بازار پیش‌فروش متراژهایی از یک آپارتمان به چند نفر در تهران گرم شده و این نوع معاملات عمدتا توسط تعاونی‌ها در منطقه ۲۲ انجام می‌شود. در این فرآیند افرادی که قادر به خرید شش دانگ یک آپارتمان نیستند، برای حفظ ارزش پول و سرمایه‌گذاری در بازار مسکن، سهام خریداری می‌کنند.

با کاهش توان متقاضیان به تدریج تقاضا برای پیش‌خرید متراژ مشخصی از یک آپارتمان افزایش یافته است. فروش سهام پروژه‌های مسکونی از سوی تعاونی‌ها و سازندگان سال‌هاست که در کشور اجرا می‌شود اما تا قبل از نوسانات سال‌های اخیر رونق چندانی نداشت. سازندگان از طریق واگذاری امتیاز متراژهای مشخصی از پروژه‌های مسکونی و تجاری خود به افراد مختلف، نقدینگی لازم را برای تکمیل طرح‌ها جذب می‌کنند.

در بین آگهی‌های منطقه ۲۲ تعداد قابل توجهی آگهی فروش سهام مسکن دیده می‌شود. با توجه به متراژ بالای واحدهای مسکونی این منطقه و عدم تناسب توان خرید متقاضیان با نرخ‌های موجود، برخی از پروژه‌ها به صورت متری به فروش می‌رسد. مکانیزم معاملات بدین صورت است که متراژ مشخصی از واحد مسکونی در قالب سهام عرضه می‌شود.

به طور مثال یک واحد ۲۰۰ متری برای پیش‌فروش عرضه می‌شود و چهار فرد مختلف هرکدام ۵۰ متر از این واحد را به صورت سهام خریداری می‌کنند. قیمت تعیین شده معمولا پایین‌تر از نرخ‌های موجود در بازار است که البته به صورت علی‌الحساب تعیین می‌شود. در آینده ممکن است با ضرایبی درخصوص انتخاب طبقه، انشعابات، مشاعات و پارکینگ، قیمت آپارتمان مورد نظر افزایش یابد که متقاضی باید این اختلاف قیمت را بپردازد. با تکمیل پروژه، هریک از چهار نفر می‌توانند سهام خود را از آپارتمان مدنظر با نرخ روز در بازار عرضه کنند.

گفته می‌شود با توجه به بالا بودن تعداد متقاضیان، سهام این پروژه‌ها از نقدشوندگی خوبی برخوردار است. به گفته‌ی فعالان صنعت ساختمان، مدت زمان فروش واحدهای نوساز در منطقه ۲۲ که به صورت یکجا عرضه می‌شوند، بیش از پروژه‌هایی است که به شکل سهام به فروش می‌رسند.

اما بررسی‌ها از بازار مسکن شهر تهران در هفته‌های اخیر گویای آن است که هر دو طرف عرضه و تقاضا با احتیاط وارد فرآیند معاملات می‌شوند. فروشندگان تحت تاثیر انتظارات تورمی قرار دارند و خریداران از توانایی کافی برخوردار نیستند.

سعید لطفی ـ عضو هیات مدیره اتحادیه مشاوران املاک تهران می‌گوید: سهم معاملات خانه اولی‌ها در بازار مسکن شهر تهران کاهش یافته و عمده خرید و فروش‌ها از نوع تبدیل است. برخی افراد هم اقدام به خرید متری مسکن به صورت سهام پروژه می‌کنند. اما بخر و بفروش‌ها با توجه به نوسانات اقتصادی، کمتر ریسک خرید و فروش در بازار مسکن را می‌پذیرند.

وی افزود: با این حال تعداد معاملات مسکن در ماه گذشته از ۱۲ هزار فقره عبور کرد که وضعیت نسبتا مطلوب معاملات را در پایتخت نشان می‌دهد. بخشی از معاملات به منظور حفظ ارزش دارایی و بخش دیگر از نوع تبدیل به احسن است.

دی ماه ۱۴۰۱ متوسط قیمت هر متر خانه در تهران بر اساس میانگین حسابی ۵۲.۷ میلیون تومان و طبق میانگین وزنی ۵۴.۹ میلیون تومان اعلام شده است. مرکز آمار اعلام کرد که تورم ماهیانه مسکن در تهران ۹.۸ درصد و تورم نقطه به نقطه ۶۶ درصد بود. هم‌چنین ۱۲ هزار و ۱۳۹ آپارتمان مسکونی در تهران طی دی ماه امسال خرید و فروش شد که از افزایش ۳.۱ درصد در مقایسه با ماه قبل حکایت دارد. با توجه به تجربه بازار در سال‌های اخیر این تعداد خرید و فروش، رونق نسبی بازار را نشان می‌دهد.