی مطالعات جامع‌تری را طی مدت یک سال انجام دهند.وی به یکی از همین مطالعات اشاره و اظهارکرد: اکنون مطالعاتی که دکتر حسین آخانی - گیاه‌شناس از دانشگاه تهران - انجام داده است، نشان می‌دهد که چند گونه اندمیک (گونه‌های زیستی ویژه یک زیستگاه، منطقه جغرافیایی، جزیره یا کشور که به صورت انحصاری تنها در آن منطقه یافت شوند و بیرون از آن دیده نشوند) درهیچ نقطه‌ای از کره زمین به‌جز منطقه چمشیر وجود ندارد. اگر فرصت داشته باشیم که این مطالعات دقیق‌تر و با انسجام بیشتر انجام شود، احتمال دارد که ابعاد ارزش‌های اکولوژیکی منطقه بسیار زیاد تشخیص داده شود، به‌گونه‌ای که آبگیری سد صرفه اقتصادی نداشته باشد.اکنون مهم‌ترین مطالبه این است که دست کم یک سال آبگیری چمشیر را عقب بیندازند.
چمشیر؛ تکرار تراژدی تلخ سد «گتوند»
درخواست تعویق آبگیری «چمشیر» در حالی مطرح می‌شود که سید کریم حسینی نائب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز چمشیر را تکراری تراژدی گتوند بیان می کند و می گوید: تجربه احداث سد گتوند در خوزستان یک تراژدی دردناک و تجربه‌ای بسیار تلخ است که باعث بروز مشکلات زیست محیطی فراوانی در استان شد و در صورتی که مجددا این تجربه تلخ با آبگیری سد «چمشیر» تکرار شود قطعا کشاورزی خوزستان با مشکلات جدی مواجه خواهد شد و همچنین مسائل زیست محیطی فراوانی گریبانگیر استان می‌شود.
حسینی با بیان اینکه وزارت نیرو متولی این سد است و باید ابهاماتی که در خصوص اجرای این سد وجود دارد را برطرف کند، گفت: قطعا اجازه آبگیری سد «چمشیر» را با توجه به نظرات کارشناسی ارائه شده در این حوزه نخواهیم داد و مخالف این مساله هستیم. باید دید وزارت نیرو در این زمینه چه راهکاری را ارائه می‌کند.
پربينندهترين مطالب و خبرها
