آمار شوکه‌کننده از فرار سرمایه ایرانی‌ها

گروه اقتصادی:روزنامه اطلاعات نوشت: همزمان با افزایش خزنده نرخ ارز درکشور، روند خروج سرمایه از کشور افزایش یافته به گونه‌ای که براساس اعلام مقامات تجاری بخش خصوصی، دریک سال ونیم اخیر فقط بخش صنعت وتجارت ایران تا ۷۰ میلیارددلارسرمایه را از کشور خارج کرده وبه کانادا برده است.
با اینکه روند تاسف بار خروج سرمایه ازکشور بخاطرمسایل متعددی، چون نامناسب بودن فضای کسب وکارو نامشخص بودن افق وآینده اقتصادکشور ادامه دارد، آمار رسمی وشفافی در این خصوص وجودندارد؛ یعنی مراجع اصلی آماری کشور، چون بانک مرکزی و مرکزآمار ایران دراین باره اطلاعاتی ندارند یا به طور علنی منتشر نمی‌کنند.
تنها اشاره علنی که به طور کلی می‌توان دراین خصوص یافت، درسایت رسمی بانک مرکزی، گزیده آمار‌های اقتصادی؛ بخش تراز پرداخت هاست. دراین بخش ردیفی به نام “خالص حساب سرمایه” وجوددارد که تاحدی می‌تواند توصیف کننده بخشی از خروج سرمایه از کشور باشد؛ هر چندکه این ردیف دامنه شمول وتعاریف دیگری هم دارداما به هر حال تنهاچیزی است که دراین خصوص دردسترس است.
براین اساس، خالص حساب سرمایه درسه ماهه اول ۱۴۰۱درمقایسه با سه ماهه اول ۱۴۰۰معادل ۲۱۶درصد منفی بوده وکاهش یافته است؛ یعنی رقم این شاخص که می‌تواند توصیف کننده بخشی ازخروج سرمایه از کشورباشد، درخرداد۱۴۰۰ منفی ۳ میلیارد و ۱۷۴میلیون دلار بوده که در خرداد۱۴۰۱ به منفی ۱۰میلیاردو۳۲میلیون دلاررسیده است.با این حال، مراجع آماری کشور‌های میزبان سرمایه‌های ایرانیان یابخش خصوصی ایرانی فعال دراین کشورها، ارزیابی‌ها وبرآورد‌هایی درخصوص خروج سرمایه از ایران دارندکه متکی بر داده هایی، چون مهاجرت ایرانی‌ها به آن کشورها، پذیرش دانشجو، ثبت یا خرید شرکت، راه اندازی کسب وکار‌ها و استارتاپ‌ها ومانند آن است.
هرچندبخاطر تنوع زیاد نوع وشیوه خروج سرمایه از کشور وجریان مالی مداوم آن، میزان دقیق خروج سرمایه از ایران هیچ گاه مشخص نمی‌شود، اما ارزیابی‌های بخش خصوصی فعال ایرانی در کشورهایی، چون کانادا که از مدت‌ها قبل مقصد سرمایه‌های ایرانی بوده است، نشان می‌دهد مقدار واقعی خروج سرمایه از ایران بسیار بیشتر ازآن چیزی است که درداده‌های رسمی واز جمله ردیف “خالص حساب سرمایه” بانک مرکزی قید شده است.
به عنوان مثال گفته می‌شود ایرانیان با خرید۳۵ هزار و ۶۰ ملک درهشت سال اخیر دررتبه اول خرید ملک درترکیه قراردارند و آمار مشابهی ازافزایش خروج سرمایه به سوی امارات (دوبی)، اسپانیا و فرانسه هم وجوددارد.
کانادا به دلایل مختلف در سال‌های اخیر یکی ازمقاصد اصلی مهاجرت وسرمایه‌های ایرانیان بوده و اکنون این روند تشدیدهم شده است.
مهندس محمد وحیدی راد مدیرعامل انجمن بازرگانی ایران وکانادا در این باره گفت: افزایش نرخ ارز با رشد میزان مهاجرت ایرانیان به کانادا و ورود سرمایه به این کشور رابطه مستقیم دارد و اکنون که نرخ ارز افزایش یافته، ورود سرمایه‌های ایرانی وافراد هم بسیار بیشتر شده است؛ زمانی هم که روند کلی نرخ ارزکاهشی است، شاهدکمترشدن مهاجرت هستیم.
وی با اشاره به تغییرشیوه مهاجرپذیری کانادا از سال ۲۰۱۸که باعث افزایش ورود سرمایه ایرانیان به این کشور شده است، ادامه داد: از سال ۲۰۱۸ کانادا شرایط ورود نیروی کارحرفه‌ای به این کشور را سخت کرد و درنتیجه نوع مهاجرت بیشتر به دو شیوه تغییریافت: سرمایه گذاری ودانشجویی بین المللی.
