تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۷ ساعت ۱۰:۰۵
کد مطلب : ۴۶۵۳۳۰
معادلات منطقه پس از «وعده صادق»
گروه سیاسی: دقایقی قبل از ساعت ۲۴ شنبه شب ۲۵ فروردین ماه خبر‌های اولیه از آغاز حملات پهپادی و موشکی ایران به اسرائیل در رسانه‌ها منتشر شد تا اینکه سپاه پاسداران در دو بیانیه رسمی اعلام کرد که با ده‌ها پهپاد و موشک‌های کروز و بالستیک از داخل خاک ایران به رژیم صهیونیستی حمله کرده است.
به گزارش دنیای اقصاد، پیش از ساعت ۳ بامداد سیل پهپاد‌های شاهد ۱۳۶ و موشک‌های بالستیک خیبر به آسمان سرزمین‌های اشغالی رسید و گنبد آهنین را درگیر کرد. بسیاری از موشک‌ها از این سپر دفاعی عبور کرده و به اهداف مورد نظر برخورد کردند. عمده پهپاد‌ها و موشک‌ها از خاک ایران و تعداد معدودی نیز از خاک عراق و یمن شلیک شدند.
هدف اصلی
هدف اصلی این عملیات پاسخ متوازن به تهاجم اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق و به شهادت رساندن فرماندهان ایرانی در عصر دوشنبه ۱۳ فروردین بود.
سپاه پاسداران در اطلاعیه‌ای همزمان با آغاز حمله به مواضع رژیم اسرائیل، تاکید کرد این عملیات با ده‌ها موشک و پهپاد برای هدف قرار دادن اهداف مشخص در سرزمین‌های اشغالی انجام شد. در متن این اطلاعیه آمده است: «در پاسخ به جنایت‌های متعدد رژیم خبیث صهیونیستی از جمله حمله به بخش کنسولی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق و شهادت فرماندهان و مستشاران نظامی ایران، بامداد امروز یکشنبه ۲۶ فروردین، دلاورمردان نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان بخشی از تنبیه آن رژیم نامشروع و جنایتکار طی عملیات «وعده صادق» با رمز مقدس «یا رسول الله» با موفقیت اهدافی را در داخل سرزمین‌های اشغالی با ده‌ها فروند موشک و پهپاد مورد اصابت قرار دادند.»
سپاه پاسداران در اطلاعیه شماره ۲ خود از انهدام اهداف نظامی مهم ارتش تروریستی صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی خبر داد و با هشدار به دولت تروریستی آمریکا نسبت به هرگونه پشتیبانی و مشارکت در ضربه به منافع ایران تاکید کرد: تهدید آمریکا و اسرائیل علیه منافع ایران از مبدأ هر کشوری، پاسخ متقابل و متناسب به منشأ تهدید را به دنبال خواهد داشت. نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل نیز اعلام کرد: اقدام نظامی ایران بر اساس بند ۵۱ منشور سازمان ملل متحد درخصوص دفاع مشروع در پاسخ به تجاوزات رژیم صهیونیستی به اماکن دیپلماتیک کشورمان در دمشق بود.
وزیر امورخارجه ایران نیز روز یکشنبه در شبکه اجتماعی ایکس در تشریح اهداف این عملیات گفت: نیرو‌های مسلح ما هیچ مکان اقتصادی و جمعیتی را مورد هدف قرار ندادند، حتی در حمله به پایگاه نظامی که مرکز عملیات رژیم صهیونیستی علیه سفارت جمهوری اسلامی ایران قرار داشت، دقت لازم برای برخورد و پاسخ به رژیم صهیونیستی مورد توجه قرار گرفت. اِعمال حق دفاع مشروع، نشان‌دهنده رویکرد مسوولانه ایران نسبت به صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی است.
امیرعبداللهیان همچنین روز یکشنبه در جمع سفرای مقیم تهران تاکید کرد: به برادران و دوستان در منطقه که آمریکا در آن کشور‌ها دارای پایگاه نظامی است، اعلام کردیم که هدف ما در دفاع مشروع، صرفا تنبیه رژیم اسرائیل است. ما به دنبال هدف قرار دادن افراد و پایگاه‌های آمریکا در منطقه نیستیم. جمهوری اسلامی ایران، در این مقطع، قصدی برای ادامه عملیات دفاعی ندارد، اما در صورت لزوم، برای صیانت از منافع مشروع خود در برابر هرگونه تجاوز جدید، تردید به خود راه نخواهد داد. سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح هم تاکید کرد که عملیات از دید ایران خاتمه یافته است.
حساب رسمی نمایندگی ایران نزد سازمان ملل در ژنو نیز در شبکه ایکس اظهار کرد ایران با تعهد به اهداف و اصول حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد مجددا بر موضوع همیشگی خود مبنی بر عدم‌تمایل بر افزایش تنش و درگیری در منطقه تاکید می‌کند. با این حال ایران در به کار‌گیری حق ذاتی دفاع از خود بر اساس حقوق بین‌الملل در هنگام ضرورت تردید نخواهد کرد.
اهداف عملیاتی
اهداف موشک‌های سپاه، پایگاه‌های ارتش رژیم صهیونیستی و مهم‌ترین آن یعنی پایگاه هوایی در نقب در جنوب سرزمین‌های اشغالی بود. پایگاه هوایی «نواتیم» یکی از پایگاه‌های مهم اسرائیل به شمار می‌رود که در حملات موشکی و پهپادی سپاه پاسداران هدف قرار گرفت. شبکه ۱۲ اسرائیل اصابت ۷ موشک به این پایگاه هوایی مهم را تایید کرد. پایگاه هوایی نواتیم، که همچنین به عنوان پایگاه ۲۸ نیروی هوایی رژیم اسرائیل شناخته می‌شود، در جنوب اراضی اشغالی و بین بئر السبع و آراد واقع شده است. دلیل انتخاب این هدف عملیاتی به گفته امیرعبداللهیان این بود که از این پایگاه تهاجم به کنسولگری ایران در دمشق صورت گرفت.
جزئیات
عملیات وعده صادق، با مصوبه شورای عالی امنیت ملی و زیر نظر ستاد کل نیرو‌های مسلح و با حمایت و همراهی ارتش و پشتیبانی وزارت دفاع انجام شد. سرلشکر حسین سلامی فرمان پرتاب موشک‌های بالستیک به سوی اهداف نظامی اسرائیل را صادر کرده است. به ادعای مقامات اسرائیلی، ایران مجموعا ۳۰۰ پرتابه شامل ۱۸۵ پهپاد شاهد ۱۳۶ و ۲۳۸، ۳۶ موشک کروز و ۱۱۰ موشک زمین به زمین خیبر و پاوه پرتاب کرد. عملیات گسترده‌ای که به تعبیر رادیو ارتش رژیم صهیونیستی بزرگ‌تر از سطح پیش‌بینی‌ها بوده است.
عملیات پهپادی و موشکی سپاه پاسداران از بسیاری از شهر‌های ایران از جمله شیراز، اصفهان، همدان، کرمانشاه، ایلام، تبریز، قم و تهران به سوی اسرائیل پرتاب شد. سخنگوی بیمارستان «سوروکا» در جنوب فلسطین اشغالی صبح روز یکشنبه ۲۶ فروردین اعلام کرد در حمله ایران به مناطق جنوبی ۱۲ مجروح به این بیمارستان منتقل شده اند. رسانه‌های رژیم اسرائیل گزارش دادند که رهگیری موشک‌ها و پهپاد‌های ایران بیش از یک میلیارد برای این رژیم هزینه برجای گذاشته است.
واکنش‌ها
عملیات تلافی‌جویانه جمهوری اسلامی ایران موجی از واکنش‌های منطقه‌ای و جهانی را به دنبال داشته است. شورای امنیت سازمان ملل بامداد روز دوشنبه به وقت تهران نشست فوری برگزار کرد. ایتالیا به عنوان رئیس دوره‌ای گروه «جی ۷»، اعلام کرد که عصر یکشنبه ۲۶ فروردین، رهبران این گروه برای بحث و تبادل نظر در رابطه با حمله ایران به اسرائیل کنفرانس ویدئویی برگزار کردند. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تاکید کرد: روز سه شنبه با هدف کمک به کاهش تنش و امنیت منطقه نشست فوق العاده تشکیل می‌دهیم.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز ساعاتی پس از حملات تنبیهی جمهوری اسلامی ایران علیه اسرائیل در گفت‌وگوی تلفنی با نتانیاهو با تاکید بر حمایت از اسرائیل اعلام کرد که ایالات متحده آمریکا در هیچ‌گونه عملیات تهاجمی علیه ایران شرکت نخواهد کرد. متحدان اصلی اسرائیل از جمله فرانسه، انگلیس، آلمان و هلند و برخی کشور‌های اروپایی این عملیات را محکوم کردند.
مساله‌ای که منجر به احضار سفرای فرانسه، انگلیس و آلمان به وزارت خارجه ایران شد. در ادامه این واکنش‌ها چین پاسخ موشکی ایران را از تبعات جنگ غزه دانست. روسیه هم تاکید کرد که همه چیز به اقدام بعدی اسرائیل و ایران بستگی دارد. همگی دولت‌های عربی خلیج فارس در بیانیه‌هایی ضمن ابراز نگرانی از امنیت و ثبات منطقه، خواستار خویشتن‌داری طرفین شدند. وزیر خارجه ترکیه در تماس تلفنی با همتای ایرانی تاکید کرد که آنکارا خواهان تشدید بیشتر تنش در منطقه نیست. الجزایر و ماداگاسکار نیز از اقدام ایران حمایت کردند. وزارت خارجه طالبان هم حمله ایران را اقدام دفاعی مشروع خواند.
تاثیرات
رسانه‌ها و کارشناسان مسائل نظامی و امنیتی این عملیات را نقطه عطف جدیدی در معادلات منطقه دانستند؛ از خروج ایران و اسرائیل از جنگ در سایه و نیابتی به جنگ مستقیم تا عبور از خطوط قرمز یکدیگر. ترسیم معادله جدید در منطقه را می‌توان از دیگر تاثیرات پاسخ ایران دانست. به این معنا که ایران با تثبیت خود به عنوان یک قدرت موشکی و پهپادی در منطقه و فراتر از منطقه، این پیام صریح را ارسال کرد که توانایی پاسخ متوازن به هرگونه تهدید علیه خود را دارد. در همین خصوص شبکه الجزیره گزارش داد که ایران با حمله ترکیبی علیه رژیم اسرائیل، خطوط قرمز صهیونیست‌ها را زیر پا گذاشت.
کارشناسان روابط بین‌الملل در گفتگویی تحولات منطقه را بررسی کردند
اعاده بازدارندگی
سعیده سادات فهری: عملیات تنبیهی سپاه پاسداران علیه اسرائیل که نزدیک به ۷ ساعت فضای منطقه و آسمان سرزمین‌های اشغالی را ملتهب و متشنج کرده بود، به نظر می‌رسد خاورمیانه و معادلات بین تهران-تل آویو را وارد فضای تازه و متفاوتی خواهد کرد. عملیات گسترده موشکی و پهپادی ایران، نمایش قدرتی از جانب سپاه به تجاوزگری‌های اخیر اسرائیل بود. اما پرسش مهم این است که آیا چنین عملیاتی بازدارندگی ایران را دوباره احیا می‌کند؟ همچنین با توجه به تلاش واشنگتن برای کاهش تنش‌ها و عدم‌تصاعد بحران، واکنش تل آویو به این حمله چگونه و در چه سطحی خواهد بود و آیا تنش‌ها گسترده‌تر می‌شود؟ در گفتگویی با سه کارشناس به این پرسش‌ها پاسخ داده ایم.
تعریف خطوط قرمز جدید
ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران در این خصوص توضیح داد: «مشخص بود اقدامی که اسرائیل علیه تاسیسات دیپلماتیک ایران انجام داد، بدون پاسخ نخواهد ماند. پاسخی که بخشی از آن از جانب گروه‌های هویتی در منطقه صورت گرفت و بخشی نیز از خاک خود ایران.» متقی با اشاره به اینکه اقدام ایران یک اقدام تهاجمی محسوب نمی‌شود بلکه اقدام تدافعی معطوف به بازدارندگی است، افزود: «یعنی ایران سیاست قدرت را در پیش می‌گیرد و اقدامی را انجام می‌دهد تا اسرائیلی‌ها عملیات جدیدی را در رابطه با پایگاه ها، تاسیسات و اهداف راهبردی ایران به انجام نرسانند. به نظر من، اقدام ایران می‌تواند یک نوع بازدارندگی نسبی جدید و سطوح تازه‌ای از خط قرمز و خط آتش را ایجاد کند.»
وی افزود: «اقدام شب ۲۵ فروردین ایران اولا ماهیت نیمه بازدارنده داشت؛ ثانیا قابلیت‌های ابزاری ایران را منعکس کرد و ثالثا رویکرد ایران همیشه ضربه دوم است و سیاست دفاعی را دنبال می‌کند. عملیات اخیر نشان داد که جمهوری اسلامی همچنان در قالب سیاست دفاعی معطوف به بازدارندگی رفتار می‌کند. نکته چهارم اینکه ایران هشدار داد که اگر اسرائیلی‌ها اقدامات بعدی را انجام دهند، تهران نیز از انگیزه لازم برای کنش متقابل برخوردار است.»
متقی با اشاره به جلسه شورای امنیت که قرار بود شب گذشته به وقت تهران برگزار شود، گفت که احتمالا خروجی این جلسه، صدور قطعنامه علیه ایران نخواهد بود و به یک بیانیه بسنده خواهند کرد. همچنین وی توضیح داد: «البته اسرائیل بدون توجه به نوع بیانیه شورای امنیت، اقدام تهاجمی را علیه جمهوری اسلامی انجام خواهد داد؛ اما این مساله که کجا را هدف قرار دهند و این عملیات با چه شدتی انجام بگیرد، تا حد بسیار زیادی بستگی به میزان حمایت عملیاتی آمریکا از اسرائیل دارد.»
به گفته این استاد دانشگاه تهران، آمریکایی‌ها طبعا تمایلی به گسترش بحران ندارند؛ علت این است که سیاست آمریکا در محیط منطقه‌ای مبتنی بر موازنه فراساحلی است. سیاست موازنه فراساحلی ایجاب می‌کند که جنگ و درگیری به وجود نیاید یا اگر جنگ شکل گرفت ماهیت کم شدت داشته باشد.
