بهار نیوز - پشت تصمیم پوتین برای خروج از یک معاهده

گروه بین الملل: تصمیم اخیر روسیه برای لغو تصویب معاهده جامع منع آزمایش‌های هسته‌ای نگرانی‌ها را در مورد بازگشت مجدد مسابقه تسلیحات هسته‌ای افزایش داده است. علیرغم آن که مسکو اعلام کرده که قصد ندارد آزمایش‌های تسلیحات هسته‌ای خود را از سر بگیرد تصمیم اخیر آن کشور رژیم کنترل تسلیحات هسته‌ای را که از پیش در معرض فروپاشی بود از بین خواهد برد.
به گزارش فرارو به نقل ازساوث چاینا مورنینگ پست، این معاهده طرفین امضا کننده را ملزم می‌ساخت که «هیچ گونه انفجار آزمایشی سلاح هسته‌ای یا هر انفجار هسته‌ای دیگری را انجام ندهند». این معاهده که در سال ۱۹۹۶ میلادی برای توقف آزمایش‌های منظم تنظیم شد توسط قدرت‌های هسته‌ای برای ارزیابی عملکرد و ایمنی تسلیحات‌شان به تصویب رسید و هدف خود را کاهش آلودگی رادیواکتیو و کاهش مسابقه تسلیحات هسته‌ای اعلام کرده بود.
علاوه بر روسیه ۱۷۸ کشور دیگر نیز این معاهده را امضا و تصویب کرده بودند. با این وجود، این معاهده هنوز لازم الاجرا نشده زیر از سوی شش کشور دیگر (چین، ایالات متحده، مصر، ایران، اسرائیل، و اکنون روسیه) امضا شده اما تصویب نشده و از سوی سه کشور دیگر (کره شمالی، هند و پاکستان) حتی امضا نیز نشده است.
طبق کنوانسیون وین در مورد حقوق معاهدات کشورهای امضا کننده موظف به رعایت مفاد معاهده هستند حتی اگر این معاهده لازم الاجرا نشده باشد. از سال ۱۹۹۸ میلادی تمام قدرت‌های هسته‌ای به جز کره شمالی آزمایش‌های هسته‌ای را متوقف کرده اند.
تصمیم مسکو برای لغو تصویب معاهده ممنوعیت آزمایش هسته‌ای تردیدهایی را در مورد نیات واقعی آن کشور در مقابل بستر موجود امکان رویارویی فزاینده با غرب ایجاد می‌کند. آیا روسیه برای از سرگیری آزمایش‌های هسته‌ای تمام عیار به منظور کسب برتری در مسابقه تسلیحات هسته‌ای آینده آماده می‌شود؟
روسیه اعلام کرده که صرفا قصد دارد موضع خود را با ایالات متحده که این معاهده را امضا کرده اما تصویب نکرده انطباق دهد. با این وجود، این تصمیم ابتدا باید در چارچوب جنگ آن کشور در اوکراین درک شود. روسیه لفاظی‌های هسته‌ای را با هدف بازدارندگی قدرت‌های غربی از حمایت از تلاش‌های اوکراین برای دفاع از خود حفظ کرده است. از تهدیدات هسته‌ای پنهان ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و آزمایش یک موشک کروز جدید با سوخت هسته‌ای گرفته تا تازه‌ترین رزمایش حمله هسته‌ای «تقویت اعتبار» روسیه را می‌توان به عنوان تازه‌ترین تلاش‌های آن کشور برای ترساندن غرب قلمداد کرد.
با این وجود، مسکو کماکان نگران روندهای بلند مدت است. ایالات متحده صدها میلیارد دلار برای برنامه نوسازی زرادخانه هسته‌ای هزینه می‌کند که بعید است روسیه بتواند خود را با آن هماهنگ و منطبق سازد. روسیه ممکن است ترجیح دهد با احتیاط نسبت به افزایش تنش‌های هسته‌ای بین امریکا و چین اگر آن دو کشور آزمایش‌های هسته‌ای خود را از سر بگیرند با تصویب معاهده منع آزمایش‌ها مانعی ایجاد نکند. بسیار بعید است که مسکو آزمایش‌های هسته‌ای تمام عیار را به تنهایی از سر بگیرد. نکته نگران کننده آن است که این تصمیم توازن و تعادل شکننده بین سه قدرت هسته‌ای را از بین خواهد برد.
