راه رفتن بر فراز ابرها رویا نیست!
جنگل ابر دارد از بین می‌رود
یک پژوهشگر و فعال زیست محیطی گفت: جنگل ابر، منطقه‌ای غنی از گونه‌های گیاهی است و از این حیث در جهان کم‌نظیر است. مجید آشوری از جنگل ابر بسطام شاهرود به عنوان بانک ژنتیک جهان و یک گنج عظیم ملی یاد کرد و افزود: بسیاری از گونه‌های گیاه این جنگل از جمله گیاهان دارویی محسوب می‌شوند اما تاکنون کار دقیق علمی در این زمینه انجام نگرفته است. آشوری با اشاره به اهمیت این جنگل و دلایل خاص بودن آن، اظهار کرد: در هیچ منطقه‌ای از دنیا بلوط و بوته‌های گون در کنار هم وجود ندارد اما در جنگل ابر بواسطه شرایط اقلیمی منحصر به فرد، این دو گونه در کار هم وجود دارند. آشوری در پاسخ به پرسشی پیرامون چرایی، وجود در کنار هم بودن این دو گونه، خاطرنشان کرد: این جنگل به دلیل ویژگی «اکوتون بودن و اینکه مرز بین دو اکو سیستم تپه ماهوری و بیابان و جنگل است، بطور توامان دو گونه بلوط و گون را در دامن خود می‌پروراند. مدیرعامل موسسه حامی محیط زیست، شاهوار زیست، با بیان اینکه جنگل ابر دارد از بین می‌رود، افزود: چرای بی‌رویه دام و ورود بی‌رویه گردشگر، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به این جنگل منحصر به فرد وارد می‌کند.
هر هفته بیش از 500 هزار گردشگر وارد جنگل ابر می‌شود
این دوستدار محیط زیست متولد روستای ابر که در زمینه تورهای گردشگری، جنگل ابر نیز فعالیت دارد، گفت: متاسفانه در فصل بهار و تابستان هر هفته بیش از 500 هزار گردشگر وارد جنگل ابر می‌شود که عمدتا نیز بدون رعایت مسائل زیست محیطی و هر گونه آموزش وارد می‌شوند که همین جبران‌ناپذیری را برای جنگل ابر در پی دارد. آشوری، با بیان اینکه این جنگل، یک سایت منحصر به فرداست و نباید به حال خود رها شود، خاطرنشان کرد: بهره‌برداری ناآگاهانه جنگل ابر را ویران می‌کند و این در حالی است که اگر وضعیت این سایت منحصر به فرد گردشگری ساماندهی شود می تواند به تنهایی معضل بیکاری را در این منطقه مرتفع کند. وی با اذعان به اینکه اگر ورود گردشگران به این سایت، هدایت شده و کارشناسی شده باشد، اشتغال بسیاری در منطقه ایجاد می‌کند، اظهار کرد: اگر چه ورود گردشگران پتانسیل بالایی است اما اگر هدایت شده نباشد چیزی جز ویرانی برای این جنگل زیبا و چشم نواز به همراه ندارد.
اگر برنامه‌ریزی درستی شود، استان سمنان به یک واحد صنعتی هم نیاز ندارد
وی استان سمنان را از حیث پتانسیل صنعت توریسم، استثنایی دانست و گفت: اگر برنامه‌ریزی درستی در این استان صورت گیرد، استان سمنان به یک واحد صنعتی هم نیاز ندارد چرا که این استان بیش از هر چیز دیگری، می‌تواند از صفت توریسم منتفع شود. وی به برخی از این پتانسیل‌ها اشاره کرد و گفت: سالانه بین 15 تا 20 میلیون زائر از استان سمنان عبور می‌کنند و این خود به تنهایی پتانسیل بالایی است که اگر برای آن برنامه ریزی شود، همه مشکلات استان را مرتفع می‌کند.