متقی با بیان این موضوع که امروز اصل سوم نیوتن مطرح است یعنی هر عملی را عکس العملی هست مساوی و خلاف جهت مسیر اولیه آن، تاکید کرد: «اسرائیلی‌ها باید بدانند که امروز اصل سوم نیوتن در ارتباط با اقداماتی که علیه ایران انجام می‌دهند شکل خواهد گرفت؛ ولی روحیه و اندیشه تلمودی اسرائیل به گونه‌ای است که اقدامات جدیدی را علیه برخی از پایگاه‌های ایران در خاک جمهوری اسلامی به انجام خواهند رساند.»
همچنین متقی با بیان اینکه طرح‌های عملیاتی اسرائیل در ارتباط با ایران تاحدی مشخص است، بیان کرد: «ادبیاتی که مقامات و رسانه‌های اسرائیل بعد از حمله به کار گرفتند به گونه‌ای است که می‌خواهند نشان دهند فضای موجود نسبتا عادی است؛ اقدامات ایران تاثیر چندانی در رابطه با تخریب زیرساخت‌های امنیتی و راهبردی اسرائیل برجای نگذاشته است. نتیجه‌ای که از این ادبیات می‌توان گرفت این است که کنش آن‌ها یک کنش انتقامی کم شدت برای محدودسازی قدرت ایران و هشدار به آن خواهد بود.»
این استاد دانشگاه تهران در پاسخ به اینکه در شرایطی که آمریکا نمی‌خواهد منطقه به سمت گسترش بحران و یک جنگ همه جانبه برود، اگر اسرائیل کنش انتقامی محدود انجام دهد و ایران بخواهد به آن پاسخ بدهد، منطقه با چه شرایطی روبه رو می‌شود، توضیح داد: «این بحران از وضعیت عملیات و ضربه خارج نخواهد شد. یعنی تل آویو و تهران هر دو سطح کنش عملیاتی خود را کنترل خواهند کرد. ایران هم بامداد یکشنبه سطح عملیاتی اش را کنترل کرد و به هیچ وجه به تاسیسات زیربنایی، اجتماعی و اقتصادی اسرائیل ضربه نزد. طبیعی است که اسرائیل نیز به احتمال زیاد برخی پایگاه‌های نظامی، تاکتیکی یا موشکی ایران را هدف قرار خواهد داد.»
متقی همچنین درخصوص سناریو‌های آینده گفت: «به نظر می‌رسد هم آمریکا، هم اسرائیل و هم جمهوری اسلامی تمایل دارند که این وضعیت در فضای نوعی آتش بس تاکتیکی و عملیاتی قرار بگیرد، اما همچنان هم اسرائیل و هم ایران، پتانسیل و اراده لازم را برای کنش عملیاتی دارند و در چنین شرایطی کار برای آمریکا با هدف پیگیری سیاست موازنه فراساحلی با هزینه‌های محدود دشوار خواهد شد.» این استاد دانشگاه تهران در خصوص وضعیت بازدارندگی ایران در صورت پاسخ مجدد اسرائیل به عملیات سپاه توضیح داد: «اسرائیل حتما به عملیات ایران پاسخ خواهد داد و با قطعیت بالای ۹۵درصد معتقد هستم که اسرائیل عملیاتی علیه ایران انجام خواهد داد. اما بستگی به این دارد که چه مکانی را با چه شدتی و با چه ابزار‌هایی هدف قرار دهد و چگونه عملیات را مدیریت کند.»
وی افزود: «امروز فضایی که اسرائیل دارد به گونه‌ای نیست که عملیات نظامی یا ضربه را تبدیل به یک جنگ کند. جنگ وضعیتی است که یک بازیگر از تمامی ابزار‌ها و اراده راهبردی خود برای از بین بردن قدرت و قابلیت ابزاری طرف مقابل بهره می‌گیرد. در عین حال باید توجه داشت که اسرائیلی‌ها نیز تمایلی به تصاعد بحران در شرایط فعلی ندارند و می‌دانند هر اقدام آن‌ها با اقدام متقابل ایران از درون خاک کشور و فضای منطقه‌ای ادامه خواهد یافت.»
احتمال واکنش کم شدت تل آویو
کوروش احمدی، دیپلمات پیشین کشورمان در خصوص عملیات سپاه گفت: «مهم‌ترین سوالی که امروز و پس از حمله بامداد یکشنبه سپاه علیه اسرائیل صورت گرفت این است که آیا اسرائیل به این عملیات واکنش نشان می‌دهد یا خیر؟ ظاهرا ایالات متحده با واکنش تل آویو مخالفت کرده است منتها بنیامین نتانیاهو، فرد خاصی است و مشخص نیست خروجی تصمیم کابینه جنگی اسرائیل چه باشد.»
به گفته احمدی، این پاسخ تاحدی به بحران غزه، وضعیت اسرائیل و موقعیت بین‌المللی جریان راست افراطی و نتانیاهو بستگی دارد. اگر موقعیت شخص نتانیاهو و اسرائیل را در جنگ غزه و جنایاتی که مرتکب شد در نظر بگیریم، می‌توان حدس زد که تل آویو احتمالا یک واکنش حتی کوچک به عملیات بامداد یکشنبه داشته باشد. وی در پاسخ به اینکه واکنش آمریکا به این عملیات چه خواهد بود، گفت: «دولت بایدن به نفع خود نمی‌داند که سطح تنش افزایش پیدا کند و به یک جنگ گسترده منتهی شود. در عین حال اگر اسرائیل به نظر جامعه بین‌المللی و آمریکا بی توجه باشد، مشکل پیدا خواهد کرد. اما خب وقتی امروز شخصی مثل نتانیاهو و جریان راست تصمیم‌گیر هستند، می‌توان نگران بود که بخواهند دست به یک ماجراجویی هر چند محدود علیه ایران بزنند.»
احمدی با اشاره به اینکه امروز دو نیروی متفاوت در این قضیه اعمال نظر می‌کنند، ادامه داد: «یک طرف یعنی آمریکا و اروپا خواهان خودداری اسرائیل از واکنش هستند و نیروی دیگر یعنی افراطیون اسرائیلی که مایل به پاسخ دادن هستند؛ بنابراین باید ببینیم که کدام طرح می‌تواند نظراتش را پیش ببرد. شاید حد وسط یعنی یک عملیات محدود خروجی این کشاکش باشد.»
دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به اینکه آیا عملیات سپاه، بازدارندگی ایجاد کرده یا خیر، گفت: «امروز این مساله که آیا این عملیات بازدارندگی ایجاد کرده یا آن را کاهش داده، یک پرسش جدی است و پاسخ به آن بستگی دارد که روایت کدام طرف درست دربیاید؛ زیرا طرف ایرانی عملیات را موفق توصیف کرده و طرف اسرائیلی ادعای دیگری دارد. حال اینکه کدام روایت صحیح باشد در ارتباط با ایجاد بازدارندگی تعیین کننده است.»
توپ در زمین اسرائیل
حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه گفت: «اتفاقی که تا الان افتاده این است که هم ایران و هم اسرائیل عملیات بامداد یکشنبه را به عنوان پیروزی خود قلمداد می‌کنند. ایران اعلام کرده که حباب امنیت اسرائیل را از بین برده و توانسته برای نخستین بار در طول پنج دهه اخیر عملیات گسترده‌ای علیه اسرائیل انجام دهد و تل آویو نیز مدعی است که بخش اعظم پرتاب‌های ایران را خنثی کرده و این مساله را به عنوان موفقیت قلمداد می‌کند. فردای عملیات نیز شاهد بودیم که اسرائیلی‌ها تلاش کردند با ایجاد شرایط عادی در زندگی مردم نشان دهند که آن منطقه به‌رغم عملیات گسترده وارد شرایط جنگی نشده است.»
وی افزود: «واقعیت موضوع را باید خارج از جنگ تبلیغاتی ارزیابی کرد. امروز دنیا به شدت نگران است که جنگ مرحله‌ای وارد یک جنگ تمام عیار شود. به طور مشخص متحدان اسرائیل به‌ویژه ایالات متحده آمریکا رسما خواهان آن بودند که جنگ مرحله‌ای تمام شود و از اسرائیل درخواست کردند که اقدام مجددی انجام ندهد. آن‌ها می‌دانند که اگر اسرائیل حمله متقابلی در ابعاد گسترده علیه ایران انجام دهد در این صورت سکو‌های پرتاب موشک ایران دوباره آماده شلیک می‌شوند و احتمال آغاز جنگ وجود دارد.» به گفته فلاحت پیشه، وقفه‌های زمانی که در جنگ مرحله‌ای شکل می‌گیرد فرصتی را ایجاد می‌کند تا در قالب سازوکار‌های تبلیغاتی و دیپلماتیک، سازوکاری غیر از جنگ اعاده حیثیت کند. این سازوکار بعد از حمله به کنسولگری ایران عمل نکرد و الان اسرائیلی‌ها به دنبال استفاده از این سازوکار هستند. وی افزود: «اگر اقدامی از طرف اسرائیل صورت بگیرد، احتمالا از مرحله روانی جنگ عبور می‌کنیم و وارد مرحله دیگر خواهیم شد.»
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس توضیح داد که یکی از تبعات هر جنگی این است که توان تجهیزاتی کشور‌ها بر اساس نیاز‌ها و مقتضیات جنگ گسترش می‌یابد و اگر این جنگ دربگیرد ممکن است ایران نیز به دنبال افزایش قدرت سلاح‌های خود گام بردارد و این موضوع باعث ایجاد نگرانی در جبهه مقابل برای جنگ افروزی شده است.
فلاحت پیشه در پاسخ اینکه آیا عملیات سپاه بازدارندگی لازم را ایجاد کرده است، توضیح داد: «اقدام ایران در این مرحله می‌تواند توان بازدارندگی را ایجاد کند؛ مگر آنکه افراطیون صهیونیست به دنبال تحمیل فتنه جنگ باشند و آن را در دستورکار قرار دهند.»
وی ادامه داد: «به هر حال امروز توپ در زمین اسرائیل است و یک جریان قوی و اشخاصی مانند الی کوهن و جریانات مخالف نتانیاهو در عمل سعی دارند موضوع را در همین جا خاتمه دهند. چون اهدافی که ایران انتخاب کرد به درستی و دقیق انتخاب شده بودند و فقط اهداف نظامی را شامل می‌شد. ولی اگر جنگ فراگیر شود، اهداف عملیاتی نیز تغییر می‌کند و وحشت روانی فعلی تبدیل به یک وحشت عملی خواهد شد.»
فلاحت پیشه تاکید کرد: «باید توجه داشت اسرائیل بدون همکاری سه قدرت غربی، یعنی انگلیس، آمریکا و فرانسه نمی‌توانست با حمله ایران مقابله جدی کند. اما اگر اقدام تهاجمی علیه ایران صورت دهد احتمالا دیگر حمایت این کشور‌ها را به همراه نخواهد داشت. در نهایت فضای فعلی باعث شد سیاستمداران دنیا دریابند که جنگ ممکن است نزدیک باشد و در چنین شرایطی آن‌ها تکاپوی بیشتری را برای جلوگیری از تشدید تنش انجام می‌دهند.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی:
پاسخ ایران کنترل شده بود
بامداد روز یکشنبه جمهوری اسلامی ایران عملیات تنبیهی «وعده صادق» را در پاسخی تلافی‌جویانه به اقدامات اخیر رژیم صهیونیستی در حمله به کنسولگری ایران در دمشق که منجر به شهادت ۷ مستشار ایرانی شد، انجام داد. در همین زمینه با ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به گفتگو نشستیم.
پاسخ‌مان مشروع بود
ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به پاسخ تنبیهی ایران به رژیم صهیونیستی، گفت: اقدام بامداد ۲۶ فروردین ماه پاسخ مشروع به تجاوز رژیم صهیونیستی به اماکن و اشخاص ایرانی در سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق بود و این اقدام طراحی شده بود که خطوط قرمز امنیت ملی جمهوری اسلامی را مجددا برای رژیم متجاوز صهیونیستی روشن کند.
طراحی این اقدام و شیوه اجرای آن در دستیابی به بازدارندگی بسیار مهم بود. او تاکید کرد: این اقدام یک حمله مستقیم از خاک جمهوری اسلامی ایران علیه مواضع رژیم صهیونیستی بود. این در شرایطی است که باید توجه داشته باشیم که رژیم صهیونیستی یکی از پیچیده‌ترین سامانه‌های پدافند هوایی در دنیا را دارد که چندین لایه فنی از گنبد آهنین گرفته تا فلاخن داوود و پیکان ۳ و پاتریوت را شامل می‌شود. ترکیب این سامانه پدافندی یک ترکیب بی‌نظیر است که حتی در ایالات‌متحده با وجود توانمندی‌های نظامی وجود ندارد.
دستاورد نظام موشکی و پهپادی
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس به دستاورد حمله بامداد یکشنبه اشاره و تصریح کرد: نفس اینکه پهپاد‌ها و موشک‌های ایرانی توانستند به سرزمین فلسطین اشغالی برسند، یک دستاورد برای نظام موشکی و پهپادی ما است و روشن کرد که رژیم صهیونیستی با وجود هزینه‌های متعددی که کرده در مقابله با اقدام ترکیبی جمهوری اسلامی اثر خنثی‌سازی ندارد. به این جهت عملیات بامداد ۲۶ فروردین ماه از لحاظ نظامی بسیار مهم بود و توانمندی جمهوری اسلامی را به نمایش گذاشت.
هدف؛ احیای بازدارندگی
عمویی با بیان اینکه عملیات وعده صادق فراتر از انتظارات بود، خاطرنشان کرد: البته این عملیات با هدف احیای بازدارندگی طراحی شده بود و تلاش می‌کرد با تنبیه این رژیم متجاوز خطوط ایران را در مقابل تجاوزات آن شفاف کند. بعد از اقدامات مکرر رژیم صهیونیستی علیه نیرو‌های مستشاری جمهوری اسلامی در سوریه، با یک محاسبه غلط، رژیم صهیونیستی فکر می‌کرد که در چارچوب راهبرد نبرد بین نبرد‌ها می‌تواند ضربه دیگری به ایران بزند و ایران از پاسخ در این زمینه خودداری خواهد کرد یا می‌تواند پاسخ ایران را مدیریت کند.
