گروه بین الملل: برای میانجی‌گری یک پیمان دیپلماتیک جدید بین اسرائیل و عربستان سعودی، کاخ سفید باید دو دشمن تاریخی را متقاعد کند تا درباره موضوعات مهمی مانند غنی‌سازی هسته‌ای، فروش تسلیحات و حقوق سرزمینی فلسطینیان، زمینه مشترک پیدا کنند. در این صورت، دولت با چالشی حتی دلهره‌آورتر مواجه خواهد شد: جذب ۶۷سناتور برای همراهی با آن.
به گزارش دنیای‌اقتصاد، «کارون دمیرجیان» و «مارک مازتی» در گزارش ۱۷اوت در نیویورک‌تایمز نوشتند، با در نظر گرفتن این چالش، مقامات کاخ سفید در هفته‌های اخیر جلساتی را با گروه کوچک اما با نفوذ سناتورهای دموکرات در کنگره برگزار کرده‌اند و آن‌ها را درباره جزئیات مذاکرات دیپلماتیک در حال انجام با رهبران اسرائیل و عربستان مطلع کرده‌اند. این بخشی از تلاش مداوم برای ایجاد حمایت بی‌سر و صدا برای هر رأی سنا است که برای تحکیم یک پیمان بالقوه مورد نیاز است.
به‌طور خاص، مقامات آمریکایی گفته‌اند که محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به‌عنوان بخشی از هرگونه توافق برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل، خواستار روابط امنیتی جدید با ایالات متحده است. شرایط دقیق این رابطه هنوز در حال بحث است؛ اما هرگونه معاهده جدید با عربستان سعودی مستلزم حمایت دو سوم سنا است؛ مانعی دشوار برای رفع هر موضوعی. این تلاش توسط جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی و سایر مقامات ارشد کاخ سفید هدایت می‌شود.
با توجه به انتقاد شدید دموکرات‌های ارشد از عربستان سعودی و حاکم واقعی آن، شاهزاده محمد و اینکه چقدر ملاحظات آن‌ها می‌تواند توافق آینده را به خطر بیندازد، تمرکز اصلی آن بر اعضای حزب خود بایدن بوده است. در سال‌های اخیر، اکثریت دموکرات‌های سنا در موارد متعدد به محدود کردن مشارکت امنیتی واشنگتن با ریاض به‌دلیل مخالفت با بمباران یمن (آن هم با کمک تسلیحات آمریکایی) و قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست رای داده‌اند؛ قتلی که بر اساس برآوردهای آژانس‌های جاسوسی آمریکا به دستور شاهزاده محمد انجام شد.
با وجود مسیر نامشخص کنگره، اما مقامات کاخ سفید به مذاکرات متمایل شده‌اند و اخیرا سفرهای متعددی به اسرائیل و عربستان سعودی انجام داده‌اند تا درباره خطوط کلی توافق احتمالی گفت‌وگو کنند. علاوه بر پیمان امنیتی، شاهزاده محمد به مقامات آمریکایی گفته است که از ایالات متحده برای برقراری یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی در پادشاهی و همچنین امتیازاتی از سوی اسرائیل به فلسطینی‌ها کمک می‌خواهد. اما درحالی‌که دموکرات‌ها تلاش‌های دولت را برای بهبود صلح در خاورمیانه و مقابله با ایران تشویق کرده‌اند، اما درباره بسیاری از امتیازاتی که کاخ سفید ممکن است برای دستیابی به هدفشان بدهد، محتاط هستند.
برخی از مقامات آشنا با این گفت‌وگوها گفتند که این جلسات بخشی از یک کمپین فشار آشکار کاخ سفید برای حمایت از هرگونه توافق نهایی نیست، بلکه راهی برای آگاه نگه داشتن قانون‌گذاران است تا از هر پیشنهادی که به کنگره راه پیدا می‌کند، احساس بی‌اطلاعی نکنند.
تاکنون، مقامات گفته‌اند که موضوع اصلی این گفت‌وگوها اطلاع‌رسانی به قانون‌گذاران درباره خواسته‌های سعودی‌ها و ارائه یک تریبون به نمایندگان برای بیان افکارشان بوده است. سالیوان و دیگر مقامات ارشد کاخ سفید به‌طور خصوصی با برخی از سناتورها از جمله سناتور چاک شومر، دموکرات از نیویورک و رهبر اکثریت دیدار کرده‌اند.
