چرا بحران اعتماد چین حل نشده است؟

گروه بین الملل: اخیرا غیبت عجیبی در پکن احساس شد. هنگامی که نشست سالانه کنگره ملی خلق در ۵ مارس آغاز شد مردم ناراضی چین غایبان اصلی نشست بودند. این روز‌ها رشد اقتصادی چین که زمانی غیر قابل توقف به نظر می‌رسد در حال کُند شدن است. اعتماد مصرف کننده تضعیف شده و پس انداز بسیاری به ویژه آنانی که در حوزه املاک سرمایه گذاری کرده اند ارزش خود را از دست می‌دهد. جوانان برای ورود به مدارس خوب باید تا پاسی از ‌شب بیدار بمانند، اما اکنون پس از فارغ التحصیلی برای یافتن شغل تقلا می‌کنند. تقریبا به هر گوشه‌ای از چین سفر کنید این جمله شنیده می‌شود: "شِنگ هو یالی تای دا" یا "زندگی، خرحمالی کردن است"
به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، با این وجود، زمانی که "لی چیانگ" نخست وزیر چین اولین گزارش کاری را از زمان ریاست دولت چین در سال گذشته به این سو در کنگره ملی خلق ایراد کرد لحن اش سرد و تدافعی بود. او به خود می‌بالید که سال گذشته دولت چین شرایط خرید خانه را آسان کرده و "تامین پروژه‌های مسکن را تضمین کرده است". او هیچ آرامش خاطری به صاحبان مشاغلی که پس از گذشت سه سال از قرنطینه هنوز با مشکل مواجه هستند ارائه نکرد. در عوض، لی خطاب به حضار در تالار بزرگ خلق زیر نگاه "شی جین پینگ" رهبر عالی چین، مقام‌های چینی را به دلیل "گذر آرام" از قوانین سخت گیرانه "کووید صفر" مورد تحسین قرار داد.
در موارد نادری که لی به حال و هوای ملی آشفته چین اشاره داشت برای توضیح این موضوع بود که برنامه ریزان چگونه می‌توانند از افکار عمومی به منظور طراحی سیاست‌های مورد نیاز چین استفاده کنند.
با همه آن چه گفته شد چین یک کشور تک حزبی است. حاکمان چین در صورت لزوم از زور و قهوه قهریه برای حفظ قدرت استفاده خواهند کرد، اما آنان ترجیح می‌دهند با آن چه که به نظرشان جریان اصلی و منافع اکثریت است همسو باشند، زیرا این امر کنترل یک کشور بزرگ را آسان‌تر می‌کند.
حزب کمونیست چین منابع گسترده‌ای را برای شکل دادن و نظارت بر افکار عمومی اختصاص می‌دهد و هم چنین مدعی است که توسط آن هدایت می‌شود. در چنین شرایطی نخست وزیران معاصر چین از برخی مجوز‌ها برای ایفای نقش به عنوان چهره انسانی رهبری عالی برخوردار بوده اند. دو سلف لی یعنی "لی کچیانگ" و "وِن جیابائو" به سرزنش مقام‌ها یا کارفرمایانی که از فقرا و ضعفا سوء استفاده می‌کردند شهرت داشتند. آنان از صحنه‌های وقوع فجایع و بلایا بازدید می‌کردند در مواردی از عدم موفقیت سیاست‌های دولت ابراز تاسف کرده بودند.
سال پیش بود که لی کچیانگ پیش از بازنشستگی به عنوان نخست وزیر در گزارش کاری خود به کنگره ملی خلق اعتراف کرد که صاحبان بسیاری از مشاغل و چینی‌های خوداشتغال در طول پاندمی کووید "پریشانی حاد" را تجربه کرده اند و از "صد‌ها میلیون نفر از ملت چین به دلیل فداکاری‌های بزرگ شان برای کمک به دولت به منظور شکست دادن ویروس کووید" تمجید به عمل آورد.
یک دهه پیش از آن در سال ۲۰۱۴ میلادی گزارش او لحن مشخصی داشت. او از کاهش هزینه‌های ضیافت‌های دولتی، خودرو‌های رسمی و سفر‌های خارجی و استفاده از درآمد‌های حاصله برای "بهبود زندگی مردم" صحبت کرد. او مشکلات زیادی را که باعث نارضایتی مردم چین شده را فهرست کرده بود. این موارد شامل مسائلی از جمله "مسکن، ایمنی غذا و دارو، خدمات پزشکی، خدمات سالمندی، آموزش، توزیع درآمد، مصادره زمین و اسکان مجدد، و نظم عمومی" بودند.