اما عملیات وعده صادق یک عملیات فراتر از انتظار و پیش‌بینی رژیم صهیونیستی و ایالات‌متحده بود و سامانه‌های پدافند هوایی را ناکام گذاشت و به روشنی نقاط ضعف این سامانه را در مقابل انظار جهانیان روشن کرد و به این جهت یک گام بلند در بازدارندگی برداشت. او اظهار کرد: این عملیات با هدف حمله به مراکز مسکونی یا شهری رژیم صهیونیستی طراحی نشده بود، بلکه نشان داد که اگر ایران اراده کند می‌تواند در نقاط حساس‌تر رژیم صهیونیستی یعنی جز مکان‌های پایگاه جولان و پایگاه هوایی نواتیم در نقب که در این مرحله مورد حمله بودند، اقدام کند و سامانه‌های پدافندی رژیم صهیونیستی را ناکام بگذارد. در واقع ایران ثابت کرد که توانایی طراحی یک معادله پشیمان‌کننده را برای رژیم صهیونیستی دارد؛ به این جهت برداشتم این است که حتما بازدارندگی جمهوری اسلامی با طراحی یک معادله جدید و روبه جلو در این عملیات تقویت شد و اثر خودش را نشان داد.
تلاش رژیم صهیونیستی برای کاهش صدمات
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه به تلاش رژیم صهیونیستی برای کاهش صدمات وارده از اقدام بامداد یکشنبه ایران اشاره کرد و گفت: با اینکه تصاویر متعدد ویدئویی شهروند-خبرنگاران نشان‌دهنده رسیدن پهپاد‌ها و موشک‌های ایرانی به خاک سرزمین‌های اشغالی بود، اما واکنش فعلی ایالات‌متحده و رژیم صهیونیستی کوچک کردن آثار این عملیات است؛ کما اینکه ادعا می‌کنند که کمتر از یک درصد این موشک‌ها وارد سرزمین اشغالی شد که این خلاف شواهد موجود است.
در مورد صدمات وارده نیز در حال کاهش این صدمات هستند و در رسانه‌ها تلاش می‌کنند تا آسیب وارده به خودشان را دست کم بگیرند. عمویی یادآور شد: از دید من این موضوع به این جهت است که تلاش کنند حمله صورت گرفته را هضم کنند و هزینه جدیدی را با یک اقدام واکنشی جدید برای خودشان نتراشند و مطالبه‌ای در افکار عمومی و رسانه‌های بین‌المللی برای واکنش خودشان نداشته باشند. به این جهت آمریکا به صراحت اعلام کرد که سطح اقدام خودش را فقط در سطح دیپلماتیک پیگیری خواهد کرد و از همراهی با رژیم صهیونیستی در واکنش به جمهوری اسلامی ایران خودداری خواهد کرد.
شکست سه مرحله‌ای رژیم صهیونیستی
او با اشاره به شکست سه مرحله‌ای رژیم صهیونیستی، اظهار کرد: رژیم صهیونیستی سه مرحله شکست را پس از ۱۹۰ روز پشت سر گذاشت. شکست اول و شاخص شکست اطلاعاتی و امنیتی در روز ۷ اکتبر بود که توان پیش‌بینی اقدام مقاومت اسلامی در غزه را نداشتند و نتوانستند مانع نفوذ نیرو‌های مقاومت اسلامی به شهرک‌های اطراف غزه شوند و آسیب مهمی به اعتبار نظام اطلاعاتی و امنیتی این رژیم وارد شد. شکست دوم ناکامی در رسیدن به اهداف در حمله به غزه بود که پس از بیش از ۶ ماه بمباران مردم بی‌دفاع غزه نتوانستند اسرای خود را آزاد کنند و به ساختار حماس آسیبی بزنند و در مقابل اعتبار مهمی را در افکار عمومی دنیا و مجامع بین‌المللی از دست دادند.
این نماینده مجلس تاکید کرد: اقدام جمهوری اسلامی هم می‌تواند شکست عمده سوم رژیم صهیونیستی باشد به جهت اینکه قابلیت بازدارندگی رژیم صهیونیستی در مقابل ایران را تنزل داد و متقابلا ایران یک معادله جدید راهبردی را با رژیم صهیونیستی طراحی کرد و این رژیم موشک‌ها و پهپاد‌های متعددی را از خاک جمهوری اسلامی دریافت کرد و الان هم ضربه آخر در این مرحله از جانب جمهوری اسلامی زده شده است و من این‌ها را مجموعه شکست‌های ۶ و ۷ ماه گذشته رژیم صهیونیستی می‌دانم.
عمویی به پیامد‌های حمله ایران به رژیم صهیونیستی برای موقعیت ایران در منطقه و روابط با آمریکا اشاره کرد و گفت: حمله روز ۲۶ فروردین ماه قابلیت بالایی از توانایی آماده‌سازی جمهوری اسلامی در حوزه پهپادی و موشکی را ارائه کرد و هم توانایی خاصی را در عبور از سامانه‌های پدافندی نشان داد. از این جهت فکر می‌کنم به ارتقای موقعیت جمهوری اسلامی کمک کرد.
او افزود: از سوی دیگر در صحنه سیاسی نبرد غزه هم با ایجاد یک بازدارندگی برای جمهوری اسلامی، زمینه را برای رژیم صهیونیستی که بخواهد با ایجاد یک درگیری با جمهوری اسلامی از چالش غزه فرار کند، از بین برد. از این جهت توانمندی موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی موجب خوشحالی و رضایت دوستان منطقه‌ای ایران از گروه‌های مقاومت گرفته تا برخی کشور‌های دوست شد و اعتبار تازه‌ای بخشید و آن انگاره‌ای را که ممکن بود با تثبیت حمله رژیم صهیونیستی به مستشاران ایرانی در سوریه به عنوان ضعف ایران دیده شود، از بین برد.
در مقابل قوتی را برای ایران نمایش داد و اعتبار ایران را در شبکه جبهه مقاومت افزایش داد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: البته این موضوع رقبای منطقه‌ای جمهوری اسلامی را با توانمندی ایران بیش از گذشته آشنا کرد. از این جهت فکر می‌کنم ارتقای موقعیت ایران بود و تثبیت معادله خط قرمز جدید برای رژیم صهیونیستی فرصت‌های جدیدی را در رقابت‌های ژئوپلیتیک در منطقه برای جمهوری اسلامی به وجود می‌آورد.
ایران افزایش تنش نمی‌خواهد
عمویی در خصوص تاثیر حملات ایران به رژیم صهیونیستی در سرنوشت مذاکرات و محدودسازی تنش با آمریکا، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی در عین حال که یک عملیات نظامی موثر را صورت داد، اما این عملیات یک پاسخ کنترل شده به حمله رژیم صهیونیستی به بخش کنسولی سفارت ما در دمشق بود. از این جهت این موضوع نیت ایران را مشخص کرد که ایران به دنبال افزایش تنش در منطقه نیست و متقابلا تنش‌زایی در منطقه را ابزار رژیم صهیونیستی در دنیا می‌داند و رژیم صهیونیستی نشان داد که برای فرار از شکست‌های داخلی خود سعی می‌کند تنش را در بخش منطقه‌ای افزایش دهد.
آمریکا نقش ایران در منطقه را شناسایی کند
او تاکید کرد: پیام‌هایی که به صورت علنی از سوی ایالات‌متحده و برخی از کشور‌های اروپایی بعد از عملیات وعده صادق ارسال شد و خواستار کاهش تنش بودند، در واقع به یک ابزار محدود‌کننده برای صهیونیست‌ها تبدیل شد. بر این اساس خواست جمهوری اسلامی که پایان سریع‌تر حمله صهیونیست‌ها به غزه را دنبال می‌کرد با فشار جدیدتری به صحنه دستور کار تبدیل خواهد کرد. به این جهت به نظر می‌رسد ضمن اینکه ایران پاسخ محکمی داد، اما این پاسخ کنترل شده بود و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای ضربه دوم و سوم هم باعث تقویت بازدارندگی در مقابل اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی خواهد بود.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: چالش اصلی ما با ایالات‌متحده در مباحث منطقه‌ای، پذیرش نقش جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر موثر است و قانع کردن ایالات‌متحده به اینکه حضور در منطقه غرب آسیا جز هزینه برای آن‌ها دستاوردی نخواهد داشت، بلکه آن‌ها را در مواقع حساس به یک هدف در منازعات منطقه تبدیل می‌کند. امیدوارم پیام اقتدار عملیاتی جمهوری اسلامی ایران به درستی در واشنگتن درک شود و در صورتی‌که جایگاه و موقعیت ایران به رسمیت شناخته شود، در منطقه و سطح بین‌المللی دستیابی به حقوق ایران هم تسهیل خواهد شد.
بی‌بی تحت فشار فزاینده دولت آمریکا قرار گرفت
منتفی شدن پاسخ اسرائیل؟
روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی به نقل از مقامات دولت بایدن نوشت: ساعاتی پس از آنکه ایران صد‌ها پهپاد و موشک را به سمت اسرائیل پرتاب کرد، کابینه جنگ رژیم صهیونیستی بعدازظهر یکشنبه تشکیل جلسه داد تا چگونگی پاسخ به حملات ایران را بررسی کنند. اکنون سوال این است که اسرائیل چگونه پاسخ خواهد داد. دو مقام اسرائیلی گفتند که گزینه پاسخ احتمالی - حمله تلافی‌جویانه‌ای که برخی از اعضای کابینه پیشنهاد کرده بودند- پس از گفت‌وگوی تلفنی نخست وزیر بنیامین نتانیاهو با بایدن در روز شنبه کنار گذاشته شد. مقامات در مورد محتوای تماس بین رهبران توضیح بیشتری ندادند. اما یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل بامداد یکشنبه گفت که رویارویی با ایران «هنوز تمام نشده است.»
نگرانی آمریکا از اقدام خودسرانه اسرائیل
با این حال و به گفته یک مقام ارشد کاخ سفید و یک مقام ارشد دفاعی آمریکا این نگرانی در میان مقامات ارشد دولت بایدن وجود دارد که اسرائیل بدون فکر کردن به پیامد‌های احتمالی پس از عملیات ایران، به سرعت دست به اقدام خودسرانه بزند. در همین خصوص ان‌بی‌سی‌نیوز نوشت: نگرانی‌های دولت آمریکا تا حدی ناشی از دیدگاه‌های دولت درباره رویکردی است که اسرائیل در جنگ علیه حماس و همچنین حمله به دمشق اتخاذ کرده است.
به گفته سه نفر از افراد آشنا، رئیس‌جمهور جو بایدن به طور خصوصی ابراز نگرانی کرده است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تلاش می‌کند ایالات متحده را به یک درگیری گسترده‌تر بکشاند. این مقام ارشد دولت گفت، در حالی که کاخ سفید معتقد است اسرائیلی‌ها به ویژه با توجه به منابعی که برای جنگ در غزه در اختیار دارند، به دنبال جنگ گسترده‌تر یا جنگ مستقیم با ایران نیستند، اما مقامات آمریکایی نمی‌توانند نسبت به این مطمئن باشند.
مقامات آمریکایی به‌طور خصوصی از تصمیم اسرائیل برای حمله به ساختمان کنسولگری ایران در سوریه در روز اول آوریل ابراز نارضایتی کرده و گفتند که رهبران اسرائیل به زمان و پیامد‌های این حمله فکر نکردند، از جمله اینکه چگونه ممکن است بر مذاکرات بر سر آزادی گروگان‌های حماس تاثیر بگذارند. این مقام ارشد دولت گفت: «فکر نمی‌کنم آن‌ها استراتژی داشته باشند. اسرائیلی‌ها همیشه بهترین تصمیم‌های استراتژیک را نمی‌گیرند.» به گفته این مقام ارشد دفاعی، رهبران ارشد پنتاگون نیز به طور خصوصی نسبت به زمان حمله دمشق ابراز ناامیدی کرده اند؛ زیرا این «به طور فاجعه باری تشدیدکننده» بود.
در روز‌های منتهی به انتقام جویی ایران از اسرائیل، اطلاعات ایالات متحده نشان داد که رهبران ایران احساس می‌کنند باید به حمله اسرائیل در دمشق پاسخ دهند، زیرا این حمله به عنوان حمله به خاک مستقل ایران تلقی می‌شد. این مقام، رویکرد اسرائیل به عملیات نظامی را «دیوانه وار» توصیف کرد. یک مقام دفاعی گفت: «آن‌ها ما را با برنامه‌ریزی واقعا کوته‌نگرانه خود در چند ماه گذشته غافلگیر کردند، بنابراین حمله در دمشق از این نظر تعجب‌آور نیست.» این مقام ارشد دولت گفت: اکنون ایالات متحده با یک جنگ مستقیم بالقوه بین دو طرف دست و پنجه نرم می‌کند و این یک گسترش قابل‌توجه از جایی است که درگیری بین ایران و اسرائیل تاکنون بوده است.
بحران فزاینده برای بایدن
همزمان با ان‌بی‌سی‌نیوز، شبکه سی‌ان‌ان نیز در گزارشی به تاثیرات پاسخ ایران به اسرائیل برای دولت آمریکا پرداخته و می‌نویسد: در حالی که ایران به اسرائیل حمله کرد، بایدن با بحران فزاینده خاورمیانه روبه‌رو می‌شود که امیدوار بود از آن اجتناب کند. رئیس‌جمهور جو بایدن با اعضای تیم امنیت ملی در مورد حملات موشکی آشکار ایران به اسرائیل، شنبه ۱۳ آوریل ۲۰۲۴ در اتاق موقعیت کاخ سفید دیدار کرد. برای جو بایدن، حمله به اسرائیل از خاک ایران به سناریویی تبدیل می‌شود که او از زمان آغاز درگیری کنونی خاورمیانه به شدت به دنبال اجتناب از آن بوده است. این اقدامات تلافی‌جویانه خطر یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر را افزایش می‌دهد که می‌تواند مستقیما ایالات متحده و سایر کشور‌ها را درگیر کند.
بلافاصله پس از حملات ایران، مقامات آمریکایی اذعان کردند که در حال ورود به سرزمینی ناشناخته هستند، در حالی که میزان حملات ایران در ابتدا مشخص نبود، یک علامت سوال مهم این است که چگونه نمایندگان نیابتی ممکن است به طور بالقوه به تلاش‌های ایران برای هدف قرار دادن اسرائیل بپیوندند و لایه جدیدی از غیرقابل پیش‌بینی بودن را اضافه کنند و با توجه به اینکه هنوز برنامه‌های اسرائیل برای واکنش در حال شکل گیری است، انتظار می‌رود مقامات دولت بایدن به مشاوره همتایان اسرائیلی خود- با در نظر گرفتن میل به مهار- ادامه دهند.
