گروه بین الملل: شورش ناموفق شبه‌نظامیان مزدور واگنر در روسیه، احتمالا پیامدهایی برای آینده نیروهای این گروه در آفریقا خواهد داشت. گروه واگنر چندین هزار جنگجوی مستقر و همچنین منافع تجاری سودآوری در چند کشور این قاره دارد.هنوز مشخص نیست که آیا یوگنی پریگوژین، رهبر واگنر، که به بلاروس نقل مکان کرده است، همچنان شرکت نظامی خصوصی خود را از این کشور اداره خواهد کرد، تا بتواند به قراردادهای امنیتی‌اش در کشورهایی مانند جمهوری آفریقای مرکزی و مالی ادامه دهد.
روز دوشنبه (۲۶ ژوئن)، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، به دو کشور جمهوری آفریقای مرکزی و مالی در مورد وضعیت موجود در زمینه ترتیبات امنیتی حیاتی آنها اطمینان خاطر داد.حضور واگنر در آفریقا در درجه اول برای کسب درآمد بوده است؛ ولی از آنجایی که تایید ضمنی کرملین را بر فعالیت‌هایش داشته، منافع دیپلماتیک و اقتصادی روسیه را هم آنجا تقویت کرده است.برای مثال، زمانی که فرانسه در سال ۲۰۲۱، پس از موافقت واگنر برای کمک به حکومت نظامی جدید در نبرد علیه شبه‌نظامیان اسلامگرا، نیروهای خود را از مالی خارج کرد، این یک موهبت بزرگ برای روسیه بود.
واگنر در آن زمان یک جدول زمانی از تاریخ عملیاتی خود را در تلگرام منتشر کرد؛ این گروه تاکید کرد که مشارکت رسمی‌اش در آفریقا را از سال ۲۰۱۸ با اعزام «مربیان نظامی» به جمهوری آفریقای مرکزی و سودان آغاز کرده، و سپس در سال ۲۰۱۹ به لیبی رفته بود.گفته می‌شود که این کشورها دارای منابع طبیعی مورد علاقه یوگنی پریگوژین هستند.
جمهوری آفریقای مرکزی، که برای چندین دهه با بی‌ثباتی روبرو بوده است، سرشار از منابع الماس، طلا، نفت و اورانیوم است.واگنر، در ازای سهم‌گیری از منابع طبیعی جمهوری آفریقای مرکزی، به فوستن-آرکانژ توادِرا، رئیس‌جمهور این کشور، این امکان را داد تا از نفوذ قدرت استعماری سابق فرانسه بکاهد و به او برای پیروزی بر گروه‌های شورشی کمک کند.
گفته می‌شود که حتی محافظان شخصی فوستن-آرکانژ توادِرا از اعضای گروه واگنر هستند.
جولیا استانیارد، از اندیشکده "ابتکار جهانی علیه جرایم سازمان‌یافته فراملی" گفت: «استراتژی عملیاتی واگنر در دو تا سه سال گذشته گسترش نفوذ نظامی و اقتصادی خود در آفریقا بوده است.»
 استانیارد می‌گوید واگنر شبکه‌ای از شرکت‌های وابسته دارد که آنها فعالیت‌های تجاری را در کشورهایی که گروه مزدور واگنر در آنها حضور دارند، راه‌انداخته‌اند.
در جمهوری آفریقای مرکزی، این شرکت‌ها به تجارت مواد معدنی و الوار مورد مناقشه، و نیز تولید آبجو و ودکا می‌پردازند.
در سودان، واگنر توانست در یک حضور کوتاه برای یک شرکت معدنی روسی به نام«اِم اینوِست»، که به ادعای وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا تحت مالکیت یا کنترل پریگوژین است، اجازه فعالیت بگیرد. شرکت "مِرِئو گُلد"، شرکت تابعه "اِم اینوِست"، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان طلا در آفریقا است.در لیبی، تصور نمی‌شود واگنر به اندازه چهار سال پیش جنگجو داشته باشد، در آن زمان این گروه از تلاش‌های ژنرال خلیفه حفتر برای تصرف طرابلس، پایتخت این کشور حمایت کرد.اما از نظر استراتژیک، لیبی دروازه‌ای برای روسیه به آفریقا ایجاد می‌کند تا حضور خود را در مدیترانه تقویت کند و با حمایت کرملین از ژنرال حفتر همسو شود.
