چهارتاقی ساسانی «تادوان» در تاریخ ۱۶ شهریورماه ۱۳۹۱خورشیدی و با شمارۀ ۳۰۹۰۸ ثبت شده است.این فعال میراث فرهنگی افزود: در کف چهارتاقی گودال بزرگی ایجاد کرده‌ و ساختار یادگار ساسانیان را به‌هم ریخته و آسیب‌های برگشت‌ناپذیری وارد کرده‌اند. همچنین در دو گوشۀ دیوار از درون چهارتاقی آتش زده‌اند، که لکه‌های تیرۀ آن روی مصالح و سنگ‌های بنا باقی مانده است.

آریا همچنین از ساخت‌وسازهایی در پایین چهارتاقی و در عرصه و چشم‌انداز آن و پیگیری از طریق اداره میراث فرهنگی استان برای توقف آن خبر داد.او در ادامه گفت: گذشت زمان و رخنۀ عوامل طبیعی و رسیدگی نکردن به آتشکدۀ ساسانیان، سبب شده است تا ترک و شکاف‌های ژرفی در دیوار چهارتاقی از درون پدیدار شود که خطری جدی برای آن به شمار می‌آید و نیازمند مرمت و استحکام‌بخشی فوری است. در غیر این صورت در آینده‌ای نزدیک بخشی از چهارتاقی ساسانی فرو خواهد ریخت. همانطور که اکنون پایین یکی از پایه‌های چهارتاقی ریزش کرده و مصالح آن سست و بی‌دوام شده و در حال فروپاشی است.

این کنشگر میراث فرهنگی با استناد به مشاهدات میدانی که داشته است، وضعیت نگهداری چهارتاقی‌های ساسانی کشور را که از آنها با نام آتشکده یاد می‌شود، نامناسب توصیف کرد و افزود: بیشتر آنها در گوشه‌ای به حال خود رها شده‌اند و بیشترشان در بدترین شرایط حفاظتی قرار دارند و در تیررس قاچاقچیان میراث فرهنگی هستند و آسیب‌های فراوانی دیده‌اند. چهارتاقی یا آتشکدۀ «تادوان» در جنوب استان فارس قرار دارد. بنای این چهارتاقی دارای نقشه‌ای مربع‌شکل به اندازۀ ۶ در ۶ متر و گنبدی به بلندای ۳ متر است. مصالح به‌کاررفته در ساخت بنا، سنگ و ساروج است. دهانۀ هر چهارتاقی دارای ۴ متر پهنا و ۳ متر و ۸۰ سانت درازاست.به گفته سیاوش آریا، بیش از حدود ۴۰ درصد این چهارتاقی ویران شده و بیشترین آسیب را در بخش دیوارهای گوشۀ شرقی دیده است. چنانچه به گونۀ کامل فرو ریخته و از میان رفته است.

به گمان این پژوهشگر میراث فرهنگی، احتمالا این چهارتاقی در میان دژی به اندازۀ ۲ در ۲ کیلومتر روی ارتفاعی حدود ۵۰ متر از سطح زمین قرار گرفته بوده و تنها دارای یک راه ورودی بوده و از سه سو به پرتگاهی می‌رسد.
به گفته سیاوش آریا، سفال‌های نخودی و سرخ‌رنگ ساده و نقش‌دار فراوانی در پیرامون چهارتاقی تا دوردست‌ها نمایان است که نشان از ارزش و اهمیت این سازه ساسانیان دارد.

بهار نیوز