بایدن همچنین در سیاست پرتنش یک سال انتخاباتی عمل می‌کند و به تصمیمات آتی خود اهمیت زیادی می‌دهد. فوران جنگ اسرائیل و حماس در ۷ اکتبر به بایدن در داخل آسیب رسانده و حمایت او در حوزه‌های انتخابیه کلیدی را کاهش داده است. یکی از مقامات گفت یکی از دلایلی که بایدن بعدازظهر شنبه از خانه ساحلی خود در دلاور فورا به کاخ سفید بازگشت، ماهیت مداوم حمله بود. یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفت که مقامات دولت، حملات ایران به اسرائیل را در روز شنبه با حملات اسرائیل در دمشق که موجب انتقام‌گیری شد، نامتناسب می‌دانستند.
این دیدگاه عامل مهمی در بحث‌هایی بوده است که در طول روز در کاخ سفید در مورد گام‌های بعدی در جریان است، به ویژه زمانی که بایدن تصمیم دارد از بروز یک درگیری منطقه‌ای در مقیاس کامل جلوگیری کند. این مقام افزود، همچنین این موضوع به رسمیت شناخته شده است که آنچه اسرائیل احتمالا در پاسخ انجام خواهد داد، به ارزیابی کامل خسارات، از جمله تلفات احتمالی بستگی دارد؛ بنابراین توصیه دولت بایدن به اسرائیل بستگی به این دارد که این تصویر مورد توجه قرار گیرد.
از آنجا که ایالات متحده، در مشورت نزدیک با اسرائیل، به دنبال یافتن دقیق چگونگی، زمان و مکان دقیق واکنش ایران بود، مقامات دولت هرگز به طور کامل تلاش ایران برای حمله به داخل اسرائیل و همچنین پرسنل و دارایی‌های آمریکایی در منطقه را رد نکردند. یکی از مقامات ارشد دولت در روز‌های منتهی به حملات شنبه ایران گفت که محتمل‌ترین «بدترین سناریو»، حمله مستقیم ایران به اسرائیل و بروز یک درگیری بین دو طرف است که می‌تواند آغاز یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر شود که ایالات متحده پس از حملات ۷ اکتبر حماس برای جلوگیری از آن تلاش کرده است.
ساعاتی پیش از آغاز حمله ایران، وزیر دفاع و مشاور امنیت ملی آمریکا با همتایان خود در اسرائیل صحبت کردند تا این حمایت را تکرار کنند. هفته گذشته، ژنرال اریک کوریلا، فرمانده فرماندهی مرکزی ایالات متحده در حال گفتگو با مقامات پیش از حمله مورد انتظار بود. بایدن به وعده روز جمعه خود مبنی بر اینکه «ایالات متحده به دفاع از اسرائیل متعهد است»، پایبند بود، آنجا که مقامات دفاعی به سی ان ان گفتند که ارتش آمریکا با موفقیت برخی از موشک‌های ایران را در روز شنبه رهگیری کرد.
مقامات آگاه گفتند که در گفتگو‌های مربوط به آمادگی برای پاسخ ایران و هماهنگی واکنش، تاکید شد که اسرائیل اجازه ندهد در صورت محدود بودن پاسخ ایران، اوضاع از کنترل خارج شود. ایالات متحده همچنین پیام‌هایی را به صورت علنی و خصوصی به ایران ارسال کرد و در مورد تشدید بیشتر بحران هشدار داد و متحدان اروپایی و عربی را تحت فشار قرار داد تا از اهرم فشار خود با تهران برای ارائه پیام‌های مشابه استفاده کنند. با واضح‌تر شدن برنامه‌های ایران برای پاسخ به اسرائیل، مقامات آمریکایی به طور فزاینده‌ای ارزیابی کردند که تهران به دنبال درگیری مستقیم با ایالات متحده نیست.
پیش از حمله هواپیمای بدون سرنشین ایران در روز شنبه، مقامات آمریکایی گفتند که انتظار ندارند این اهداف شامل نیرو‌های آمریکایی در منطقه شود. این تغییری نسبت به اوایل درگیری است، زمانی که شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران به طور منظم به نیرو‌های آمریکایی در خاورمیانه حمله می‌کردند، از جمله در حمله‌ای که سه آمریکایی مستقر در اردن را کشتند. پس از آغاز حملات تلافی‌جویانه ایالات متحده، حملات نیابتی ایران کاهش یافت. با این حال تنش‌های در حال جوش بین ایران و اسرائیل از بین نرفت. بدون هیچ کانال ارتباطی مستقیم بین دو طرف، خطر اشتباه محاسباتی تشدید می‌شود.
واکنش‌های داخلی به عملیات «وعده صادق» چه بود؟
قدردانی سیاستمداران از نظامیان
به‌دنبال عملیات تنبیهی شنبه شب ایران علیه رژیم صهیونیستی، مقامات بلندپایه کشور این عملیات را پاسخی تلافی‌جویانه به اقدامات اخیر رژیم صهیونیستی و کاملا موفقیت‌آمیز توصیف کردند. در این حمله که در پاسخ به تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی به سوریه و شهادت چندتن از فرماندهان نظامی کشور انجام شد، نیروی هوافضای سپاه پاسداران طی عملیاتی با عنوان «وعده صادق» با موفقیت اهدافی را در داخل سرزمین‌های اشغالی (دو پایگاه نواتیم و رامون در منطقه صحرای نقب) با ده‌ها فروند موشک و پهپاد مورد اصابت قرار داد. در حمله روز ۱۳ فروردین رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق سردار محمدرضا زاهدی، فرمانده مستشاران سپاه در سوریه و لبنان به‌همراه سردار حاج‌رحیمی و ۵ نفر دیگر از هم‌رزمانشان به شهادت رسیدند.
به دنبال اقدام تلافی‌جویانه ایران درحمله به خاک رژیم صهیونیستی که برای نخستین بار صورت گرفته است، روز گذشته سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح در گفت‌وگویی تلویزیونی با اشاره به جنبه‌های راهبردی عملیات «وعده صادق» اظهار کرد: این عملیات با موفقیت کامل انجام شد و به همه اهدافش نائل شد. به گزارش «ایسنا»، وی افزود: علت این عملیات عبور رژیم صهیونیستی از خطوط قرمزی بود که برای ما قابل‌تحمل نبود. اینکه رژیم صهیونیستی ساختمان کنسولگری ایران را در دمشق هدف قرار دهد و مستشاران قانونی ما را که به دعوت دولت سوریه برای مبارزه با تروریسم و به شکل قانونی در این کشور حضور داشتند را هدف قرار دهد، عبور از خط قرمز بود.
وی افزود: در ۱۰ روز گذشته در همه جهان جز دو، سه کشور حامی مطلق این رژیم، این اقدام محکوم شد. این اقدام باید پاسخ می‌گرفت و رهبری انقلاب هم تاکید داشتند که این تنبیه باید انجام شود که با کمک سپاه پاسداران و دیگر نیرو‌های مسلح این عملیات انجام شد. رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح تاکید کرد: در این عملیات هم مرکز اطلاعاتی بزرگی که اطلاعات لازم را برای این جنایت برای صهیونیست‌ها در ارتفاعات جبل الشیخ تامین می‌کرد، هدف قرار گرفت و هم پایگاه هوایی نواتیم که حمله به کنسولگری ایران از آنجا صورت گرفته بود هدف قرار گرفت که هر دو تا حد قابل‌توجهی مورد انهدام قرار گرفتند و از کار افتادند.
باقری تاکید کرد: در این عملیات تعداد قابل‌توجهی پهپاد، موشک‌های کروز و بالستیک استفاده شد که با تاکتیک‌های اندیشه‌شده و طراحی مناسب به کار گرفته شدند و گنبد آهنین و سپر دفاعی موشکی صهیونیستی نتوانست مقابله قابل‌توجهی با آن داشته باشد و عملیات به اهداف خود نائل شد. وی تصریح کرد: این عملیات منتج به نتیجه کامل است، از نظر ما خاتمه یافته است و قصدی بر ادامه عملیات وجود ندارد، اما چنانچه رژیم صهیونیستی اقدامی علیه جمهوری اسلامی چه در خاک ما و چه در مراکز متعلق به ما در سوریه و جای دیگری انجام دهد، عملیات بزرگ‌تری انجام خواهد شد. سرلشکر باقری تاکید کرد: توانایی ما در حدی بود که بتوانیم عملیات موشکی و پهپادی ده‌ها برابر بزرگ‌تر از این علیه رژیم داشته باشیم، اما این کار را انجام ندادیم و سعی کردیم در حدی که این تنبیه انجام شود عملیات کنیم.
مراکز جمعیتی و اقتصادی آن‌ها زده نشد تا ارتش جنایتکار و متجاوز صهیونیستی بداند اقدام آن‌ها بدون پاسخ نمی‌ماند و قطعا ما آمادگی داریم تا از خاک و منافع‌مان دفاع کنیم. رئیس ستادکل نیرو‌های مسلح درباره هرگونه اقدام آمریکا علیه منافع ایران گفت: ما این پیام را از طریق سفارت سوئیس به آمریکا منتقل کردیم که چنانچه آمریکا در اقدامات تجاوزکارانه صهیونیست‌ها بخواهد همکاری کند یا با امکاناتی که در منطقه دارد مشارکتی داشته باشد و این اطلاعات برای ما قطعی شود، پایگاه‌ها و نفرات آمریکا در منطقه امنیت نخواهند داشت و ما او را مانند متجاوز می‌بینیم و با او هم برخورد لازم را خواهیم داشت.
در واکنشی دیگر سرلشکر حسین سلامی، فرمانده‌کل سپاه پاسداران درباره عملیات «وعده صادق» که در پاسخ به حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق صورت گرفت، اظهار کرد: ما عملیات محدودی انجام دادیم و این عملیات در حد و اندازه شرارت‌های رژیم صهیونیستی بود و می‌توانست گسترده باشد؛ این عملیات را محدود کردیم به آن بخش از توانایی‌هایی که رژیم صهیونیستی برای حمله به سفارت ما از آن استفاده کرده بود.
وی گفت: هنوز اطلاعات از اصابت موشک‌ها کامل نیست، ولی بخشی از اصابت‌هایی که گزارش دقیق، مستند و میدانی از آن داریم نشان‌می‌دهد عملیات با موفقیتی بیش از حد انتظار ما اتفاق افتاده است. به گزارش «ایسنا»، وی با بیان اینکه این عملیات فصل جدیدی از تقابل را به روی ما گشود، گفت: ما تصمیم گرفتیم یک معادله جدید بسازیم و از این به بعد اگر رژیم صهیونیستی در هر نقطه‌ای از جهان به منافع ما، دارایی‌های ما، شخصیت‌های ما و شهروندان ما حمله کند، از مبدا جمهوری اسلامی ایران او را مورد تهاجم متقابل قرار خواهیم داد و عملیات «وعده صادق» نمونه برجسته و کاملا واضحی از این معادله جدید است.
فرمانده کل سپاه تصریح کرد: اگر رژیم صهیونیستی هر واکنشی نشان دهد مطمئنا واکنش ما بر اساس این تجربه جدیدی که از توانایی‌های آن‌ها به دست آورده‌ایم، بسیار سخت‌تر خواهد بود. در واکنشی دیگر سرلشکر موسوی، فرمانده کل ارتش به رژیم صهیونیستی و برخی دولت‌های غربی هم در خصوص هرگونه اشتباه دوباره و پیامد‌های آن هشدار داد و اعلام کرد درصورت اصرار این رژیم به اقدامات تجاوزکارانه با مجازاتی سنگین‌تر و سخت‌تر مواجه می‌شود. این عملیات تنبیهی واکنش دولت و مجلس را نیز در پی داشت. در دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در پیامی تاکید کرد: دلاورمردان نیرو‌های مسلح با رصد تحولات منطقه هر تحرکی را زیرنظر دارند و چنانچه رژیم صهیونیستی یا حامیان آن رفتاری خیره‌سرانه نشان دهند پاسخی قاطع و به مراتب سهمگین‌تر دریافت خواهند کرد.
همچنین رئیسی عصر روز گذشته در جلسه هیات دولت «هماهنگی میدان و دیپلماسی» و «دقت بسیار بالا در اجرا» را از جلوه‌های کم‌نظیر و افتخارآمیز عملیات مقتدرانه تاریخی و پیروزمندانه نیرو‌های مسلح کشورمان در پاسخ به اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی دانست و با بیان اینکه دشمن پس از ناامیدی از ضربه زدن به امنیت مردم و نیز ضربه خوردن، به دنبال ایجاد اخلال در اقتصاد و معیشت مردم خواهد بود، بر ضرورت تلاش مضاعف و هماهنگی بین بخش‌های اداری و اجرایی برای خنثی‌سازی چنین توطئه‌هایی تاکید کرد.
محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهوری نیز در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «معنی راهبردی عملیات پیروزمندانه وعده صادق آن است که دوران صبر راهبردی در قبال شرارت‌های رژیم به پایان رسیده و ایران استراتژی آن‌ها مبنی بر جنگ بین جنگ‌ها را به شکست کشانده است. اکنون معادله راهبردی تغییر کرده است. هدف قرار دادن نیرو‌ها و دارایی‌های ایران با پاسخ مستقیم مواجه می‌شود.» در مجلس نیز محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در نطق پیش از دستور خود با تاکید بر اینکه سیلی مردم ایران به دشمن صهیونیستی محکم و درس‌آموز بود، گفت: در صورتی که رژیم صهیونیستی با متحدانش غلط دیگری انجام دهد، پاسخ طراحی شده ایران شدیدتر خواهد بود.
به گزارش «ایسنا»، قالیباف اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران بر این اصل تاکید دارد که هرگونه تهدید از مبدا هر کشوری پاسخ مناسب و شدید به منشأ تهدیدات را در پی خواهد داشت. از سوی دیگر ۲۰۶ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بیانیه‌ای اعلام کردند هرگونه خطای راهبردی رژیم اسرائیل و آمریکا با پاسخ مقتدرانه روبه‌رو خواهد شد. نمایندگان همچنین در حمایت از اقدام سپاه در پاسخ به جنایات تروریستی رژیم صهیونسیتی در حمله به کنسولگری ایران در دمشق فریاد مرگ بر اسرائیل سردادند. همچنین عصر روز گذشته کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس جلسه‌ای با حضور مسوولان مربوطه درباره عملیات «وعده صادق» برگزار کرد.