معاهده ممنوعیت آزمایش هسته‌ای و تعلیق‌های مرتبط با آن در کشورهای دارای سلاح هسته‌ای با اتفاق آرا مورد حمایت قرار نگرفته است. در ایالات متحده مقام‌های جمهوری خواه اغلب مخالفت خود را با معاهده ممنوعیت آزمایش ابراز کرده‌اند و در سال ۱۹۹۹ میلادی سنای تحت کنترل جمهوری خواهان از تصویب آن معاهده خودداری ورزید. اخیرا ایالات متحده در مورد یکپارچگی وضعیت موجود تردیدهایی ایجاد کرده زیرا این ظن را مطرح کرده است که روسیه و چین ممکن است تعلیق آزمایش‌های هسته‌ای خود را نقض کنند.
این اتهامات مربوط به انواع خاصی از آزمایش‌های هسته‌ای در مقیاس آزمایشگاهی به نام آزمایش‌های با بازده بسیار پایین است که سه قدرت هسته‌ای به طور مرتب انجام می‌دهند. ایالات متحده بر این باور و ظن است که روسیه و چین آزمایش‌هایی با بازده بسیار پایین انجام داده‌اند که از آستانه توافق شده که بالاتر از آن یک آزمایش «غیرقانونی» قلمداد می‌شود عبور کرده اند.
این وضعیت بسیار قابل اشتعال است زیرا هیچ پروتکلی برای تایید یا رد این اتهامات وجود ندارد. سوء‌ظن متقابل در مورد نقض مهلت قانونی آزمایش هسته‌ای با آزمایش‌های با بازده بسیار پایین می‌تواند به راحتی به مسابقه‌ای برای از سرگیری آزمایش‌های هسته‌ای در مقیاس کامل تبدیل شود. بنابر گزارش‌ها برخی صداهای جمهوری خواه در ایالات متحده پس از مطرح شدن این اتهامات خواستار از سرگیری چنین اقدامی شدند.
ظهور چین به عنوان یک قدرت هسته‌ای نیز باعث می‌شود تعادل و توازن در مورد توقف آزمایش‌های هسته‌ای متزلزل‌تر شود. در حالی که پکن از لحاظ تاریخی رویکرد کمتر ستیزه جویانه‌ای را در قبال سلاح‌های هسته‌ای اتخاذ کرده به نظر می‌رسد اکنون در مسیری قرار دارد که می‌خواهد با قابلیت‌های هسته‌ای امریکا انطباق داشته باشد.
ساخت سیلوهای موشکی هسته‌ای توسط چین و افزایش چشمگیر تسلیحات هسته‌ای آن کشور بیش از آن چه پنتاگون در سال ۲۰۲۰ میلادی به عنوان «کم‌تر از ۲۰۰ موشک» تخمین زد به بیش از ۵۰۰ موشک در سال جاری افزایش یافته نشان دهنده اشتیاق آن کشور برای عقب نیفتادن از ایالات متحده و روسیه است.
با این وجود، چین در این تلاش با یک مشکل منحصر بفرد مواجه است. در حالی که ایالات متحده و روسیه در دهه‌های پیش از توقف آزمایش‌ها به ترتیب ۱۰۳۰ و ۷۱۵ آزمایش سلاح هسته‌ای انجام داده‌اند چین تنها ۴۵ آزمایش هسته‌ای انجام داده است.
دیگر نمی‌توان مطمئن بود که چین که تاکنون محدودترین قدرت در بین سه قدرت هسته‌ای بوده است به عنوان یک نیروی تثبیت کننده عمل خواهد کرد چرا که اکنون لغو توقف آزمایش هسته‌ای به عنوان گزینه‌ای در دسترس قرار دارد.
دولت بایدن اخیرا ابتکار عمل شفافیت داوطلبانه‌ای را در مورد راستی آزمایی آزمایش‌های بسیار کم بازده ارائه کرده و در این باره دست همکاری خود را به سوی روسیه و چین دراز کرده است. ایالات متحده و چین هفته گذشته اولین مذاکرات هسته‌ای خود را پس از سال‌ها برگزار کردند. سه قدرت هسته‌ای باید بر اساس این ابتکار عمل به منظور اولویت قائل شدن برای ارتباطات و جلوگیری از سوء تفاهم‌هایی که می‌تواند توقف ۲۰ساله آزمایش‌های هسته‌ای سمی و غیرضروری را خنثی کند با یکدیگر همکاری نمایند.