به جای گل سنبل «شیطان بنفش» نخریم

گونه‌های مهاجم و بیگانه در سطح دنیا جزو تهدیدات اصلی برای تنوع زیستی محسوب می‌شوند، در ایران نیز مخاطراتی را برای طبیعت و تنوع زیستی کشور دارند. آن‌ها پس از سلب فرصت از سایر گونه‌ها، با پرداختن به تکثیر و رشد افسارگسیخته جمعیت خود گونه‌های بومی را تهدید می‌کنند.

متاسفانه در حوزه‌های گیاهی و جانوری - هم در محیط های خشکی، هم در محیط های آبی و تالابی - با گونه‌های مهاجم مواجه هستیم. این گونه‌ها به روش‌های مختلف حتی از خارج از کشور وارد شدند، رشد کردند و اکنون با تکثیر و افزایش جمعیت مخاطراتی را برای گونه‌های بومی طبیعت ایجاد کرده‌اند. گونه‌های مهاجم غالبا متعلق به زیستگاه‌های کشور نیستند و به‌صورت مصنوعی به زیستگاه تحمیل شده‌اند.

سنبل آبی با نام علمی Solms Eichhornia crassipes، بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است که به عنوان گیاه زینتی وارد کشور شده است و در مناطق خارج از محدوده بومی خود اغلب به عنوان یک گونه مهاجم شناخته می‌شود. سنبل آبی گیاهی سرطان‌زا است. این گیاه که گونه‌ای مهاجم در کشور ما به حساب می‌آید نه تنها به اکوسیستم‌های آبی صدمه وارد می‌کند بلکه سلامت افراد را نیز در حالی به خطر می‌اندازد که با وجود هشدارهای بسیار هم اکنون که به سال نو نزدیک می‌شویم بعضا در حال و هوای خریدهای عید نوروز در بساط دستفروشان دیده می‌شود.

لازم به ذکر است این گیاه در صورت فراهم شدن شرایط رویشی مناسب، به طور جدی حیات سایر زیستمندان آبزی و کنار آبزی را به مخاطره می‌اندازد.سنبل آبی‌ دارای برگ‌های گسترده، ضخیم، براق و تخم مرغی شکل ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتری است که در سطح آب شناور و دارای ریشه‌های ارغوانی سیاه آزاد است و سنبله‌ای با ۸ تا ۱۵ گل زیبا دارد و عمدتاً رنگ گل‌ها طیفی از رنگ‌های بنفش، صورتی و ارغوانی است.

شهروندان باید از خرید سنبل آبی خودداری کنند چراکه ریشه‌های این گیاه جاذب آلاینده‌ها، فلزات سنگین و مواد سمی است بنابراین گیاهی سمی و احتمالاً سرطان‌زا شناخته شده است. همچنین از آنجا که سنبل آبی یکی از گیاهان است که به سرعت رشد می‌کند، توانایی تولید مقادیر فراوانی بذر با قابلیت دوام طولانی مدت دارد بنابراین توصیه می‌شود که شهروندان اقدام به خرید سنبل آبی نکنند و اگر هم از قبل تهیه کردند، آن را در آب‌های آزاد رها نکنند چون به سرعت تکثیر می‌شود و برای سلامتی‌شان خطرناک است.

به گفته محمد مدادی - مدیر کل دفتر موزه ملی، تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی - از اقدامات لازم برای مبارزه با گونه‌های مهاجم این است که ابتدا باید به کنترل ورود گونه‌های بیگانه به کشور پرداخته شود. به عبارتی از ورود گونه‌هایی که به سایر نقاط دنیا به عنوان گونه‌های مهاجم معرفی شدند، جلوگیری کنیم همچنین لازم است گونه‌هایی که پیش از این وارد کشور شدند و اکنون در زیستگاه‌های طبیعی‌مان حضور دارند را مورد پایش قرار دهیم.