واضح است که همدلی نخست وزیران پیشین چین همواره در عمل باعث ایجاد تفاوت چندانی نمی‌شد. همان وعده‌ها مکررا در گزارش‌های کاری قدیمی به چشم می‌خورد. ون جیابائو در سال ۲۰۰۴ میلادی وعده داده بود که مشکل شرکت‌های ساختمانی در پرداخت به موقع و کامل حقوق کارگران مهاجر ظرف مدت سه سال حل خواهد شد. این در حالیست که مشکلات تا به امروز ادامه دارند.
با این وجود، عموم مردم چین نخست وزیر پیشین را به خاطر صراحت لهجه شان به یاد می‌آورند به ویژه در طول سخنرانی در کنفرانس‌های مطبوعاتی سالانه که در پایان هر جلسه کنگره ملی خلق برگزار می‌شد. هنگامی که لی کچیانگ در اکتبر گذشته بر اثر حمله قلبی درگذشت موجی از اندوه عمومی چین را فرا گرفت. عزاداران خاستگاه فروتنانه و توجه او به توده‌ها را ستودند. نیرو‌های پلیس چین که احساس کردند این ستایش از سوی مردم به نوعی انتقاد انان از شیوه زمامداری شاهانه شی می‌باشد بسیاری از گل‌ها و شمع‌هایی که مردم به عنوان یادبود خاطره نخست وزیر سابق گذاشته شده بودند را جمع کرده و ادای احترام به او را در فضای مجازی حذف و سانسور کردند.
اآن یادبود یادآور فضای کنفرانس‌های مطبوعاتی خاص کنگره ملی خلق بود. برخی ملاقات لی کچیانگ با خبرنگاران در سال ۲۰۲۰ را به یاد می‌آورند زمانی که او بسیاری از شهرنشینان را با یادآوری این که حدود ۶۰۰ میلیون چینی هنوز با ۱۰۰۰ یوان (۱۳۹ دلار) در ماه زندگی می‌کنند شگفت زده کرد. دیگران جلسه کنگره ملی خلق سال ۲۰۱۷ میلادی را به یاد آوردند که در جریان آن او خواستار پایان دادن به "استفاده خودسرانه از قدرت دولت" شد.
در طوفان چه کسی جرات دارد با سکاندار بحث کند؟
هیچ چیز درباره لی چیانگ نخست وزیر فعلی چین نشان نمی‌دهد که او از کنفرانس مطبوعاتی کنگره ملی خلق برای محکوم کردن استفاده‌ از قدرت استفاده کند. از زمان روی کار آمدن او رعایت احتیاط و احترام به شخص شی الگوی رفتاری او بوده است. در هر صورت، این مسئله به زودی حل نخواهد شد، زیرا کنفرانس مطبوعاتی کنگره ملی خلق در سال جاری و بدون توضیح لغو شده و در چندین سال آینده نیز برگزار نخواهد شد.
چین در نوعی دلهره به سر می‌برد. بسیاری از چینی‌ها اعتماد به نفسِ پول خرج کردن یا سرمایه گذاری را ندارند و به خوبی درک نمی‌کنند که چه اشتباهی رخ داده است. مقام‌های ارشد چینی نیز نمی‌توانند این موضوع را تصدیق کنند. واکنش کاربران چینی در فضای مجازی زمانی تند بود که شنیده شد لی چیانگ در گزارش کاری خود اعلام کرد: "ما دستاورد‌های خود در سال ۲۰۲۳ را مدیون شی جین پینگ دبیر کل شی جین پینگ که در راس این مسیر قرار دارد هستیم".
در حقیقت بسیاری از شهروندان معمولی چینی نگران معتقد هستند که کشتی دولتی بدون سکان در حال حرکت است. با این وجود، نمی‌توان این موضوع را بدون تردید نسبت به شی "سکاندار بزرگ" کشتی پذیرفت. در چین ۲۰۲۴ میلادی شما به سادگی مجاز نیستید نسبت به شی و سکانداری او تردید کنید.