عبور میلیاردها ریال با چمدان از استان سمنان
آشوری با بیان اینکه استان سمنان در حال حاضر تنها یک گذرگاه است، افزود: باید برنامه‌ریزی شود که از محل عبور توریسم به مقصد توریسم تبدیل شویم اما متأسفانه در این حوزه کار قابل تأملی انجام نشده و همه این پتانسیل‌ها و توانمندی‌ها‌ی به صورت بالقوه و نهفته مانده و از آن کمتر بهره‌ای می‌بریم. وی با بیان اینکه ما با عبور میلیاردها ریال با چمدان پول مواجه‌ایم ، تصریح کرد: اگر برنامه‌ریزی شود که یک شب این گردشگران و زوار را در استان نگه داریم، سرمایه زیادی وارد استان می‌شود.
تبدیل جنگل ابر به منطقه حفاظت شده
مشاور رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور و مدیر اجرایی طرح ملی گیاهان دارویی از عزم این سازمان برای تبدیل جنگل ابر بسطام شاهرود به منطقه حفاظت شده خبر داد. دکتر فریبرز غیبی گفت: این مهم به دنبال توافق محیط زیست کشور و سازمان جنگل‌ها و نامه خانم دکتر ابتکار به این سازمان انجام می‌شود. وی با اشاره به ویژگی‌های منحصر به فرد جنگل ابر، تصریح کرد: تبدیل جنگل ابر به منطقه حفاظت شده می‌تواند ضمن ارتقاء جنبه‌های حفاظتی، این جنگل را از تهدیداتی نظیر احداث جاده و خطراتی از این دست، دور کند.م شاور رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور از منتفی شدن قطعی احداث جاده در این جنگل خبر داد و افزود: با تلاشی که از سوی سازمان‌های ذیربط و از جمله محیط زیست، سازمان جنگل‌ها و مراتع و...صورت گرفت، احداث جاده جدید در این جنگل کاملا منتفی شده است.
وی با اشاره به بازدید چند روز گذشته خود از جنگل ابر، خاطرنشان کرد: در این سفر، بازدیدی از کل منطقه انجام و وضعیت گونه‌های گیاهی و جانوری این جنگل منحصر به فرد و تهدیدات احتمالی آن مورد بررسی قرار گرفت. غیبی با بیان اینکه جنگل ابر از مناطق نادر جهان و محل تلاقی چند منطقه آب و هوایی است، اظهار کرد: در حقیقت این جنگل برآیند تلاقی جریان آب و هوایی سرد سیبری، منطقه آب وهوایی گرم و بیابانی (قاره‌ای)و منطقه آب و هوایی مدیترانه‌ای است و همین تلاقی و وجود دو رشته کوه در امتداد شرقی- غربی باعث می‌شود که همواره ابرهای ناحیه خزری در این جنگل قرار گیرند.
جنگل ابر، کلکسیونی از گونه‌های گیاهی و جانوری
مشاور رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور افزود: در اثر برخورد دو کلان اقلیم خشک و نیمه خشک و منطقه هیرکانی یک منطقه رویشی در شمال تحت عنوان جنگل‌های شمالی و یک منطقه رویشی تحت عنوان جنگل‌های ایرانی – تورانی بوجود آمده که برآیند این برخورد در منطقه جنگل ابر، باعث شده کلکسیونی از گونه‌های گیاهی و جانوری که خاص مناطق شمالی است در این منطقه زیست کنند بطوری که تمامی گونه‌های شمالی در این منطقه یافت می‌شوند.
معضل ورود بی ضابطه گردشگر به جنگل ابر
مدیر اجرایی طرح ملی گیاهان دارویی کشور از وجود معضلی به نام ورود بی‌ضابطه گردشگر به این جنگل منحصر به فرد یاد کرد و گفت: یکی از مهمترین مشکلات این منطقه در حال حاضر ورود بی‌ضابطه گردشگر است که در این بازدید به وفور مشاهده می‌شد که خودروها و موتورسیکلت‌ها وارد عرصه‌ها شده و همین آسیب‌هایی به آن وارد می‌کند که فشرده شدن و کوبیدن بستر جنگل و بهم خوردن بکری جنگل و حتی مشکلات زیست محیطی نظیر رها کردن زباله‌ها را به دنبال دارد. غیبی، با بیان اینکه در این بازدید ورود دام‌ها به جنگل نیز قابل مشاهده بود، اضافه کرد: از طرفی برخی از گردشگران برای روشن کردن آتش از چوب درختان استفاده می‌کنند که این نیز علاوه بر مخاطرات آتش، صدمات جبران‌ناپذیری را برای این جنگل به دنبال دارد.
