استراتژی «سیمِ مخفی» ناتو چیست؟

گروه بین الملل:  استراتژی بازدارندگی ناتو از زمان ایجاد آن در سال ۱۹۴۹ به طور قابل توجهی تکامل یافته است. چنان که واحدهای نظامی محدودی که در گذشته در قالب استراتژی «سیمِ مخفی» (Tripwire) در مناطقی که بالقوه در معرض تهاجم نظامی قرار داشتند، این روزها و در پی تجربه حاصل از تهاجم نظامی روسیه به خاک اوکراین با گردان‌های پرشمارتر و تجهیز شده به سلاح‌های سنگین، جایگزین شده‌اند.
در طول جنگ سرد و در دهه‌های پس از آن، ناتو با استقرار نیروهای مسلح محدود در مناطق واجد تنش ژئوپلیتیکی اعلام حضور کرد. این واحدهای نظامی، به جای این که یک «تهدید تهاجمی» را به نمایش بگذارند، با توجه به اندازه کوچک آنها، در درجه اول برای جلوگیری از هرگونه تجاوز خارجی احتمالی طراحی شده بودند.
به عبارت دیگر، ناتو در قالب این استراتژی هشدار می‌دهد که اگر یکی از سربازانش در خاک کشورهای عضو پیمان آنتلانتیک شمالی مورد حمله نیروی خارجی قرار گیرد، با واکنش سریع و جمعی اعضای این ائتلاف نظامی-دفاعی مواجه خواهد شد. از این استراتژیِ ناتو با عناوینی همچون تله سیمی، تله انفجاری یا خط فرضیِ بازدارندگی یاد می‌شود.
در طول جنگ سرد، ارتش ایالات متحده یک تیپ نظامی خود را در برلین غربی مستقر کرده بود تا نیروهای شوروی سابق را از ورود به آن سرزمین منصرف کند، با وجود این که تعداد نیروهای حاضر در آلمان غربی به اندازه‌ای نبود که قادر به مقابله و دفاع جدی در صورت حمله نظامی باشد.
در دهه ۱۹۸۰ نیز بریتانیا از همین استراتژی در جزیره فالکلند بهره برد ولی نتوانست مانع از فرود نیروهای ارتش آرژانتین در این جزیره و شروع جنگ میان دو کشور شود. به همین ترتیب، ایالات متحده نیز با اعزام نیروهای نظامی خود به کره جنوبی سعی کرد تا پیام هشدار لازم را به پیونگ یانگ ارسال کند.
پس از اشغال کریمه از سوی روسیه در سال ۲۰۱۴، ناتو بر استفاده از استراتژی بازدارندگی خود در اروپای شرقی تاکید کرد. لذا پایگاه‌های لجستیکی پیشرفته در کشورهای منطقه بالتیک ایجاد شدند تا در صورت لزوم قادر به اسکان نیروهای ناتو باشند.
اما در پی اجلاس سران ناتو در ورشو در سال ۲۰۱۶، ائتلاف آتلانتیک شمالی به سراغ استراتژی جایگزین ایجاد «گروه‌های نبرد چند ملیتی» در کشورهای استونی، لتونی، لیتوانی و همچنین لهستان، رومانی، اسلواکی، مجارستان و بلغارستان رفت.
علاوه بر استقرار چهار هزار نیروی اضافی، جبهه شرقی ناتو در اروپای شرقی با استقرار شناورها و هواپیماهای جنگی تقویت شد؛ اقدامی که کاملا متاثر از تحرکات تهدیدآمیز روسیه بود.
با این حال، تقویت حضور نیروهای ناتو در شرق اروپا مانع از تهاجم روسیه به خاک اوکراین نشد. به همین دلیل در نشست ژوئیه ۲۰۲۲، سران ناتو در مادرید با نیم‌نگاهی به تهدید احتمالی چین استراتژی جدیدی را ارائه کردند که بر گسترش دامنه حضور نیروهای دارای «آمادگی بالا» همراه با استقرار تجهیزات و تسلیحات نظامی بیشتر و سیستم‌های دفاع هوایی و موشکی یکپارچه‌تر تاکید دارد. بر همین اساس، تعداد نیروها مستقر به ۳۰۰ هزار نفر افزایش یافت.