هنگامی که یک دیرینه‌مغناطیس‌شناس به نام جروم گاتاچکا (Jérôme Gattacceca) در مرکز اروپایی تحقیقات و آموزش علوم زمین با تکه‌هایی از «زیبای سیاه» (Black Beauty) شهاب سنگی حاوی کریستال‌هایی که بیش از ۴.۴ میلیارد سال پیش در مریخ تشکیل شده‌اند، برخورد کرد، امیدوار بود که حاوی اطلاعات مهمی از میدان مغناطیسی مریخ که اکنون از بین رفته است و می‌تواند به حفظ حیات سیاره ما در آینده کمک کند، باشد.

اما او در کمال ناامیدی متوجه شد که حافظه این شهاب سنگ پاک شده و سیگنالی قوی جایگزین آن شده است.
گاتاچکا متوجه شد که آهنربا‌های دستی قوی که یک روش محبوب برای شناسایی شهاب سنگ‌ها هستند، می‌توانند مقصر باشند و نتایج پژوهش خود در این زمینه را در مجله Science گزارش کرد.اکنون مطالعه جدیدی که توسط یک دانشمند سیاره‌شناس در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) به نام فوتینی ورولیدو (Foteini Vervelidou) و همکارانش انجام شده، با تایید نظرات گاتاچکا، قدرت مخرب آهن‌ربا‌های دستی را که اغلب از فلزات کمیاب مانند نئودیمیم ساخته شده‌اند، گزارش کرده‌اند.

گفتنی است که آهن‌ربا‌های دستی معمولاً ۱۰ هزار برابر قوی‌تر از میدان مغناطیسی زمین هستند.ورولیدو امیدوار است که این مطالعه منجر به آگاه و متقاعد کردن یابندگان شهاب سنگ، گردآورندگان و پژوهشگران شود تا از روشی که توسط سازمان زمین‌شناسی و دانشگاه‌های ایالات متحده ترویج می‌شود، چشم‌پوشی کنند.

وی گفت: این گونه این اطلاعات منحصر به فرد نابود می‌شود. چرا باید یک تابلوی نقاشی شگفت‌انگیز بخرید و سپس مقداری سس روی آن بریزید؟اما مجموعه‌داران دلایل معتبری برای استفاده از آهنربا‌های دستی دارند. مثلا آهنربا‌های دستی به راحتی می‌توانند کندریت‌های معمولی را که یک نوع معمولی از شهاب‌سنگ است، تشخیص دهند.

اما آن‌ها محدودیت‌هایی نیز دارند. به عنوان مثال، سنگ‌های غنی از آهن، آهن‌ربا را به راحتی جذب می‌کنند، اما شهاب سنگ‌های مریخ و ماه اغلب این کار را نمی‌کنند.بن وایس یکی از نویسندگان این مطالعه و دانشمند سیاره‌شناس در MIT گفت: طنز ماجرا این است که شهاب‌سنگ‌هایی که به آهن‌ربا نمی‌چسبند، در واقع از همه ارزشمندتر هستند.

پس از اینکه پژوهشگران متوجه شدند که نمونه‌های شهاب‌سنگ Black Beauty آلوده شده است، بلافاصله به این موضوع پرداختند. آن‌ها محاسبه کردند که چگونه آهنربا‌هایی با قدرت‌های مختلف می‌توانند سوابق مغناطیسی موجود در یک شهاب‌سنگ را هنگام نزدیک شدن به آن مختل کنند. نتایج نشان داد که چگونه آهنربا میدان‌های مغناطیسی را از بیرون به داخل بازنشانی می‌کند.

این یافته به پژوهشگران کمک کرد تا بفهمند که برای یافتن یک نمونه خالص چقدر باید سنگ را برش دهند.
وایس گفت: ما اگر قبلا مطمئن نبودیم، اکنون ۱۰۰ درصد مطمئن هستیم که این چیزی است که در حال وقوع است؛ بنابراین چه روشی را می‌توان جایگزین کرد؟ ورولیدو و همکارانش استفاده از حساسیت‌سنج را توصیه می‌کنند.

این دستگاه‌ها یک میدان مغناطیسی اعمال می‌کنند، اما نسبتا ضعیف هستند و نمی‌توانند حافظه تاریخی شهاب‌سنگ‌ها را پاک کنند. با این حال، این دستگاه‌ها گران‌قیمت هستند و کار کردن با آن‌ها چالش‌برانگیز است.
گاتاچکا و همکارانش تنها با یک دکمه و چند صد دلار هزینه، یک حساسیت‌سنج دستی می‌سازند و با این راهکار به کمک شناسایی سوابق شهاب‌سنگ‌های ارزشمند آمده‌اند.

بهار نیوز