مقامات کاخ سفید همچنین با باب منندز، دموکرات از نیوجرسی و رئیس کمیته روابط خارجی و کریستوفر اس. مورفی از کنتیکت که یکی از سرسخت‌ترین منتقدان عربستان بوده است، دیدار کرده‌اند. شومر بدون اظهارنظر مستقیم درباره بحث‌ها گفت: «هنوز چالش‌های زیادی در این راه وجود دارد. اما اگر عربستان سعودی و اسرائیل بتوانند در یک توافق با یکدیگر کنار بیایند، وضعیت خاورمیانه را به طرز چشمگیری به سمت بهتر شدن تغییر خواهد داد.» کاخ سفید از اظهارنظر درباره این گفت‌وگوها خودداری کرد. منندز و مورفی نیز از اظهارنظر خودداری کردند.
منندز و مورفی در سال‌های گذشته با معاملات تسلیحاتی به نفع عربستان مخالفت کرده‌اند؛ اما اخیرا تمایل بیشتری برای حمایت از تلاش‌های دولت بایدن برای تعمیق روابط خود با پادشاهی نشان داده‌اند. حمایت آن‌ها برای متقاعد کردن سایر دموکرات‌های بدبین به این موضوع که امکان دادن به توافق صلح بین دو بازیگر مهم خاورمیانه یک اقدام محتاطانه است، حیاتی تلقی می‌شود؛ به‌ویژه زمانی که چین درگیر تلاش‌های دیپلماتیک و اقتصادی جدی‌تر در منطقه است.
اگرچه دموکرات‌ها تا حد زیادی درباره قابل اعتماد بودن عربستان سعودی تردید دارند، اما بسیاری از اعضای این حزب تمایل فزاینده‌ای برای تسلیم شدن دولت بایدن در تلاش برای تقویت روابط با پادشاهی نشان داده‌اند. در سال۲۰۱۹، دموکرات‌های سنا به تعدادی از جمهوری‌خواهان پیوستند تا به حمایت ایالات متحده از تلاش‌های جنگی تحت رهبری عربستان سعودی در یمن اعتراض کنند و با تلاش رئیس‌جمهور دونالد ترامپ برای استفاده از اختیارات اضطراری خود برای تصویب حدود ۸ میلیارد دلار فروش تسلیحات به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سایر کشورها مخالفت کنند.
«دالیا داسا کای» اندیشمند ارشد علوم سیاسی و مدیر سابق مرکز سیاست عمومی خاورمیانه در موسسه رند هم در مقاله‌ای در ۱۷اوت در فارن‌افرز نوشت، به نظر می‌رسد که ایالات متحده به‌طور جدی در حال بررسی یک توافق خاورمیانه‌ای است که روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل را عادی می‌کند.
به گفته توماس فریدمن، ستون‌نویس نیویورک تایمز و گزارش‌های دیگر، جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده امیدوار است که چنین توافقی بتواند به خاورمیانه‌ای یکپارچه‌تر، مرفه‌تر و صلح‌آمیزتر منجر شود. حرکات قابل مشاهده البته پشتیبان شایعات است: در اواسط ژوئیه، رئیس اطلاعات اسرائیل از واشنگتن دیدار کرد تا درباره توافق احتمالی با مقامات کاخ سفید و سیا گفت‌وگو کند و اواخر همان ماه، بایدن مشاور امنیت ملی خود، جیک سالیوان را به عربستان سعودی فرستاد تا این طرح را با رهبر واقعی این پادشاهی، محمد بن‌سلمان به بحث بگذارد.
وال استریت ژورنال گزارش داد که بایدن خواهان توافق تا پایان سال است. در اصل، دیدگاه بایدن شایسته حمایت است. اسرائیل و عربستان سعودی بی‌سر و صدا روابط خود را در سال‌های اخیر گسترش داده‌اند؛ اما یک توافق رسمی به‌طور قابل توجهی هدف دیرینه اسرائیل برای دستیابی به پذیرش کامل در جهان عرب و آزادسازی پتانسیل اقتصادی جدید در منطقه را تقویت می‌کند. با این حال، خطوط گزارش‌شده از این معامله حاکی از آن است که واقعا صلح را در خاورمیانه پیش نخواهد برد. در واقع می‌تواند اوضاع را بدتر کند.