در همین حال شنبه شب تجمعاتی در برخی شهر‌ها از جمله در تهران در حمایت از عملیات تلافی‌جویانه سپاه علیه رژیم صهیونیستی برگزار شد.
به گزارش دنیای اقصاد، پیش از ساعت ۳ بامداد سیل پهپاد‌های شاهد ۱۳۶ و موشک‌های بالستیک خیبر به آسمان سرزمین‌های اشغالی رسید و گنبد آهنین را درگیر کرد. بسیاری از موشک‌ها از این سپر دفاعی عبور کرده و به اهداف مورد نظر برخورد کردند. عمده پهپاد‌ها و موشک‌ها از خاک ایران و تعداد معدودی نیز از خاک عراق و یمن شلیک شدند.
هدف اصلی
هدف اصلی این عملیات پاسخ متوازن به تهاجم اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق و به شهادت رساندن فرماندهان ایرانی در عصر دوشنبه ۱۳ فروردین بود.
سپاه پاسداران در اطلاعیه‌ای همزمان با آغاز حمله به مواضع رژیم اسرائیل، تاکید کرد این عملیات با ده‌ها موشک و پهپاد برای هدف قرار دادن اهداف مشخص در سرزمین‌های اشغالی انجام شد. در متن این اطلاعیه آمده است: «در پاسخ به جنایت‌های متعدد رژیم خبیث صهیونیستی از جمله حمله به بخش کنسولی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق و شهادت فرماندهان و مستشاران نظامی ایران، بامداد امروز یکشنبه ۲۶ فروردین، دلاورمردان نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان بخشی از تنبیه آن رژیم نامشروع و جنایتکار طی عملیات «وعده صادق» با رمز مقدس «یا رسول الله» با موفقیت اهدافی را در داخل سرزمین‌های اشغالی با ده‌ها فروند موشک و پهپاد مورد اصابت قرار دادند.»
سپاه پاسداران در اطلاعیه شماره ۲ خود از انهدام اهداف نظامی مهم ارتش تروریستی صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی خبر داد و با هشدار به دولت تروریستی آمریکا نسبت به هرگونه پشتیبانی و مشارکت در ضربه به منافع ایران تاکید کرد: تهدید آمریکا و اسرائیل علیه منافع ایران از مبدأ هر کشوری، پاسخ متقابل و متناسب به منشأ تهدید را به دنبال خواهد داشت. نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل نیز اعلام کرد: اقدام نظامی ایران بر اساس بند ۵۱ منشور سازمان ملل متحد درخصوص دفاع مشروع در پاسخ به تجاوزات رژیم صهیونیستی به اماکن دیپلماتیک کشورمان در دمشق بود.
وزیر امورخارجه ایران نیز روز یکشنبه در شبکه اجتماعی ایکس در تشریح اهداف این عملیات گفت: نیرو‌های مسلح ما هیچ مکان اقتصادی و جمعیتی را مورد هدف قرار ندادند، حتی در حمله به پایگاه نظامی که مرکز عملیات رژیم صهیونیستی علیه سفارت جمهوری اسلامی ایران قرار داشت، دقت لازم برای برخورد و پاسخ به رژیم صهیونیستی مورد توجه قرار گرفت. اِعمال حق دفاع مشروع، نشان‌دهنده رویکرد مسوولانه ایران نسبت به صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی است.
امیرعبداللهیان همچنین روز یکشنبه در جمع سفرای مقیم تهران تاکید کرد: به برادران و دوستان در منطقه که آمریکا در آن کشور‌ها دارای پایگاه نظامی است، اعلام کردیم که هدف ما در دفاع مشروع، صرفا تنبیه رژیم اسرائیل است. ما به دنبال هدف قرار دادن افراد و پایگاه‌های آمریکا در منطقه نیستیم. جمهوری اسلامی ایران، در این مقطع، قصدی برای ادامه عملیات دفاعی ندارد، اما در صورت لزوم، برای صیانت از منافع مشروع خود در برابر هرگونه تجاوز جدید، تردید به خود راه نخواهد داد. سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح هم تاکید کرد که عملیات از دید ایران خاتمه یافته است.
حساب رسمی نمایندگی ایران نزد سازمان ملل در ژنو نیز در شبکه ایکس اظهار کرد ایران با تعهد به اهداف و اصول حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد مجددا بر موضوع همیشگی خود مبنی بر عدم‌تمایل بر افزایش تنش و درگیری در منطقه تاکید می‌کند. با این حال ایران در به کار‌گیری حق ذاتی دفاع از خود بر اساس حقوق بین‌الملل در هنگام ضرورت تردید نخواهد کرد.
اهداف عملیاتی
اهداف موشک‌های سپاه، پایگاه‌های ارتش رژیم صهیونیستی و مهم‌ترین آن یعنی پایگاه هوایی در نقب در جنوب سرزمین‌های اشغالی بود. پایگاه هوایی «نواتیم» یکی از پایگاه‌های مهم اسرائیل به شمار می‌رود که در حملات موشکی و پهپادی سپاه پاسداران هدف قرار گرفت. شبکه ۱۲ اسرائیل اصابت ۷ موشک به این پایگاه هوایی مهم را تایید کرد. پایگاه هوایی نواتیم، که همچنین به عنوان پایگاه ۲۸ نیروی هوایی رژیم اسرائیل شناخته می‌شود، در جنوب اراضی اشغالی و بین بئر السبع و آراد واقع شده است. دلیل انتخاب این هدف عملیاتی به گفته امیرعبداللهیان این بود که از این پایگاه تهاجم به کنسولگری ایران در دمشق صورت گرفت.
جزئیات
عملیات وعده صادق، با مصوبه شورای عالی امنیت ملی و زیر نظر ستاد کل نیرو‌های مسلح و با حمایت و همراهی ارتش و پشتیبانی وزارت دفاع انجام شد. سرلشکر حسین سلامی فرمان پرتاب موشک‌های بالستیک به سوی اهداف نظامی اسرائیل را صادر کرده است. به ادعای مقامات اسرائیلی، ایران مجموعا ۳۰۰ پرتابه شامل ۱۸۵ پهپاد شاهد ۱۳۶ و ۲۳۸، ۳۶ موشک کروز و ۱۱۰ موشک زمین به زمین خیبر و پاوه پرتاب کرد. عملیات گسترده‌ای که به تعبیر رادیو ارتش رژیم صهیونیستی بزرگ‌تر از سطح پیش‌بینی‌ها بوده است.
عملیات پهپادی و موشکی سپاه پاسداران از بسیاری از شهر‌های ایران از جمله شیراز، اصفهان، همدان، کرمانشاه، ایلام، تبریز، قم و تهران به سوی اسرائیل پرتاب شد. سخنگوی بیمارستان «سوروکا» در جنوب فلسطین اشغالی صبح روز یکشنبه ۲۶ فروردین اعلام کرد در حمله ایران به مناطق جنوبی ۱۲ مجروح به این بیمارستان منتقل شده اند. رسانه‌های رژیم اسرائیل گزارش دادند که رهگیری موشک‌ها و پهپاد‌های ایران بیش از یک میلیارد برای این رژیم هزینه برجای گذاشته است.
واکنش‌ها
عملیات تلافی‌جویانه جمهوری اسلامی ایران موجی از واکنش‌های منطقه‌ای و جهانی را به دنبال داشته است. شورای امنیت سازمان ملل بامداد روز دوشنبه به وقت تهران نشست فوری برگزار کرد. ایتالیا به عنوان رئیس دوره‌ای گروه «جی ۷»، اعلام کرد که عصر یکشنبه ۲۶ فروردین، رهبران این گروه برای بحث و تبادل نظر در رابطه با حمله ایران به اسرائیل کنفرانس ویدئویی برگزار کردند. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تاکید کرد: روز سه شنبه با هدف کمک به کاهش تنش و امنیت منطقه نشست فوق العاده تشکیل می‌دهیم.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز ساعاتی پس از حملات تنبیهی جمهوری اسلامی ایران علیه اسرائیل در گفت‌وگوی تلفنی با نتانیاهو با تاکید بر حمایت از اسرائیل اعلام کرد که ایالات متحده آمریکا در هیچ‌گونه عملیات تهاجمی علیه ایران شرکت نخواهد کرد. متحدان اصلی اسرائیل از جمله فرانسه، انگلیس، آلمان و هلند و برخی کشور‌های اروپایی این عملیات را محکوم کردند.
مساله‌ای که منجر به احضار سفرای فرانسه، انگلیس و آلمان به وزارت خارجه ایران شد. در ادامه این واکنش‌ها چین پاسخ موشکی ایران را از تبعات جنگ غزه دانست. روسیه هم تاکید کرد که همه چیز به اقدام بعدی اسرائیل و ایران بستگی دارد. همگی دولت‌های عربی خلیج فارس در بیانیه‌هایی ضمن ابراز نگرانی از امنیت و ثبات منطقه، خواستار خویشتن‌داری طرفین شدند. وزیر خارجه ترکیه در تماس تلفنی با همتای ایرانی تاکید کرد که آنکارا خواهان تشدید بیشتر تنش در منطقه نیست. الجزایر و ماداگاسکار نیز از اقدام ایران حمایت کردند. وزارت خارجه طالبان هم حمله ایران را اقدام دفاعی مشروع خواند.
تاثیرات
رسانه‌ها و کارشناسان مسائل نظامی و امنیتی این عملیات را نقطه عطف جدیدی در معادلات منطقه دانستند؛ از خروج ایران و اسرائیل از جنگ در سایه و نیابتی به جنگ مستقیم تا عبور از خطوط قرمز یکدیگر. ترسیم معادله جدید در منطقه را می‌توان از دیگر تاثیرات پاسخ ایران دانست. به این معنا که ایران با تثبیت خود به عنوان یک قدرت موشکی و پهپادی در منطقه و فراتر از منطقه، این پیام صریح را ارسال کرد که توانایی پاسخ متوازن به هرگونه تهدید علیه خود را دارد. در همین خصوص شبکه الجزیره گزارش داد که ایران با حمله ترکیبی علیه رژیم اسرائیل، خطوط قرمز صهیونیست‌ها را زیر پا گذاشت.
کارشناسان روابط بین‌الملل در گفتگویی تحولات منطقه را بررسی کردند
اعاده بازدارندگی
سعیده سادات فهری: عملیات تنبیهی سپاه پاسداران علیه اسرائیل که نزدیک به ۷ ساعت فضای منطقه و آسمان سرزمین‌های اشغالی را ملتهب و متشنج کرده بود، به نظر می‌رسد خاورمیانه و معادلات بین تهران-تل آویو را وارد فضای تازه و متفاوتی خواهد کرد. عملیات گسترده موشکی و پهپادی ایران، نمایش قدرتی از جانب سپاه به تجاوزگری‌های اخیر اسرائیل بود. اما پرسش مهم این است که آیا چنین عملیاتی بازدارندگی ایران را دوباره احیا می‌کند؟ همچنین با توجه به تلاش واشنگتن برای کاهش تنش‌ها و عدم‌تصاعد بحران، واکنش تل آویو به این حمله چگونه و در چه سطحی خواهد بود و آیا تنش‌ها گسترده‌تر می‌شود؟ در گفتگویی با سه کارشناس به این پرسش‌ها پاسخ داده ایم.
تعریف خطوط قرمز جدید
ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران در این خصوص توضیح داد: «مشخص بود اقدامی که اسرائیل علیه تاسیسات دیپلماتیک ایران انجام داد، بدون پاسخ نخواهد ماند. پاسخی که بخشی از آن از جانب گروه‌های هویتی در منطقه صورت گرفت و بخشی نیز از خاک خود ایران.» متقی با اشاره به اینکه اقدام ایران یک اقدام تهاجمی محسوب نمی‌شود بلکه اقدام تدافعی معطوف به بازدارندگی است، افزود: «یعنی ایران سیاست قدرت را در پیش می‌گیرد و اقدامی را انجام می‌دهد تا اسرائیلی‌ها عملیات جدیدی را در رابطه با پایگاه ها، تاسیسات و اهداف راهبردی ایران به انجام نرسانند. به نظر من، اقدام ایران می‌تواند یک نوع بازدارندگی نسبی جدید و سطوح تازه‌ای از خط قرمز و خط آتش را ایجاد کند.»
وی افزود: «اقدام شب ۲۵ فروردین ایران اولا ماهیت نیمه بازدارنده داشت؛ ثانیا قابلیت‌های ابزاری ایران را منعکس کرد و ثالثا رویکرد ایران همیشه ضربه دوم است و سیاست دفاعی را دنبال می‌کند. عملیات اخیر نشان داد که جمهوری اسلامی همچنان در قالب سیاست دفاعی معطوف به بازدارندگی رفتار می‌کند. نکته چهارم اینکه ایران هشدار داد که اگر اسرائیلی‌ها اقدامات بعدی را انجام دهند، تهران نیز از انگیزه لازم برای کنش متقابل برخوردار است.»
متقی با اشاره به جلسه شورای امنیت که قرار بود شب گذشته به وقت تهران برگزار شود، گفت که احتمالا خروجی این جلسه، صدور قطعنامه علیه ایران نخواهد بود و به یک بیانیه بسنده خواهند کرد. همچنین وی توضیح داد: «البته اسرائیل بدون توجه به نوع بیانیه شورای امنیت، اقدام تهاجمی را علیه جمهوری اسلامی انجام خواهد داد؛ اما این مساله که کجا را هدف قرار دهند و این عملیات با چه شدتی انجام بگیرد، تا حد بسیار زیادی بستگی به میزان حمایت عملیاتی آمریکا از اسرائیل دارد.»
به گفته این استاد دانشگاه تهران، آمریکایی‌ها طبعا تمایلی به گسترش بحران ندارند؛ علت این است که سیاست آمریکا در محیط منطقه‌ای مبتنی بر موازنه فراساحلی است. سیاست موازنه فراساحلی ایجاب می‌کند که جنگ و درگیری به وجود نیاید یا اگر جنگ شکل گرفت ماهیت کم شدت داشته باشد.
متقی با بیان این موضوع که امروز اصل سوم نیوتن مطرح است یعنی هر عملی را عکس العملی هست مساوی و خلاف جهت مسیر اولیه آن، تاکید کرد: «اسرائیلی‌ها باید بدانند که امروز اصل سوم نیوتن در ارتباط با اقداماتی که علیه ایران انجام می‌دهند شکل خواهد گرفت؛ ولی روحیه و اندیشه تلمودی اسرائیل به گونه‌ای است که اقدامات جدیدی را علیه برخی از پایگاه‌های ایران در خاک جمهوری اسلامی به انجام خواهند رساند.»