مزدوران واگنر هنوز در اطراف تأسیسات نفتی کلیدی در پایگاه‌های ژنرال حفتر در شرق و جنوب لیبی باقی مانده‌اند. منابع مختلف گفته‌اند که از روز شنبه، که شورش واگنر در روسیه روی داد، تغییر محسوسی در آنجا رخ نداده است.در مالی، علاقه واگنر احتمالا به دلیل ذخایر غنی طلای آنجاست، اگرچه هنوز شواهدی مبنی بر فعالیت شرکت‌های این گروه در این کشور وجود ندارد. احتمالا حضور واگنر در این کشور بیشتر به دلایل استراتژیک باشد که حوزه نفوذی را برای روسیه در کشورهای غرب آفریقا، که تحت فشار گروه‌های دولت اسلامی موسوم به داعش و القاعده هستند، باز می‌کند.همچنین طبق مجموعه عظیمی از اسناد نظامی آمریکا که در اوایل سال جاری درز کرد، مالی ممکن است به نیابت از واگنر برای دستیابی به تسلیحات ترکیه مورد استفاده قرار گیرد؛ یکی از نمایندگان پنتاگون گفته بود که سرهنگ آسیمی گویتا، رهبر حکومت نظامی مالی، انجام چنین کاری را تایید کرده است.
جنگجویان واگنر به نقض گسترده حقوق بشر در چندین کشور متهم شده‌اند.
در سال ۲۰۲۱، تحقیقات نشان می‌داد اعضای این گروه در لیبی و در اعدام غیرنظامیان و استفاده غیرقانونی از مین‌های ضدنفر و تله‌های انفجاری در مناطق مسکونی در اطراف طرابلس نقش داشته‌اند.در مالی، ارقام «پروژه داده‌های مکان و رویداد درگیری‌های مسلحانه» نشان می‌دهد که خشونت‌های شبه‌نظامیان واگنر بین سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ بیش از دو برابر شده است و غیرنظامیان بیشترین تلفات را داشته‌اند.
عملیات ارتش مالی با مشارکت گروه واگنر منجر به تلفات بیشتری در میان غیرنظامیان شده است. یکی از بدترین حوادث کشته شدن حدود ۵۰۰ غیرنظامی در یک عملیات یک‌هفته‌ای در مرکز شهر مورا بود.سازمان ملل متحد «نیروهای خارجی» و ارتش مالی را در کشتارها دخیل دانست، در عین حال ایالات متحده آمریکا دو سرباز و فرمانده دوفاکتو (بالفعل) واگنر در مالی را تحریم کرد.
در اوایل سال جاری وزارت خزانه داری ایالات متحده آمریکا، مزدوران واگنر را متهم کرد که در یک سری فعالیت‌های جنایی جدی، با یک الگوی مداوم، دست دارند، از جمله «اعدام‌های دسته‌جمعی، تجاوز جنسی، کودک‌ربایی، و آزار فیزیکی در جمهوری آفریقای مرکزی و مالی».
با وجود این، موفقیت واگنر در برابر یک ائتلاف قدرتمند شورشی در جمهوری آفریقای مرکزی، حمایت عمومی از آنها را در آنجا تقویت کرده است.
پایگاه هواداران واگنر توسط گروه‌های سازمان‌یافته اینترنتی (ترول اینترنتی)، که توسط پریگوژین اداره می‌شود، تقویت می‌شود تا بر روند بحث‌ها در آفریقا و تحریک احساسات ضدغربی تاثیر بگذارد.به عنوان مثال، حکومت نظامی مالی اخیرا از نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد خواسته است که کشور را ترک کنند؛ درخواستی که در راستای فشار رسانه‌های اجتماعی برای جایگزینی این نیروها با نیروهای روسی است.
در ماه مه،  پریگوژین به تلویزیون «افریک مِدیا تی‌وی» مستقر در کامرون و وابسته به او، گفت که مزدوران واگنر «موثرتر» از نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد در مالی و جمهوری آفریقای مرکزی عمل کرده‌اند.
تحلیلگران می‌گویند در حالی که واگنر برای دولت روسیه در آفریقا فوق‌العاده مفید بوده، به خصوص که این کشور در بحبوحه جنگ در اوکراین به دنبال حمایت دیپلماتیک کشورهای دیگر است، اما این گروه مزدور نمی‌توانست بدون حمایت کرملین در جایگاه کنونی باشد.این دو به قدری در هم تنیده شده‌اند که جدا کردن آنها در قاره آفریقا کاری پرمخاطره به نظر می‌رسد.برای مثال، در لیبی واضح است که واحدهای واگنر به شدت به پشتیبانی وزارت دفاع روسیه متکی بوده‌اند.
یک منبع دیپلماتیک سازمان ملل متحد و ناظر بر واگنر گفت که اگر این گروه به طور کامل منحل شود، مقامات روسی واحدهای این گروه در آفریقا را جایگزین نخواهند کرد.

بهار نیوز