دو رقیب از شرق و غرب اروپا برای ریاست ناتو

گروه بین الملل: مارک روته، نخست‌وزیر هلند به‌طور غیرمنتظره‌ای در مبارزه برای احراز پست ریاست ناتو با رقیبی جدی مواجه شده است. کلاوس یوهانیس، رئیس جمهور رومانی هم خود را نامزد کرد. کدامیک از دو نامزد از شرق و غرب اروپا شانس بهتری دارند؟
شاید امری تصادفی بود که کلاوس یوهانیس، رئیس جمهور رومانی، اولین نفری بود که به عنوان رئیس دولت، در اجلاس انرژی هسته‌ای در بروکسل سخنرانی کرد. در هر صورت، صحنه بزرگی بود و سران کشورها و دولت‌ها از سراسر جهان در تالار سخنرانی نشسته بودند، از جمله رقیب او، مارک روته، رئیس دولت هلند که به زودی این مقام را ترک می‌کند.
فرصت خوبی است تا نگاهی تازه به دو سیاستمدار بیندازیم که هر دو به دنبال احراز کرسی ریاست پیمان ناتو هستند. در نگاه اول، روته و یوهانیس دو سیاستمدار کاملاً متفاوتی هستند. روته که دوست دارد مانند یک هلندی شاد و پرنشاط رفتار کند، اغلب با دوچرخه در حرکت است، تشکیل خانواده‌ نداده و بیش از هر سیاستمدار دیگر پیش از خود، بر مسند ریاست دولت هلند نشسته است.
برخلاف او، کلاوس یوهانیس سخنران نسبتاً کندی است که تحصیلاتش در رشته فیزیک بوده و همان‌گونه که خودش می‌گوید از یک خانواده متوسط در ترانسیلوانیای رومانی می‌آید. حال این سیاستمدار ۶۴ ساله ده سال است که سکان رهبری رومانی را برعهده دارد. بنابراین او نیز می‌داند چگونه می‌توان قدرت را برای خود تضمین کرد.
یوهانیس به هنگام درخواست نامزدی ریاست ناتو گفت: «با توجه به تهدید مداوم روسیه، رومانی می‌تواند به یک چشم‌انداز جدید کمک کند.» اما اینکه این چشم‌انداز چگونه می‌تواند باشد، در ابهام است. برخی از کشورهای ناتو مطمئناً نسبت به دبیرکلی از شرق اروپا تمایل نشان خواهند داد. ازجمله مجارستان، و ترکیه که هنوز تصمیم نگرفته است.
اما در برلین، پاریس، لندن و واشنگتن، نگاه‌ها به طور آشکار به سوی مارک روته دوخته شده است. ماکس برگمان، کارشناس ناتو در مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی (CSIS) در واشنگتن می‌گوید که ایالات متحده آمریکا در مورد این تصمیم حرف آخر را می‌زند. امری که از نظر این کارشناس، حاکی از تصمیم برای انتخاب سیاستمدار هلندی است: «مارک روته نشان داده که نامزد خوبی است. او می‌تواند برای دستیابی به یک توافق، کشورها را به هم نزدیک کند، و این مهم است.»
آمریکا همچنین نگران است که با فردی از شرق اروپا در راس ناتو، همه چیز فقط حول محور روسیه دور بزند. برگمان می‌گوید، اما تهدیدهای دیگری نیز وجود دارند، به عنوان مثال در شمال آفریقا.
یوهانیس، رئیس جمهور رومانی، از این واقعیت استفاده می‌کند که در میان اروپایی‌‌های شرقی نارضایتی وجود دارد، زیرا آنها تاکنون برای موقعیت‌های مهم در اتحادیه اروپا و ناتو نادیده گرفته شده‌اند. بنابراین، احتمال دارد که این نامزدی او یک محاسبه تاکتیکی باشد که حتی اگر به ریاست ناتو نرسد، باید به او یک موقعیت عالی دیگر پیشنهاد شود.
اما در حال حاضر بحث بر سر ناتو است. هر دو متقاضی از پیش‌شرط‌های مهمی برخوردارند: یک نامزد ریاست پیمان ناتو باید در مقطعی رئیس دولت بوده باشد تا بتواند در موقعیتی برابر با رهبران ۳۲ کشور مهم دیگر درباره پول، سلاح و بازدارندگی هسته‌ای مذاکره کند؛ شاید قدرتمندترین مرد در میان این رهبران، رئیس جمهور ایالات متحده باشد که به زودی می‌تواند بار دیگر دونالد ترامپ نامیده شود. هر دو نامزد ریاست ناتو در گذشته با او ملاقات داشته‌اند.
در ناتو، از زمانی که مارک روته توانست ترامپ عصبانی را در بحث در مورد هزینه‌های دفاعی در نشست ناتو در سال ۲۰۱۸ آرام کند، عنوان "نجواگر ترامپ" به او داده‌اند. دولت هلند به رهبری روته بارها از هدف ناتو، مبنی بر اختصاص دو درصد از بودجه برای هزینه‌‌های دفاعی، عقب مانده بود. از سوی دیگر، مجارستان و ترکیه از زمانی که ناتو برای الحاق سوئد می‌جنگید، از او به خاطر اصطحکاک مداوم در روابط میان کشورها با ناتو به شدت دلخور هستند.
با این حال، کارنامه روته به عنوان رئیس دولت بی‌عیب نیست. او مجبور به استعفا شد زیرا دولت او به دروغ، خانواده‌ها را به سوءاستفاده از کمک‌های اجتماعی متهم کرده بود. یک اختلاف نسبتاً کوچک بر سر سیاست پناهندگی، سال گذشته به قیمت از دست رفتن پست دولتی او تمام شد. او سپس اعلام کرد از سیاست کناره‌گیری می‌کند. گیرت ویلدرز، پوپولیست دست راستی سپس در انتخابات جدید پیروز شد.
کلاوس یوهانیس، به گفته رسانه‌های کشورش، کسی نیست که وارد ماجراجویی شود و پیش از نامزدی خود گفت‌وگوهایی صورت داده است. مشخص نیست که آیا این برای یک نامزدی موفق کافی باشد یا خبر. برای انجام این کار، او باید شمار قابل توجهی از کشورهای دیگر را در کنار خود داشته باشد، اما هنوز هیچ نشانه‌ای از چنین موفقیتی درباره او وجود ندارد.
بنابراین به سختی می‌توان جایگاه مارک روته به عنوان کاندیدای محبوب را رد کرد. او همه این رهبران را می‌شناسد و پس از ویکتور اوربان، پرسابقه‌ترین رئیس دولت در اتحادیه اروپا است. او همچنین برای هلند نقش تاثیرگذاری در سطح اروپا به ارمغان آورد.
برخلاف او، یوهانیس یک نامزد در حاشیه باقی می‌ماند. اما با این حال، در سطح اروپا این پیام اروپای شرقی‌ها شنیده شد که می‌‌خواهند در آینده جایگاه شاخصی داشته باشند. هر چه باشد، پس از انتخابات اروپا در ماه ژوئن، ریاست برخی پست‌‌ها به افراد جدید خواهد رسید.