نه منسجم عمل کردیم و نه جدیت به خرج دادیم

گروه سیاسی: روزنامه اعتماد با عبدالمحمد طاهری، رایزن فرهنگی پیشین ایران در افغانستان درباره تنش‌های جدید بین ایران و طالبان گفت‌وگو کرد.
به گزارش اعتماد، بخش‌های مهم این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید: یکی از دلایلی که وضعیت حقابه به اینجا رسیده است، این بود که ما هیچ‌گاه مطالبات خودمان را هرگز به صورت جدی دنبال نکرده‌ایم. هنوز هم من بر این باور هستم که اگر دیپلماسی فعالی را در این قضیه دنبال کنیم، می‌توانیم حقوق خود را دریافت کنیم. شاید لازم باشد در این مسیر اعمال فشار کنیم، چراکه طالبان باید بداند که طرفش کیست و چه قدرتی در غرب مرزهایش حضور دارد.
ما نه منسجم عمل کرده‌ایم و نه جدیت کافی به خرج داده‌ایم. یعنی ما سراغ این رفته‌ایم که خدماتی در اختیار این گروه قرار بدهیم تا در برابر آن طالبان مرزهای ما را ایمن نگه دارند و از حضور آنها به عنوان عامل خروج امریکا از کنار مرزهای‌مان استقبال کرده‌ایم. همه می‌دانند که اگر امریکایی‌ها خودشان افغانستان را ترک نکرده ‌بودند، اساسا فضایی برای طالبان ایجاد نمی‌شد که در کابل به قدرت برسد.
جمهوری اسلامی ایران از عدم انسجام در برخورد با طالبان و فقدان قاطعیت در سیاستش در قبال افغانستان رنج برده است. شاید در تهران این تصور وجود داشت که طالبان در ابتدای مسیر حکمرانی‌اش قرار دارد و با گذشت زمان وضع بهتر می‌شود یا شاید تعهداتی به ما داده ‌بودند که تعهدات امنیتی و محیط زیستی‌شان را در قبال ما عملی خواهند کرد.
شاید اتفاق‌های غیرقابل پیش‌بینی و خطرناک‌تری هم در مرز ایران رخ دهد. در این شرایط قطعا تکانش‌های بیشتری در مرزهای دو کشور رخ خواهد داد. از آنجا که در افغانستان حکومت منسجمی وجود ندارد و طالبان به عنوان حاکمان این کشور یک گروه بسیار احساسی محسوب می‌شود، قطعا احتمال وقوع حوادث امنیتی به خصوص در دوران اختلاف‌نظر میان دو طرف، افزایش خواهد یافت.
افغان‌ها «برانگیخته‌ترین مردم» در منطقه هستند. مردم افغانستان زود برانگیخته می‌شوند و وقتی برانگیخته شدند، دیگر خطر را احساس نمی‌کنند. باید به گروه طالبان نشان داده ‌شود که خطر بسیار جدی وجود دارد و به سادگی نمی‌توانند از خشم ایران و ابزارهایی که ایران می‌تواند برای فشار به آنها استفاده کند، فرار کنند و عواقب جدی برای آنها در صورت عدم اجرای تعهدات‌شان وجود دارد.
اعتقاد ندارم که بازگرداندن مهاجران افغان راه‌حل مناسبی باشد. بسیاری از این افراد تحت فشار به ایران آمده‌اند و خیلی از آنها از حکومت طالبان فرار کرده‌اند. این افراد بی‌گناه هستند. اما می‌توان در مورد ورود مهاجران سختگیرانه‌تر برخورد کرد. اما به نظر من این آخرین گزینه‌ای است که باید به سمت آن رفت. در شرایط فعلی این موضوع نه اخلاقی است و نه درست است به مردمی که از روی فشار از کشور خودشان فرار کرده‌اند، فشار وارد کرد.
بسیاری از کالاهای اساسی و حیاتی افغانستان از جانب ایران تامین می‌شود، می‌توان کنترل و حساسیت بیشتری روی صادرات این کالاها ایجاد کرد.
پیشینه فرهنگی طالبان و فرهنگ حرفه‌ای این گروه به شکلی است که مطلقا پاسخگوی توافق‌های پیشین نیستند، هیچ ‌وقت حاضر نیستند توافقاتی که پای آنها را امضا کرده‌اند، عملی کنند.
مساله دریافت نفت و گاز از ایران همواره در ذهنیت سردمداران افغانستان وجود داشت و از دوران حکومت گذشته اهرم فشار بستن آب روی سیستان و بلوچستان را به عنوان ابزاری برای دریافت نفت و گاز از ایران قرار دادند.
اگر واقعا حکمرانان کنونی افغانستان موضوع را جدی بگیرند و درک کنند که جمهوری اسلامی در دریافت حقوقش مصر است، آنگاه نمی‌توانند مقاومتی بکنند.