همچنین متقی با بیان اینکه طرح‌های عملیاتی اسرائیل در ارتباط با ایران تاحدی مشخص است، بیان کرد: «ادبیاتی که مقامات و رسانه‌های اسرائیل بعد از حمله به کار گرفتند به گونه‌ای است که می‌خواهند نشان دهند فضای موجود نسبتا عادی است؛ اقدامات ایران تاثیر چندانی در رابطه با تخریب زیرساخت‌های امنیتی و راهبردی اسرائیل برجای نگذاشته است. نتیجه‌ای که از این ادبیات می‌توان گرفت این است که کنش آن‌ها یک کنش انتقامی کم شدت برای محدودسازی قدرت ایران و هشدار به آن خواهد بود.»
این استاد دانشگاه تهران در پاسخ به اینکه در شرایطی که آمریکا نمی‌خواهد منطقه به سمت گسترش بحران و یک جنگ همه جانبه برود، اگر اسرائیل کنش انتقامی محدود انجام دهد و ایران بخواهد به آن پاسخ بدهد، منطقه با چه شرایطی روبه رو می‌شود، توضیح داد: «این بحران از وضعیت عملیات و ضربه خارج نخواهد شد. یعنی تل آویو و تهران هر دو سطح کنش عملیاتی خود را کنترل خواهند کرد. ایران هم بامداد یکشنبه سطح عملیاتی اش را کنترل کرد و به هیچ وجه به تاسیسات زیربنایی، اجتماعی و اقتصادی اسرائیل ضربه نزد. طبیعی است که اسرائیل نیز به احتمال زیاد برخی پایگاه‌های نظامی، تاکتیکی یا موشکی ایران را هدف قرار خواهد داد.»
متقی همچنین درخصوص سناریو‌های آینده گفت: «به نظر می‌رسد هم آمریکا، هم اسرائیل و هم جمهوری اسلامی تمایل دارند که این وضعیت در فضای نوعی آتش بس تاکتیکی و عملیاتی قرار بگیرد، اما همچنان هم اسرائیل و هم ایران، پتانسیل و اراده لازم را برای کنش عملیاتی دارند و در چنین شرایطی کار برای آمریکا با هدف پیگیری سیاست موازنه فراساحلی با هزینه‌های محدود دشوار خواهد شد.» این استاد دانشگاه تهران در خصوص وضعیت بازدارندگی ایران در صورت پاسخ مجدد اسرائیل به عملیات سپاه توضیح داد: «اسرائیل حتما به عملیات ایران پاسخ خواهد داد و با قطعیت بالای ۹۵درصد معتقد هستم که اسرائیل عملیاتی علیه ایران انجام خواهد داد. اما بستگی به این دارد که چه مکانی را با چه شدتی و با چه ابزار‌هایی هدف قرار دهد و چگونه عملیات را مدیریت کند.»
وی افزود: «امروز فضایی که اسرائیل دارد به گونه‌ای نیست که عملیات نظامی یا ضربه را تبدیل به یک جنگ کند. جنگ وضعیتی است که یک بازیگر از تمامی ابزار‌ها و اراده راهبردی خود برای از بین بردن قدرت و قابلیت ابزاری طرف مقابل بهره می‌گیرد. در عین حال باید توجه داشت که اسرائیلی‌ها نیز تمایلی به تصاعد بحران در شرایط فعلی ندارند و می‌دانند هر اقدام آن‌ها با اقدام متقابل ایران از درون خاک کشور و فضای منطقه‌ای ادامه خواهد یافت.»
احتمال واکنش کم شدت تل آویو
کوروش احمدی، دیپلمات پیشین کشورمان در خصوص عملیات سپاه گفت: «مهم‌ترین سوالی که امروز و پس از حمله بامداد یکشنبه سپاه علیه اسرائیل صورت گرفت این است که آیا اسرائیل به این عملیات واکنش نشان می‌دهد یا خیر؟ ظاهرا ایالات متحده با واکنش تل آویو مخالفت کرده است منتها بنیامین نتانیاهو، فرد خاصی است و مشخص نیست خروجی تصمیم کابینه جنگی اسرائیل چه باشد.»
به گفته احمدی، این پاسخ تاحدی به بحران غزه، وضعیت اسرائیل و موقعیت بین‌المللی جریان راست افراطی و نتانیاهو بستگی دارد. اگر موقعیت شخص نتانیاهو و اسرائیل را در جنگ غزه و جنایاتی که مرتکب شد در نظر بگیریم، می‌توان حدس زد که تل آویو احتمالا یک واکنش حتی کوچک به عملیات بامداد یکشنبه داشته باشد. وی در پاسخ به اینکه واکنش آمریکا به این عملیات چه خواهد بود، گفت: «دولت بایدن به نفع خود نمی‌داند که سطح تنش افزایش پیدا کند و به یک جنگ گسترده منتهی شود. در عین حال اگر اسرائیل به نظر جامعه بین‌المللی و آمریکا بی توجه باشد، مشکل پیدا خواهد کرد. اما خب وقتی امروز شخصی مثل نتانیاهو و جریان راست تصمیم‌گیر هستند، می‌توان نگران بود که بخواهند دست به یک ماجراجویی هر چند محدود علیه ایران بزنند.»
احمدی با اشاره به اینکه امروز دو نیروی متفاوت در این قضیه اعمال نظر می‌کنند، ادامه داد: «یک طرف یعنی آمریکا و اروپا خواهان خودداری اسرائیل از واکنش هستند و نیروی دیگر یعنی افراطیون اسرائیلی که مایل به پاسخ دادن هستند؛ بنابراین باید ببینیم که کدام طرح می‌تواند نظراتش را پیش ببرد. شاید حد وسط یعنی یک عملیات محدود خروجی این کشاکش باشد.»
دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به اینکه آیا عملیات سپاه، بازدارندگی ایجاد کرده یا خیر، گفت: «امروز این مساله که آیا این عملیات بازدارندگی ایجاد کرده یا آن را کاهش داده، یک پرسش جدی است و پاسخ به آن بستگی دارد که روایت کدام طرف درست دربیاید؛ زیرا طرف ایرانی عملیات را موفق توصیف کرده و طرف اسرائیلی ادعای دیگری دارد. حال اینکه کدام روایت صحیح باشد در ارتباط با ایجاد بازدارندگی تعیین کننده است.»
توپ در زمین اسرائیل
حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه گفت: «اتفاقی که تا الان افتاده این است که هم ایران و هم اسرائیل عملیات بامداد یکشنبه را به عنوان پیروزی خود قلمداد می‌کنند. ایران اعلام کرده که حباب امنیت اسرائیل را از بین برده و توانسته برای نخستین بار در طول پنج دهه اخیر عملیات گسترده‌ای علیه اسرائیل انجام دهد و تل آویو نیز مدعی است که بخش اعظم پرتاب‌های ایران را خنثی کرده و این مساله را به عنوان موفقیت قلمداد می‌کند. فردای عملیات نیز شاهد بودیم که اسرائیلی‌ها تلاش کردند با ایجاد شرایط عادی در زندگی مردم نشان دهند که آن منطقه به‌رغم عملیات گسترده وارد شرایط جنگی نشده است.»
وی افزود: «واقعیت موضوع را باید خارج از جنگ تبلیغاتی ارزیابی کرد. امروز دنیا به شدت نگران است که جنگ مرحله‌ای وارد یک جنگ تمام عیار شود. به طور مشخص متحدان اسرائیل به‌ویژه ایالات متحده آمریکا رسما خواهان آن بودند که جنگ مرحله‌ای تمام شود و از اسرائیل درخواست کردند که اقدام مجددی انجام ندهد. آن‌ها می‌دانند که اگر اسرائیل حمله متقابلی در ابعاد گسترده علیه ایران انجام دهد در این صورت سکو‌های پرتاب موشک ایران دوباره آماده شلیک می‌شوند و احتمال آغاز جنگ وجود دارد.» به گفته فلاحت پیشه، وقفه‌های زمانی که در جنگ مرحله‌ای شکل می‌گیرد فرصتی را ایجاد می‌کند تا در قالب سازوکار‌های تبلیغاتی و دیپلماتیک، سازوکاری غیر از جنگ اعاده حیثیت کند. این سازوکار بعد از حمله به کنسولگری ایران عمل نکرد و الان اسرائیلی‌ها به دنبال استفاده از این سازوکار هستند. وی افزود: «اگر اقدامی از طرف اسرائیل صورت بگیرد، احتمالا از مرحله روانی جنگ عبور می‌کنیم و وارد مرحله دیگر خواهیم شد.»
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس توضیح داد که یکی از تبعات هر جنگی این است که توان تجهیزاتی کشور‌ها بر اساس نیاز‌ها و مقتضیات جنگ گسترش می‌یابد و اگر این جنگ دربگیرد ممکن است ایران نیز به دنبال افزایش قدرت سلاح‌های خود گام بردارد و این موضوع باعث ایجاد نگرانی در جبهه مقابل برای جنگ افروزی شده است.
فلاحت پیشه در پاسخ اینکه آیا عملیات سپاه بازدارندگی لازم را ایجاد کرده است، توضیح داد: «اقدام ایران در این مرحله می‌تواند توان بازدارندگی را ایجاد کند؛ مگر آنکه افراطیون صهیونیست به دنبال تحمیل فتنه جنگ باشند و آن را در دستورکار قرار دهند.»
وی ادامه داد: «به هر حال امروز توپ در زمین اسرائیل است و یک جریان قوی و اشخاصی مانند الی کوهن و جریانات مخالف نتانیاهو در عمل سعی دارند موضوع را در همین جا خاتمه دهند. چون اهدافی که ایران انتخاب کرد به درستی و دقیق انتخاب شده بودند و فقط اهداف نظامی را شامل می‌شد. ولی اگر جنگ فراگیر شود، اهداف عملیاتی نیز تغییر می‌کند و وحشت روانی فعلی تبدیل به یک وحشت عملی خواهد شد.»
فلاحت پیشه تاکید کرد: «باید توجه داشت اسرائیل بدون همکاری سه قدرت غربی، یعنی انگلیس، آمریکا و فرانسه نمی‌توانست با حمله ایران مقابله جدی کند. اما اگر اقدام تهاجمی علیه ایران صورت دهد احتمالا دیگر حمایت این کشور‌ها را به همراه نخواهد داشت. در نهایت فضای فعلی باعث شد سیاستمداران دنیا دریابند که جنگ ممکن است نزدیک باشد و در چنین شرایطی آن‌ها تکاپوی بیشتری را برای جلوگیری از تشدید تنش انجام می‌دهند.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی:
پاسخ ایران کنترل شده بود
بامداد روز یکشنبه جمهوری اسلامی ایران عملیات تنبیهی «وعده صادق» را در پاسخی تلافی‌جویانه به اقدامات اخیر رژیم صهیونیستی در حمله به کنسولگری ایران در دمشق که منجر به شهادت ۷ مستشار ایرانی شد، انجام داد. در همین زمینه با ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به گفتگو نشستیم.
پاسخ‌مان مشروع بود
ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به پاسخ تنبیهی ایران به رژیم صهیونیستی، گفت: اقدام بامداد ۲۶ فروردین ماه پاسخ مشروع به تجاوز رژیم صهیونیستی به اماکن و اشخاص ایرانی در سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق بود و این اقدام طراحی شده بود که خطوط قرمز امنیت ملی جمهوری اسلامی را مجددا برای رژیم متجاوز صهیونیستی روشن کند.
طراحی این اقدام و شیوه اجرای آن در دستیابی به بازدارندگی بسیار مهم بود. او تاکید کرد: این اقدام یک حمله مستقیم از خاک جمهوری اسلامی ایران علیه مواضع رژیم صهیونیستی بود. این در شرایطی است که باید توجه داشته باشیم که رژیم صهیونیستی یکی از پیچیده‌ترین سامانه‌های پدافند هوایی در دنیا را دارد که چندین لایه فنی از گنبد آهنین گرفته تا فلاخن داوود و پیکان ۳ و پاتریوت را شامل می‌شود. ترکیب این سامانه پدافندی یک ترکیب بی‌نظیر است که حتی در ایالات‌متحده با وجود توانمندی‌های نظامی وجود ندارد.
دستاورد نظام موشکی و پهپادی
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس به دستاورد حمله بامداد یکشنبه اشاره و تصریح کرد: نفس اینکه پهپاد‌ها و موشک‌های ایرانی توانستند به سرزمین فلسطین اشغالی برسند، یک دستاورد برای نظام موشکی و پهپادی ما است و روشن کرد که رژیم صهیونیستی با وجود هزینه‌های متعددی که کرده در مقابله با اقدام ترکیبی جمهوری اسلامی اثر خنثی‌سازی ندارد. به این جهت عملیات بامداد ۲۶ فروردین ماه از لحاظ نظامی بسیار مهم بود و توانمندی جمهوری اسلامی را به نمایش گذاشت.
هدف؛ احیای بازدارندگی
عمویی با بیان اینکه عملیات وعده صادق فراتر از انتظارات بود، خاطرنشان کرد: البته این عملیات با هدف احیای بازدارندگی طراحی شده بود و تلاش می‌کرد با تنبیه این رژیم متجاوز خطوط ایران را در مقابل تجاوزات آن شفاف کند. بعد از اقدامات مکرر رژیم صهیونیستی علیه نیرو‌های مستشاری جمهوری اسلامی در سوریه، با یک محاسبه غلط، رژیم صهیونیستی فکر می‌کرد که در چارچوب راهبرد نبرد بین نبرد‌ها می‌تواند ضربه دیگری به ایران بزند و ایران از پاسخ در این زمینه خودداری خواهد کرد یا می‌تواند پاسخ ایران را مدیریت کند.
