امشب، رصد عطارد و ناهید در امتداد ماه

گروه علمی: اگر عصر امروز، حوالی ساعت ۱۷ به غرب و جنوب غرب آسمان نگاه کنید، کمی پایین‌تر از ماه با زاویه ۴۵ درجه، دو نقطه نورانی را مشاهده می‌کنید که نقطه اول سیاره‌ عطارد، نزدیک‌ترین سیاره به خورشید و نقطه دوم، سیاره‌ ناهید، دومین سیاره منظومه شمسی است.علی عسگری، پژوهشگر نجوم و عضو مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان، به وقایع نجومی این هفته اشاره کرد و درباره همنشینی سیاره‌ مشتری با نقطه تحویل سال، اظهار کرد: سیاره مشتری به‌عنوان بزرگترین و پنجمین سیاره منظومه شمسی، هر ۱۱ سال و ۸۶ روز زمینی یک دور به دور خورشید می‌گردد. این سیاره از دید ناظر روی زمین، در طول سالیان مختلف در نقاط مختلف آسمان دیده می‌شود که البته همه این نقاط در منطقه‌ای به نام دایره البروج (دایره البروج مسیر ظاهری حرکت خورشید، ماه و سیارات منظومه شمسی) واقع شده‌اند. در زمان‌های بسیار قدیم تصور بر این بود که زمین مرکز عالم و همه چیز به دور زمین در حال چرخیدن است. از این‌رو، آسمان را به‌صورت یک کره با شعاع بی‌نهایت و زمین را مرکز این کره تصور می‌کردند. این کره مانند کره زمین دارای استوا، عرض جغرافیایی و طول جغرافیایی بود.

وی ادامه داد: امروزه نیز با توجه به سهولت کار و برای محاسبه لحظات انقلابین و اعتدالین، همچنان از این علم استفاده می‌شود که آن را به‌عنوان نجوم کروی می‌شناسند. در محاسبات نجوم، استوای سماوی در دو نقطه، دایره البروج را قطع می‌کند که این دو نقطه را اعتدالین یا به عبارتی نقطه اعتدال بهاری و نقطه اعتدال پاییزی می‌نامند. در این شب‌های زمستانی، همنشینی سیاره‌ مشتری با نقطه اعتدال بهاری، پدیده بسیار جالبی است که با چشم غیر مسلح نیز قابل رویت است. خط زرد، دایره البروج و خط آبی، استوای سماوی و محل تلاقی آن‌ها نقطه اعتدال بهاری برای ساکنان نیم‌کره شمالی و به عبارتی لحظه تحویل سال در کشور ما محسوب می‌شود. در تصویر دوم لحظه تحویل سال و رسیدن ظاهری خورشید به این نقطه و نیز لحظه تحویل سال ۱۴۰۲ را در کادر مربوط به تاریخ و زمان، می‌توان مشاهده کرد.

چهارم دی‌ماه، رصد دو سیاره منظومه شمسی به همراه ماه
عسگری در رابطه با رصد دو سیاره عطارد و ناهید، خاطر نشان کرد: اگر در چهارم دی‌ماه حوالی ساعت ۱۷ به سمت غرب و جنوب غرب آسمان نگاه کنید، کمی پایین‌تر از ماه با زاویه ۴۵ درجه، دو نقطه نورانی را مشاهده می‌کنید که نقطه اول سیاره‌ عطارد، نزدیک‌ترین سیاره به خورشید و نقطه دوم، سیاره‌ ناهید، دومین سیاره منظومه شمسی است. با توجه به اینکه این دو سیاره در مقایسه با زمین، در فاصله نزدیکتری از خورشید واقع شده‌اند، همیشه در زمان طلوع یا غروب خورشید قابل مشاهده هستند.

مقارنه سیاره زحل با ماه
این عضو مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان در مورد مقارنه زحل با ماه در پنجم دی‌ماه، تصریح کرد: پدیده مقارنه، به همنشینی یا هم‌راستا قرار گرفتن ظاهری اجرام منظومه شمسی با یکدیگر یا با دیگر اجرام سماوی می‌گویند. در پنجم دی‌ماه حوالی ساعت ۱۸ می‌توانید با نگاه کردن به سمت غرب و پیدا کردن موقعیت ماه، سیاره زحل را کمی بالاتر از آن مشاهده کنید. این سیاره رنگ مایل به زرد با نور ثابت و بدون چشمک دارد. زحل ششمین سیاره منظومه شمسی و از جنس گاز است. در حال حاضر این سیاره حدود ۱ میلیارد ۵۶۳ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد که این فاصله پیوسته با حرکت سیاره به دور خورشید و نیز حرکت زمین به دور خورشید تغییر می‌کند.

دو مقارنه در یک شب
این پژوهشگر نجوم افزود: در هشتم دی‌ماه شاهد دو مقارنه در آسمان زیبای شب خواهیم بود؛ اولین مقارنه، مربوط به مقارنه دو سیاره عطارد و ناهید است که حوالی ساعت ۱۷ با نگاه کردن به سمت غرب و محل غروب خورشید می‌توان این دو سیاره را به‌صورت دو نقطه نورانی مشاهده کرد.

وی در این باره، افزود: دومین مقارنه، حوالی ساعت ۲۰، هشتم دی‌ماه است. مشتری همچنان در همنشینی نقطه اعتدال بهاری به سر می‌برد و این همنشینی با حضور ماه نیز زیباتر می‌شود. سیاره مشتری در حال حاضر حدود ۷۳۲ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد و این سیاره به‌صورت نقطه‌های نورانی و سفید با نور یک‌پارچه و بدون چشمک زدن دیده می‌شود.گفتنی است که تمام رویدادهای نجومی ذکر شده، با چشم غیر مسلح و از هر کجای کشور با افق غرب نسبتاً باز قابل رویت خواهند بود.