ضرورت مدیریت هماهنگ در جنگل ابر
وی از ضرورت یک مدیریت هماهنگ در این جنگل سخن گفت و افزود: هدف سازمان جنگل‌ها و مراتع، این است که مدیریت این عرصه‌ها به جوامع محلی سپرده شود.
پیگیری طرح جنگل‌داری غیرچوبی در جنگل ابر
مشاور رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور با بیان اینکه چندسالی است طرح جنگل داری غیرچوبی توسط سازمان جنگل‌ها پیگیری می‌شود، یادآور شد: در این طرح، اصل بر حفاظت از جنگل است و با تکیه بر مدیریت جوامع محلی به دنبال حفاظت از این سرمایه‌های طبیعی هستیم. ضمن اینکه از محل درآمدهایی که از طریق تولیدات جنگلی و داروهای گیاهی ایجاد می‌شود درآمدزایی برای جوامع محلی نیز ایجاد می‌شود.
وی خروج دام‌ها از منطقه 13هزار هکتاری از این منطقه و ارتقاء آن به منطقه حفاظت شده را از مهمترین اولویت‌های سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور برای صیانت از این جنگل منحصر به فرد عنوان و اظهار کرد: علاوه بر این باید برای ورود گردشگران به این منطقه برنامه‌ریزی دقیق و ضابطه‌مند انجام شود و بخشی از جنگل ابر برای ایجاد کمپ‌های گردشگری و محل تردد مشخص شود که آسیب های وارده به این جنگل به حداقل ممکن برسد. غیبی اضافه کرد: تداوم ورود بی ضابطه گردشگران به جنگل ابر نه تنها به جنگل که گونه های متنوع گیاهی و جانوری این منطقه غنی را نیز به مخاطره می‌اندازد و از طرفی به واسطه آسیب دیدن چرخه زیست در آن، پایداری اکوسیستم نیز به هم می‌خورد.
اتفاق‌نظر تمامی جنگل‌شناسان در منحصر به فرد بودن جنگل ابر
مخالفت سازمان جنگل‌ها با هر فعالیتی که به ناپایداری اکوسیستم بیانجامد
وی با بیان اینکه سازمان جنگل‌ها با احداث هرگونه جاده و طرح جدیدی در این جنگل منحصر به فرد مخالف است، خاطرنشان کرد: موضع سازمان جنگل‌ها و مراتع همانطور که پیش‌تر نیز اعلام شده، مخالفت با هر فعالیتی است که به ناپایداری اکوسیستم بیانجامد چرا که در این جنگل با یک اکوسیستم ویژه روبرو هستیم بطور مثال در این اکوسیستم در گستره‌ای 136 هکتاری با جنگلی از درختان سرخدار که بطور توامان گونه‌هایی از بلوط را در کنار خود دارند مواجه هستیم که کنارهم قرار گرفتن این دو گونه گذشته از ذخائر ژنتیکی، حکایت از وجود یک اکوسیستم منحصر به فرد و نادر دارد. مدیر اجرایی طرح ملی گیاهان دارویی با بیان اینکه تمامی کارشناسان و جنگل‌شناسان در منحصر به فرد بودن این جنگل اتفاق‌نظر دارند، تصریح کرد: وارد کردن هرگونه استرس و عامل منفی باعث ناپایداری در این اکوسیستم می‌شود و لذا باید بطور جدی مانع از آن شد.
گزارش از هوشنگ حبیبی بسطامی،