اما عملیات وعده صادق یک عملیات فراتر از انتظار و پیش‌بینی رژیم صهیونیستی و ایالات‌متحده بود و سامانه‌های پدافند هوایی را ناکام گذاشت و به روشنی نقاط ضعف این سامانه را در مقابل انظار جهانیان روشن کرد و به این جهت یک گام بلند در بازدارندگی برداشت. او اظهار کرد: این عملیات با هدف حمله به مراکز مسکونی یا شهری رژیم صهیونیستی طراحی نشده بود، بلکه نشان داد که اگر ایران اراده کند می‌تواند در نقاط حساس‌تر رژیم صهیونیستی یعنی جز مکان‌های پایگاه جولان و پایگاه هوایی نواتیم در نقب که در این مرحله مورد حمله بودند، اقدام کند و سامانه‌های پدافندی رژیم صهیونیستی را ناکام بگذارد. در واقع ایران ثابت کرد که توانایی طراحی یک معادله پشیمان‌کننده را برای رژیم صهیونیستی دارد؛ به این جهت برداشتم این است که حتما بازدارندگی جمهوری اسلامی با طراحی یک معادله جدید و روبه جلو در این عملیات تقویت شد و اثر خودش را نشان داد.
تلاش رژیم صهیونیستی برای کاهش صدمات
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه به تلاش رژیم صهیونیستی برای کاهش صدمات وارده از اقدام بامداد یکشنبه ایران اشاره کرد و گفت: با اینکه تصاویر متعدد ویدئویی شهروند-خبرنگاران نشان‌دهنده رسیدن پهپاد‌ها و موشک‌های ایرانی به خاک سرزمین‌های اشغالی بود، اما واکنش فعلی ایالات‌متحده و رژیم صهیونیستی کوچک کردن آثار این عملیات است؛ کما اینکه ادعا می‌کنند که کمتر از یک درصد این موشک‌ها وارد سرزمین اشغالی شد که این خلاف شواهد موجود است.
در مورد صدمات وارده نیز در حال کاهش این صدمات هستند و در رسانه‌ها تلاش می‌کنند تا آسیب وارده به خودشان را دست کم بگیرند. عمویی یادآور شد: از دید من این موضوع به این جهت است که تلاش کنند حمله صورت گرفته را هضم کنند و هزینه جدیدی را با یک اقدام واکنشی جدید برای خودشان نتراشند و مطالبه‌ای در افکار عمومی و رسانه‌های بین‌المللی برای واکنش خودشان نداشته باشند. به این جهت آمریکا به صراحت اعلام کرد که سطح اقدام خودش را فقط در سطح دیپلماتیک پیگیری خواهد کرد و از همراهی با رژیم صهیونیستی در واکنش به جمهوری اسلامی ایران خودداری خواهد کرد.
شکست سه مرحله‌ای رژیم صهیونیستی
او با اشاره به شکست سه مرحله‌ای رژیم صهیونیستی، اظهار کرد: رژیم صهیونیستی سه مرحله شکست را پس از ۱۹۰ روز پشت سر گذاشت. شکست اول و شاخص شکست اطلاعاتی و امنیتی در روز ۷ اکتبر بود که توان پیش‌بینی اقدام مقاومت اسلامی در غزه را نداشتند و نتوانستند مانع نفوذ نیرو‌های مقاومت اسلامی به شهرک‌های اطراف غزه شوند و آسیب مهمی به اعتبار نظام اطلاعاتی و امنیتی این رژیم وارد شد. شکست دوم ناکامی در رسیدن به اهداف در حمله به غزه بود که پس از بیش از ۶ ماه بمباران مردم بی‌دفاع غزه نتوانستند اسرای خود را آزاد کنند و به ساختار حماس آسیبی بزنند و در مقابل اعتبار مهمی را در افکار عمومی دنیا و مجامع بین‌المللی از دست دادند.
این نماینده مجلس تاکید کرد: اقدام جمهوری اسلامی هم می‌تواند شکست عمده سوم رژیم صهیونیستی باشد به جهت اینکه قابلیت بازدارندگی رژیم صهیونیستی در مقابل ایران را تنزل داد و متقابلا ایران یک معادله جدید راهبردی را با رژیم صهیونیستی طراحی کرد و این رژیم موشک‌ها و پهپاد‌های متعددی را از خاک جمهوری اسلامی دریافت کرد و الان هم ضربه آخر در این مرحله از جانب جمهوری اسلامی زده شده است و من این‌ها را مجموعه شکست‌های ۶ و ۷ ماه گذشته رژیم صهیونیستی می‌دانم.
عمویی به پیامد‌های حمله ایران به رژیم صهیونیستی برای موقعیت ایران در منطقه و روابط با آمریکا اشاره کرد و گفت: حمله روز ۲۶ فروردین ماه قابلیت بالایی از توانایی آماده‌سازی جمهوری اسلامی در حوزه پهپادی و موشکی را ارائه کرد و هم توانایی خاصی را در عبور از سامانه‌های پدافندی نشان داد. از این جهت فکر می‌کنم به ارتقای موقعیت جمهوری اسلامی کمک کرد.
او افزود: از سوی دیگر در صحنه سیاسی نبرد غزه هم با ایجاد یک بازدارندگی برای جمهوری اسلامی، زمینه را برای رژیم صهیونیستی که بخواهد با ایجاد یک درگیری با جمهوری اسلامی از چالش غزه فرار کند، از بین برد. از این جهت توانمندی موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی موجب خوشحالی و رضایت دوستان منطقه‌ای ایران از گروه‌های مقاومت گرفته تا برخی کشور‌های دوست شد و اعتبار تازه‌ای بخشید و آن انگاره‌ای را که ممکن بود با تثبیت حمله رژیم صهیونیستی به مستشاران ایرانی در سوریه به عنوان ضعف ایران دیده شود، از بین برد.
در مقابل قوتی را برای ایران نمایش داد و اعتبار ایران را در شبکه جبهه مقاومت افزایش داد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: البته این موضوع رقبای منطقه‌ای جمهوری اسلامی را با توانمندی ایران بیش از گذشته آشنا کرد. از این جهت فکر می‌کنم ارتقای موقعیت ایران بود و تثبیت معادله خط قرمز جدید برای رژیم صهیونیستی فرصت‌های جدیدی را در رقابت‌های ژئوپلیتیک در منطقه برای جمهوری اسلامی به وجود می‌آورد.
ایران افزایش تنش نمی‌خواهد
عمویی در خصوص تاثیر حملات ایران به رژیم صهیونیستی در سرنوشت مذاکرات و محدودسازی تنش با آمریکا، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی در عین حال که یک عملیات نظامی موثر را صورت داد، اما این عملیات یک پاسخ کنترل شده به حمله رژیم صهیونیستی به بخش کنسولی سفارت ما در دمشق بود. از این جهت این موضوع نیت ایران را مشخص کرد که ایران به دنبال افزایش تنش در منطقه نیست و متقابلا تنش‌زایی در منطقه را ابزار رژیم صهیونیستی در دنیا می‌داند و رژیم صهیونیستی نشان داد که برای فرار از شکست‌های داخلی خود سعی می‌کند تنش را در بخش منطقه‌ای افزایش دهد.
آمریکا نقش ایران در منطقه را شناسایی کند
او تاکید کرد: پیام‌هایی که به صورت علنی از سوی ایالات‌متحده و برخی از کشور‌های اروپایی بعد از عملیات وعده صادق ارسال شد و خواستار کاهش تنش بودند، در واقع به یک ابزار محدود‌کننده برای صهیونیست‌ها تبدیل شد. بر این اساس خواست جمهوری اسلامی که پایان سریع‌تر حمله صهیونیست‌ها به غزه را دنبال می‌کرد با فشار جدیدتری به صحنه دستور کار تبدیل خواهد کرد. به این جهت به نظر می‌رسد ضمن اینکه ایران پاسخ محکمی داد، اما این پاسخ کنترل شده بود و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای ضربه دوم و سوم هم باعث تقویت بازدارندگی در مقابل اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی خواهد بود.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: چالش اصلی ما با ایالات‌متحده در مباحث منطقه‌ای، پذیرش نقش جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر موثر است و قانع کردن ایالات‌متحده به اینکه حضور در منطقه غرب آسیا جز هزینه برای آن‌ها دستاوردی نخواهد داشت، بلکه آن‌ها را در مواقع حساس به یک هدف در منازعات منطقه تبدیل می‌کند. امیدوارم پیام اقتدار عملیاتی جمهوری اسلامی ایران به درستی در واشنگتن درک شود و در صورتی‌که جایگاه و موقعیت ایران به رسمیت شناخته شود، در منطقه و سطح بین‌المللی دستیابی به حقوق ایران هم تسهیل خواهد شد.
بی‌بی تحت فشار فزاینده دولت آمریکا قرار گرفت
منتفی شدن پاسخ اسرائیل؟
روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی به نقل از مقامات دولت بایدن نوشت: ساعاتی پس از آنکه ایران صد‌ها پهپاد و موشک را به سمت اسرائیل پرتاب کرد، کابینه جنگ رژیم صهیونیستی بعدازظهر یکشنبه تشکیل جلسه داد تا چگونگی پاسخ به حملات ایران را بررسی کنند. اکنون سوال این است که اسرائیل چگونه پاسخ خواهد داد. دو مقام اسرائیلی گفتند که گزینه پاسخ احتمالی - حمله تلافی‌جویانه‌ای که برخی از اعضای کابینه پیشنهاد کرده بودند- پس از گفت‌وگوی تلفنی نخست وزیر بنیامین نتانیاهو با بایدن در روز شنبه کنار گذاشته شد. مقامات در مورد محتوای تماس بین رهبران توضیح بیشتری ندادند. اما یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل بامداد یکشنبه گفت که رویارویی با ایران «هنوز تمام نشده است.»
نگرانی آمریکا از اقدام خودسرانه اسرائیل
با این حال و به گفته یک مقام ارشد کاخ سفید و یک مقام ارشد دفاعی آمریکا این نگرانی در میان مقامات ارشد دولت بایدن وجود دارد که اسرائیل بدون فکر کردن به پیامد‌های احتمالی پس از عملیات ایران، به سرعت دست به اقدام خودسرانه بزند. در همین خصوص ان‌بی‌سی‌نیوز نوشت: نگرانی‌های دولت آمریکا تا حدی ناشی از دیدگاه‌های دولت درباره رویکردی است که اسرائیل در جنگ علیه حماس و همچنین حمله به دمشق اتخاذ کرده است.
به گفته سه نفر از افراد آشنا، رئیس‌جمهور جو بایدن به طور خصوصی ابراز نگرانی کرده است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تلاش می‌کند ایالات متحده را به یک درگیری گسترده‌تر بکشاند. این مقام ارشد دولت گفت، در حالی که کاخ سفید معتقد است اسرائیلی‌ها به ویژه با توجه به منابعی که برای جنگ در غزه در اختیار دارند، به دنبال جنگ گسترده‌تر یا جنگ مستقیم با ایران نیستند، اما مقامات آمریکایی نمی‌توانند نسبت به این مطمئن باشند.
مقامات آمریکایی به‌طور خصوصی از تصمیم اسرائیل برای حمله به ساختمان کنسولگری ایران در سوریه در روز اول آوریل ابراز نارضایتی کرده و گفتند که رهبران اسرائیل به زمان و پیامد‌های این حمله فکر نکردند، از جمله اینکه چگونه ممکن است بر مذاکرات بر سر آزادی گروگان‌های حماس تاثیر بگذارند. این مقام ارشد دولت گفت: «فکر نمی‌کنم آن‌ها استراتژی داشته باشند. اسرائیلی‌ها همیشه بهترین تصمیم‌های استراتژیک را نمی‌گیرند.» به گفته این مقام ارشد دفاعی، رهبران ارشد پنتاگون نیز به طور خصوصی نسبت به زمان حمله دمشق ابراز ناامیدی کرده اند؛ زیرا این «به طور فاجعه باری تشدیدکننده» بود.
در روز‌های منتهی به انتقام جویی ایران از اسرائیل، اطلاعات ایالات متحده نشان داد که رهبران ایران احساس می‌کنند باید به حمله اسرائیل در دمشق پاسخ دهند، زیرا این حمله به عنوان حمله به خاک مستقل ایران تلقی می‌شد. این مقام، رویکرد اسرائیل به عملیات نظامی را «دیوانه وار» توصیف کرد. یک مقام دفاعی گفت: «آن‌ها ما را با برنامه‌ریزی واقعا کوته‌نگرانه خود در چند ماه گذشته غافلگیر کردند، بنابراین حمله در دمشق از این نظر تعجب‌آور نیست.» این مقام ارشد دولت گفت: اکنون ایالات متحده با یک جنگ مستقیم بالقوه بین دو طرف دست و پنجه نرم می‌کند و این یک گسترش قابل‌توجه از جایی است که درگیری بین ایران و اسرائیل تاکنون بوده است.
بحران فزاینده برای بایدن
همزمان با ان‌بی‌سی‌نیوز، شبکه سی‌ان‌ان نیز در گزارشی به تاثیرات پاسخ ایران به اسرائیل برای دولت آمریکا پرداخته و می‌نویسد: در حالی که ایران به اسرائیل حمله کرد، بایدن با بحران فزاینده خاورمیانه روبه‌رو می‌شود که امیدوار بود از آن اجتناب کند. رئیس‌جمهور جو بایدن با اعضای تیم امنیت ملی در مورد حملات موشکی آشکار ایران به اسرائیل، شنبه ۱۳ آوریل ۲۰۲۴ در اتاق موقعیت کاخ سفید دیدار کرد. برای جو بایدن، حمله به اسرائیل از خاک ایران به سناریویی تبدیل می‌شود که او از زمان آغاز درگیری کنونی خاورمیانه به شدت به دنبال اجتناب از آن بوده است. این اقدامات تلافی‌جویانه خطر یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر را افزایش می‌دهد که می‌تواند مستقیما ایالات متحده و سایر کشور‌ها را درگیر کند.
بلافاصله پس از حملات ایران، مقامات آمریکایی اذعان کردند که در حال ورود به سرزمینی ناشناخته هستند، در حالی که میزان حملات ایران در ابتدا مشخص نبود، یک علامت سوال مهم این است که چگونه نمایندگان نیابتی ممکن است به طور بالقوه به تلاش‌های ایران برای هدف قرار دادن اسرائیل بپیوندند و لایه جدیدی از غیرقابل پیش‌بینی بودن را اضافه کنند و با توجه به اینکه هنوز برنامه‌های اسرائیل برای واکنش در حال شکل گیری است، انتظار می‌رود مقامات دولت بایدن به مشاوره همتایان اسرائیلی خود- با در نظر گرفتن میل به مهار- ادامه دهند.
