بهار نیوز - دانشمندان به واکسن آنفلوآنزا نزدیک می‌شوند

دانشمندان به واکسن آنفلوآنزا نزدیک می‌شوند

گروه علمی: پژوهشگران پیشرفت در مسیر ساخت یک واکسن «جهانی» آنفلوانزا را گزارش می‌کنند- واکسنی که می‌تواند با همه سویه‌های این ویروس مبارزه کند و برای مبارزه با پاندمی‌ها یا عالمگیری‌های آینده آنفلوانزا سلاحی را در اختیار انسان‌ها قرار دهد.

دانشمندان آمریکایی در یک کارآزمایی بالینی اولیه نشان دادند که واکسن تجربی آنفلوانزای آنها می‌تواند دستگاه ایمنی دریافت‌کنندگان واکسن را به تولید آنتی‌بادی‌ها یا پادتن‌های «با واکنش متقاطع» برانگیزد. این واکنش آنتی‌بادی‌هایی را بر ضد بسیار از سویه‌های آنفلوانزای نوع A ایجاد می‌کند – که یکی از دو گروه عمده این ویروس است.

کارشناسان این یافته‌های را امیدوارکننده می‌دانند، از این لحاظ که این واکسن دقیقا آنچه را در مرحله اولیه آزمایش انتظار می‌رفت، انجام داده است.اما هنوز نشان داده نشده است که این واکسن که بوسیله پژوهشگران مرکز پژوهش واکسن در موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا ساخته شده است، واقعا باعث حفاظت افراد در برابر آنفلوانزا می‌شود. کارشناسان می‌گویند حدود پنج تا ۱۰ سال دیگر طول می‌کشد تا در صورت خوب پیش رفتن کارها این واکسن برای استفاده از در دنیای واقعی آماده می‌شود.

در حال حاضر، واکسن‌های در دسترس آنفلوانزا بدن را بر مبارزه با چهار سویه آنفلوانزا تحریک می‌کنند، دو سویه آنفلوانزای نوع A و دو سویه آنفلوانزای نوع B.مشکل این است که در حال حاضر شمار زیادی از سویه‌های ویروس در این دو گروه وجود دارند و در هر فصل آنفلوانزا انواع متفاوتی از این سویه‌ها به میزان بالایی در گردش هستند. بنابراین واکسن آنفلوانزا باید هر سال روزآمد شود تا شامل چهار سویه‌ای از ویروس شود که دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند در فصل بعدی شیوع آنفلوانز غالب خواهند شد. این پیش‌بینی اصولا یک حدس بر مبنای اطلاعات قبلی است، اما این حدس همیشه درست درنمی‌آید.

ساختن یک واکسن «همگانی» آنفلوانزا نه تنها باعث رهایی از این حدس زدن سالانه می‌شود، بلکه به جهان را برای پاندمی بعدی آنفلوانزا آماده می‌کند.درحال حاضر چندین واکسن آنفلوانزا از این نوع در مراحل گوناگون ساخت هستند. و اکسن پژوهشگران موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا اکنون از مرحله آزمایش اولیه گذشته است. آزمایش اولیه نشان داده است که این واکسن پاسخ آنتی‌بادی ایجاد می‌کند و آنتی‌بادی‌های تولیدشده برای مدت درازی در بدن باقی می‌مانند.

بر اساس مقاله منتشرشده بوسیله این پژوهشگران در ژورنال Science Translational Medicine افراد دریافت‌کننده این واکسن تجربی یک سال پس از واکسیناسیون هنوز آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده ضد نوع A سویه آنفلوانزا را در بدنشان داشتند.

واکسن جدید طوری طراحی شده است که که بتواند از یک مانع اساسی عبور کند.واکسن‌های جدید آنفلوانزا دارای ویروس‌های ضعیف‌شده یا غیرفعال‌شده آنفلوانزا به همراه آمیزه‌ای از «هماگلوتینین‌ها» (HA) هستند که یک پروتئین عمده بر سطح ویروس آنفلوانزا است. هنگامی که افراد واکسن آنفلوانزا می‌زنند یا آنفلوانزا می‌گیرند، دستگاه ایمنی بدنشان آنتی‌بادی‌ها یا پادتن‌هایی بر ضد HA- به خصوص بر ضد بخش بالایی یا «سر» این پروتئین تولید می‌کند.

اما مشکل این است که بخش‌هایی از سر HA اغلب جهش پیدا می‌کنند و به همین علت نیاز برای روزآمد شدن سالانه واکسن وجود دارد.اما HA فقط سر ندارد، بلکه یک «ساقه» یا «تنه» هم دارد. و این ساقه ساختار نسبت پایداری دارد و در روند تکامل در میان سویه‌های متفاوت آنفلوانزا حفظ شده است.

واداشتن دستگاه ایمنی به پاسخ دادن به ساقه این بخش ویروس کار مشکلی است. دستگاه ایمنی افراد در نتیجه برخوردهای مکرر با ویروس‌های آنفلوانزا در طول عمر آماده ایجاد واکنشی قوی به آنتی‌ژن‌های سر مولکول HA است و ساقه یا تنه آن را نادیده می‌گیرد.

این پژوهشگران برای حل این مشکل تاکتیک جدیدی را امتحان کردند: آنها سر این پروتئین بریدند و آن را با نوعی سر مهندسی‌شده جایگزین کردند که طوری طراحی شده است که به ساقه پایداری بدهد، اما واکنش دستگاه ایمنی را تحریک نکند. به این ترتیب دستگاه ایمنی فقط می‌تواند ساقه مولکول را ببیند.

این پژوهشگران برای به أزمایش گذاشتن این HA بی‌سر در انسان‌ها، ۵۲ فرد بزرگسال سالم را وارد بررسی کردند و به آنها دو دوز متفاوت واکسن زدند. اغلب افراد دوز بالاتر واکسن را دریافت کردند که به عنوان دوز اولیه واکسن شمرده می‌شد و به دنبال آن دوز یادآور یا تقویتی واکسن زده میژشد.

این پژوهشگران دریافتند که این واکسن اول از همه و مهمتر از همه بی‌خطر به نظر می‌رسد. حدود بک پنجم دریافت‌کنندگان دردناکی در محل تزریق یا سردرد پیدا کردند که جزء اثرات جانبی استاندارد آنفلوانزا است.
شرکت‌کنندگان در بررسی از لحاظ پاسخ ایمنی‌شان یک پاسخ گسترده آنتی بادی بر ضد سویه‌های آنفلوانزای A اما نه سویه‌های آنفلوانزای B نشان دادند.

این پژوهشگران می‌گویند انتظار می‌رود یک واکسن «دوظرفیتی» (واکسنی که حاوی HA هر دو گروه آنفلوانزا است) طیف گسترده‌تری از تاثیربخشی داشته باشد.اگر چنین واکسن به اصطلاح همگانی آنفلوانزا که بر همه سویه‌های این ویروس موثر باشد، ساخته شود مسئله بعدی که باید به آن پاسخ داد این است که این واکسن با چه فواصل زمانی باید تزریق شود، مثلا یکساله یا بیشتر.