بر اساس گزارش‌ها، ریاض از واشنگتن سه نوع رشوه می‌خواهد: فروش تسلیحات پیشرفته‌تر، مانند تاد؛ تضمین امنیتی مشابه ناتو و کمک ایالات متحده برای برنامه هسته‌ای غیرنظامی که ممکن است عربستان سعودی را قادر به غنی‌سازی اورانیوم در داخل کند.
با وجود تمام مشکلاتی که یک معامله تسلیحاتی جدید در یک منطقه ناآرام به همراه خواهد داشت، فروش تسلیحات احتمالا کم بحث‌برانگیزترین عنصر توافق خواهد بود. بایدن در اوایل دوران ریاست‌جمهوری خود متعهد شد که فروش تسلیحات به عربستان سعودی را کاهش دهد. اما او پس از سفر به جده در تابستان ۲۰۲۲، فروش چند میلیارد تسلیحات جدید را تصویب کرد و در آن زمان کنگره مانعی نگذاشت.
با این حال، دو الزام دیگر عربستان سعودی احتمالا موجب عقب‌نشینی مهم‌تری از ناحیه دو حزب در کنگره خواهد شد. واشنگتن حتی یک پیمان دفاعی متقابل رسمی ندارد که آن را متعهد به دفاع از اسرائیل کند، چه رسد به کشورهای عربی. ایالات متحده در برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی با سایر کشورهای خلیج‌فارس مانند امارات متحده همکاری می‌کند؛ اما این توافق‌نامه‌ها اجازه غنی‌سازی اورانیوم داخلی را نمی‌دهد. در ایالات متحده، عربستان سعودی هرگز محبوب‌ترین شریک ایالات متحده نبوده است.
شهرت ریاض به‌عنوان یک رژیم به‌شدت خودکامه و خارج از ارزش‌های آمریکایی، تنها در جریان مداخله خشونت‌بار هفت‌ساله این کشور در جنگ داخلی یمن و پس از قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست در سال۲۰۱۸ افزایش یافته است.
بایدن ممکن است بر این باور باشد که فشار برای صلح در منطقه -صلحی که از فلسطینی‌ها حمایت می‌کند و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل را رام می‌کند - ارزش چنین قیمت بالایی از سوی ایالات متحده دارد یا ممکن است معتقد باشد که در آستانه کمپین انتخاباتی مجدد خود در سال۲۰۲۴، به یک پیروزی بزرگ در خاورمیانه نیاز دارد تا آنچه را که در غیر این صورت یک تغییر گیج کننده بوده است، اثبات کند. بایدن به‌عنوان یک نامزد ریاست‌جمهوری در سال۲۰۲۰ قول داد که سیاست ایالات متحده را تغییر دهد و عربستان سعودی را «مطرود» سازد.
اما در نهایت سر از عربستان و دیدار با بن‌سلمان درآورد یا ممکن است احساس کند که این توافق با کاهش نفوذ ایران و مسدود کردن تلاش‌های چین برای تغییر موازنه قدرت در منطقه به نفع خود و به نفع ایالات متحده خواهد بود. اگر مقامات دولت بایدن در مواجهه با مخالفت‌های داخلی و سازش‌های ناخوشایند بر سر ارزش‌های ایالات متحده، آن را پیش می‌برند، باید امید زیادی به توافق داشته باشند. با این حال، هیچ یک از مزایای فرضی، همان‌طور که گزارش شده است، احتمالا از این معامله ناشی نمی‌شود. درواقع، خاورمیانه به اندازه گذشته متمایل به چنین معاملاتی نیست.
این تصور که توافق اسرائیل و عربستان می‌تواند به‌طور اساسی منطقه را تغییر دهد، نشان می‌دهد که دولت بایدن از یک کتاب بازی منسوخ استفاده می‌کند که در آن توافق‌های بزرگ و پرشور و دست دادن‌های تلویزیونی خاورمیانه را برای همیشه تغییر می‌دهد. این معامله خاص فقط یک بازی طولانی‌مدت نیست. همچنین می‌تواند خطرناک باشد؛ هم برای منطقه و هم برای ایالات متحده.

بهار نیوز