بایدن همچنین در سیاست پرتنش یک سال انتخاباتی عمل می‌کند و به تصمیمات آتی خود اهمیت زیادی می‌دهد. فوران جنگ اسرائیل و حماس در ۷ اکتبر به بایدن در داخل آسیب رسانده و حمایت او در حوزه‌های انتخابیه کلیدی را کاهش داده است. یکی از مقامات گفت یکی از دلایلی که بایدن بعدازظهر شنبه از خانه ساحلی خود در دلاور فورا به کاخ سفید بازگشت، ماهیت مداوم حمله بود. یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفت که مقامات دولت، حملات ایران به اسرائیل را در روز شنبه با حملات اسرائیل در دمشق که موجب انتقام‌گیری شد، نامتناسب می‌دانستند.
این دیدگاه عامل مهمی در بحث‌هایی بوده است که در طول روز در کاخ سفید در مورد گام‌های بعدی در جریان است، به ویژه زمانی که بایدن تصمیم دارد از بروز یک درگیری منطقه‌ای در مقیاس کامل جلوگیری کند. این مقام افزود، همچنین این موضوع به رسمیت شناخته شده است که آنچه اسرائیل احتمالا در پاسخ انجام خواهد داد، به ارزیابی کامل خسارات، از جمله تلفات احتمالی بستگی دارد؛ بنابراین توصیه دولت بایدن به اسرائیل بستگی به این دارد که این تصویر مورد توجه قرار گیرد.
از آنجا که ایالات متحده، در مشورت نزدیک با اسرائیل، به دنبال یافتن دقیق چگونگی، زمان و مکان دقیق واکنش ایران بود، مقامات دولت هرگز به طور کامل تلاش ایران برای حمله به داخل اسرائیل و همچنین پرسنل و دارایی‌های آمریکایی در منطقه را رد نکردند. یکی از مقامات ارشد دولت در روز‌های منتهی به حملات شنبه ایران گفت که محتمل‌ترین «بدترین سناریو»، حمله مستقیم ایران به اسرائیل و بروز یک درگیری بین دو طرف است که می‌تواند آغاز یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر شود که ایالات متحده پس از حملات ۷ اکتبر حماس برای جلوگیری از آن تلاش کرده است.
ساعاتی پیش از آغاز حمله ایران، وزیر دفاع و مشاور امنیت ملی آمریکا با همتایان خود در اسرائیل صحبت کردند تا این حمایت را تکرار کنند. هفته گذشته، ژنرال اریک کوریلا، فرمانده فرماندهی مرکزی ایالات متحده در حال گفتگو با مقامات پیش از حمله مورد انتظار بود. بایدن به وعده روز جمعه خود مبنی بر اینکه «ایالات متحده به دفاع از اسرائیل متعهد است»، پایبند بود، آنجا که مقامات دفاعی به سی ان ان گفتند که ارتش آمریکا با موفقیت برخی از موشک‌های ایران را در روز شنبه رهگیری کرد.
مقامات آگاه گفتند که در گفتگو‌های مربوط به آمادگی برای پاسخ ایران و هماهنگی واکنش، تاکید شد که اسرائیل اجازه ندهد در صورت محدود بودن پاسخ ایران، اوضاع از کنترل خارج شود. ایالات متحده همچنین پیام‌هایی را به صورت علنی و خصوصی به ایران ارسال کرد و در مورد تشدید بیشتر بحران هشدار داد و متحدان اروپایی و عربی را تحت فشار قرار داد تا از اهرم فشار خود با تهران برای ارائه پیام‌های مشابه استفاده کنند. با واضح‌تر شدن برنامه‌های ایران برای پاسخ به اسرائیل، مقامات آمریکایی به طور فزاینده‌ای ارزیابی کردند که تهران به دنبال درگیری مستقیم با ایالات متحده نیست.
پیش از حمله هواپیمای بدون سرنشین ایران در روز شنبه، مقامات آمریکایی گفتند که انتظار ندارند این اهداف شامل نیرو‌های آمریکایی در منطقه شود. این تغییری نسبت به اوایل درگیری است، زمانی که شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران به طور منظم به نیرو‌های آمریکایی در خاورمیانه حمله می‌کردند، از جمله در حمله‌ای که سه آمریکایی مستقر در اردن را کشتند. پس از آغاز حملات تلافی‌جویانه ایالات متحده، حملات نیابتی ایران کاهش یافت. با این حال تنش‌های در حال جوش بین ایران و اسرائیل از بین نرفت. بدون هیچ کانال ارتباطی مستقیم بین دو طرف، خطر اشتباه محاسباتی تشدید می‌شود.
واکنش‌های داخلی به عملیات «وعده صادق» چه بود؟
قدردانی سیاستمداران از نظامیان
به‌دنبال عملیات تنبیهی شنبه شب ایران علیه رژیم صهیونیستی، مقامات بلندپایه کشور این عملیات را پاسخی تلافی‌جویانه به اقدامات اخیر رژیم صهیونیستی و کاملا موفقیت‌آمیز توصیف کردند. در این حمله که در پاسخ به تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی به سوریه و شهادت چندتن از فرماندهان نظامی کشور انجام شد، نیروی هوافضای سپاه پاسداران طی عملیاتی با عنوان «وعده صادق» با موفقیت اهدافی را در داخل سرزمین‌های اشغالی (دو پایگاه نواتیم و رامون در منطقه صحرای نقب) با ده‌ها فروند موشک و پهپاد مورد اصابت قرار داد. در حمله روز ۱۳ فروردین رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق سردار محمدرضا زاهدی، فرمانده مستشاران سپاه در سوریه و لبنان به‌همراه سردار حاج‌رحیمی و ۵ نفر دیگر از هم‌رزمانشان به شهادت رسیدند.
به دنبال اقدام تلافی‌جویانه ایران درحمله به خاک رژیم صهیونیستی که برای نخستین بار صورت گرفته است، روز گذشته سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح در گفت‌وگویی تلویزیونی با اشاره به جنبه‌های راهبردی عملیات «وعده صادق» اظهار کرد: این عملیات با موفقیت کامل انجام شد و به همه اهدافش نائل شد. به گزارش «ایسنا»، وی افزود: علت این عملیات عبور رژیم صهیونیستی از خطوط قرمزی بود که برای ما قابل‌تحمل نبود. اینکه رژیم صهیونیستی ساختمان کنسولگری ایران را در دمشق هدف قرار دهد و مستشاران قانونی ما را که به دعوت دولت سوریه برای مبارزه با تروریسم و به شکل قانونی در این کشور حضور داشتند را هدف قرار دهد، عبور از خط قرمز بود.
وی افزود: در ۱۰ روز گذشته در همه جهان جز دو، سه کشور حامی مطلق این رژیم، این اقدام محکوم شد. این اقدام باید پاسخ می‌گرفت و رهبری انقلاب هم تاکید داشتند که این تنبیه باید انجام شود که با کمک سپاه پاسداران و دیگر نیرو‌های مسلح این عملیات انجام شد. رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح تاکید کرد: در این عملیات هم مرکز اطلاعاتی بزرگی که اطلاعات لازم را برای این جنایت برای صهیونیست‌ها در ارتفاعات جبل الشیخ تامین می‌کرد، هدف قرار گرفت و هم پایگاه هوایی نواتیم که حمله به کنسولگری ایران از آنجا صورت گرفته بود هدف قرار گرفت که هر دو تا حد قابل‌توجهی مورد انهدام قرار گرفتند و از کار افتادند.
باقری تاکید کرد: در این عملیات تعداد قابل‌توجهی پهپاد، موشک‌های کروز و بالستیک استفاده شد که با تاکتیک‌های اندیشه‌شده و طراحی مناسب به کار گرفته شدند و گنبد آهنین و سپر دفاعی موشکی صهیونیستی نتوانست مقابله قابل‌توجهی با آن داشته باشد و عملیات به اهداف خود نائل شد. وی تصریح کرد: این عملیات منتج به نتیجه کامل است، از نظر ما خاتمه یافته است و قصدی بر ادامه عملیات وجود ندارد، اما چنانچه رژیم صهیونیستی اقدامی علیه جمهوری اسلامی چه در خاک ما و چه در مراکز متعلق به ما در سوریه و جای دیگری انجام دهد، عملیات بزرگ‌تری انجام خواهد شد. سرلشکر باقری تاکید کرد: توانایی ما در حدی بود که بتوانیم عملیات موشکی و پهپادی ده‌ها برابر بزرگ‌تر از این علیه رژیم داشته باشیم، اما این کار را انجام ندادیم و سعی کردیم در حدی که این تنبیه انجام شود عملیات کنیم.
مراکز جمعیتی و اقتصادی آن‌ها زده نشد تا ارتش جنایتکار و متجاوز صهیونیستی بداند اقدام آن‌ها بدون پاسخ نمی‌ماند و قطعا ما آمادگی داریم تا از خاک و منافع‌مان دفاع کنیم. رئیس ستادکل نیرو‌های مسلح درباره هرگونه اقدام آمریکا علیه منافع ایران گفت: ما این پیام را از طریق سفارت سوئیس به آمریکا منتقل کردیم که چنانچه آمریکا در اقدامات تجاوزکارانه صهیونیست‌ها بخواهد همکاری کند یا با امکاناتی که در منطقه دارد مشارکتی داشته باشد و این اطلاعات برای ما قطعی شود، پایگاه‌ها و نفرات آمریکا در منطقه امنیت نخواهند داشت و ما او را مانند متجاوز می‌بینیم و با او هم برخورد لازم را خواهیم داشت.
در واکنشی دیگر سرلشکر حسین سلامی، فرمانده‌کل سپاه پاسداران درباره عملیات «وعده صادق» که در پاسخ به حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق صورت گرفت، اظهار کرد: ما عملیات محدودی انجام دادیم و این عملیات در حد و اندازه شرارت‌های رژیم صهیونیستی بود و می‌توانست گسترده باشد؛ این عملیات را محدود کردیم به آن بخش از توانایی‌هایی که رژیم صهیونیستی برای حمله به سفارت ما از آن استفاده کرده بود.
وی گفت: هنوز اطلاعات از اصابت موشک‌ها کامل نیست، ولی بخشی از اصابت‌هایی که گزارش دقیق، مستند و میدانی از آن داریم نشان‌می‌دهد عملیات با موفقیتی بیش از حد انتظار ما اتفاق افتاده است. به گزارش «ایسنا»، وی با بیان اینکه این عملیات فصل جدیدی از تقابل را به روی ما گشود، گفت: ما تصمیم گرفتیم یک معادله جدید بسازیم و از این به بعد اگر رژیم صهیونیستی در هر نقطه‌ای از جهان به منافع ما، دارایی‌های ما، شخصیت‌های ما و شهروندان ما حمله کند، از مبدا جمهوری اسلامی ایران او را مورد تهاجم متقابل قرار خواهیم داد و عملیات «وعده صادق» نمونه برجسته و کاملا واضحی از این معادله جدید است.
فرمانده کل سپاه تصریح کرد: اگر رژیم صهیونیستی هر واکنشی نشان دهد مطمئنا واکنش ما بر اساس این تجربه جدیدی که از توانایی‌های آن‌ها به دست آورده‌ایم، بسیار سخت‌تر خواهد بود. در واکنشی دیگر سرلشکر موسوی، فرمانده کل ارتش به رژیم صهیونیستی و برخی دولت‌های غربی هم در خصوص هرگونه اشتباه دوباره و پیامد‌های آن هشدار داد و اعلام کرد درصورت اصرار این رژیم به اقدامات تجاوزکارانه با مجازاتی سنگین‌تر و سخت‌تر مواجه می‌شود. این عملیات تنبیهی واکنش دولت و مجلس را نیز در پی داشت. در دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در پیامی تاکید کرد: دلاورمردان نیرو‌های مسلح با رصد تحولات منطقه هر تحرکی را زیرنظر دارند و چنانچه رژیم صهیونیستی یا حامیان آن رفتاری خیره‌سرانه نشان دهند پاسخی قاطع و به مراتب سهمگین‌تر دریافت خواهند کرد.
همچنین رئیسی عصر روز گذشته در جلسه هیات دولت «هماهنگی میدان و دیپلماسی» و «دقت بسیار بالا در اجرا» را از جلوه‌های کم‌نظیر و افتخارآمیز عملیات مقتدرانه تاریخی و پیروزمندانه نیرو‌های مسلح کشورمان در پاسخ به اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی دانست و با بیان اینکه دشمن پس از ناامیدی از ضربه زدن به امنیت مردم و نیز ضربه خوردن، به دنبال ایجاد اخلال در اقتصاد و معیشت مردم خواهد بود، بر ضرورت تلاش مضاعف و هماهنگی بین بخش‌های اداری و اجرایی برای خنثی‌سازی چنین توطئه‌هایی تاکید کرد.
محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهوری نیز در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «معنی راهبردی عملیات پیروزمندانه وعده صادق آن است که دوران صبر راهبردی در قبال شرارت‌های رژیم به پایان رسیده و ایران استراتژی آن‌ها مبنی بر جنگ بین جنگ‌ها را به شکست کشانده است. اکنون معادله راهبردی تغییر کرده است. هدف قرار دادن نیرو‌ها و دارایی‌های ایران با پاسخ مستقیم مواجه می‌شود.» در مجلس نیز محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در نطق پیش از دستور خود با تاکید بر اینکه سیلی مردم ایران به دشمن صهیونیستی محکم و درس‌آموز بود، گفت: در صورتی که رژیم صهیونیستی با متحدانش غلط دیگری انجام دهد، پاسخ طراحی شده ایران شدیدتر خواهد بود.
به گزارش «ایسنا»، قالیباف اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران بر این اصل تاکید دارد که هرگونه تهدید از مبدا هر کشوری پاسخ مناسب و شدید به منشأ تهدیدات را در پی خواهد داشت. از سوی دیگر ۲۰۶ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بیانیه‌ای اعلام کردند هرگونه خطای راهبردی رژیم اسرائیل و آمریکا با پاسخ مقتدرانه روبه‌رو خواهد شد. نمایندگان همچنین در حمایت از اقدام سپاه در پاسخ به جنایات تروریستی رژیم صهیونسیتی در حمله به کنسولگری ایران در دمشق فریاد مرگ بر اسرائیل سردادند. همچنین عصر روز گذشته کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس جلسه‌ای با حضور مسوولان مربوطه درباره عملیات «وعده صادق» برگزار کرد.
در همین حال شنبه شب تجمعاتی در برخی شهر‌ها از جمله در تهران در حمایت از عملیات تلافی‌جویانه سپاه علیه رژیم صهیونیستی برگزار شد.
پربينندهترين مطالب و خبرها