مدیرعامل انجمن بازرگانی ایران و کانادا افزود: هر دو این روش‌های مهاجرتی نیاز به ورود پول زیادی به کانادا دارد.
به عنوان مثال برای مهاجرت ازطریق سرمایه گذاری استارتاپی برای خانواده‌هایی که سرپرستشان بالای ۴۲ سال سن دارد، نیاز به حداقل ۷۰ هزار دلار تا ۳۰۰ هزاردلارسرمایه است که البته این وجه پایه است و سایر هزینه ها، چون اقامت وزندگی درآن لحاظ نشده است.
وی تصریح کرد: دربخش دانشجویی هم دانشجویی که ازکشوری دیگر مثل ایران به کانادا می‌آید و دانشجوی بین المللی خوانده می‌شود تا هشت برابریک دانشجوی کانادایی باید هزینه تحصیل بپردازد. مثلا برای دریافت یک فوق لیسانس درطی ۲ سال تحصیل حداقل ۲۵ و حداکثر ۴۰ هزار دلار لازم است که باافزودن هزینه‌های اقامت تا۸۰هزاردلارتمام می‌شود.
 اما این هزینه‌ها وروش‌ها نه تنها باعث کاهش مهاجرت گوناگون ایرانیان به کانادا نشده که آن را افزایش هم داده است. به عنوان مثال براساس آمار شهرداری مونترال، در۲ سال اخیر ۱۵ هزاردانشجوی ایرانی به این شهر آمده اندکه اگر این رقم را در ۸۰ هزاردلار هزینه ضرب کنیم حدود ۲ر۱ میلیارد دلار فقط ازاین محل، پول به یکی از شهر‌های کانادا واردشده است.
وی ادامه داد: براساس آماردیگری که کانادا براساس زبانی که مهاجرین مختلف باآن صحبت می‌کنند، منتشر کرده تاسال جاری میلادی ۴۳۰ هزارنفر فارسی زبان که بالای ۹۰ درصد آن‌ها ایرانی هستند درکانادا زندگی می‌کنند. تازه فرزندمهاجرینی که درکانادا به دنیا آمده؛ چون کانادایی محسوب می‌شوند، دراین آمار لحاظ نشده وگرنه رقم واقعی بسیار بیشتر از این عدد است.
مدیرعامل انجمن بازرگانی ایران وکانادا گفت:حالا تصور کنید این جمعیت بزرگ به طور مداوم وبابت مسایل گوناگون از ایران پول دریافت ‌کند. یکی بابت کمک هزینه زندگی شخصی یا دانشجویی، دیگری ملکی درایران دارد و اجاره اش را به دلاربرایش می‌فرستند، کسی شرکت یا کسب وکاری در ایران داردکه سودش دلار می‌شود وبه کانادامی آید. درنتیجه میزان سرمایه‌ای که به واسطه این جمعیت بزرگ ایرانی مقیم کانادا از ایران خارج می‌شود، چنان است که صفرهایش درماشین حساب جا نمی‌شود.
وی افزود: البته آمار ورودی مهاجر از ایران به کانادا همچنان روبه رشد بوده وطبیعتا میزان خروج سرمایه ناشی از آن هم افزایش می‌یابد. براساس آمار کانادا در ۲ سال اخیربه طور میانگین ۴۰ هزارنفر از ایران به کانادا مهاجرت کرده اند که اگر هریک از این افراد به جز هزینه‌های وکیل،۶۰ هزاردلاربا خودشان به همراه داشته باشند، حداقل ۲ میلیارد و۴۰۰میلیون دلارپول از کشور خارج کرده اند که با احتساب هزینه‌های اقامت، خورد وخوراک وغیره، این رقم به چند برابر افزایش می‌یابد.
راد درباره میزان خروج سرمایه توسط تجار وصنعتگران ایرانی به کانادا تصریح کرد:ارقام این بخش واقعا قابل توجه است.
براساس برآورد‌ها در۵ر۱سال اخیرفعالان بخش صنعت وتجارت ایران تا ۷۰ میلیارددلارسرمایه به شکل کارخانه وملک از ایران خارج کرده وبه کانادا برده اند.
برآورد‌ها نشان می‌دهد این فعالان اکنون دربخش صنعت وبخصوص ساخت وساز کانادا فعال هستند.همچنین داغ‌ترین بیزنس ایرانیان درکانادا مشاور املاک است به گونه‌ای که از هرپنج ایرانی مقیم کانادا یک نفر مشاور املاکی است.
وی خاطرنشان کرد: البته ورودسرمایه به کانادا، جاده یک طرفه است چراکه این کشور هرقدراز ورود سرمایه به کشورش استقبال می‌کند، برسر راه خروج سرمایه مانع گذاشته است. به عنوان مثال اگر شما بخواهید بالای ۱۰ هزار دلار پول از کانادا به ایران بفرستید باید از مراجع قانونی این کشور مجوز بگیرید.