بهار نیوز - جنجال‌های پیش‌بینی‌ نشده در پاریس

گروه ورزشی: فرانسوي‌ها در همان ابتدای برگزاری المپیک پاریس، با چالش‌های حاشیه‌ای قابل توجهی مواجه شدند. از ابراز نارضایتی ورزشکاران درباره امکانات دهکده ورزشکاران، وضعیت نامناسب غذایی دهکده، مشکلات تردد و حمل و نقل به محل برگزاری مسابقات، تا مشكلات حجاب زنان ورزشكار مسلمان فرانسوي، و تمسخر مسيحيت در مراسم افتتاحيه المپیک.
در این یادداشت، نکاتی را درباره دو مورد آخر مرور کرده‌ایم.
مقدمه: فرانسه در شرايطي المپيك ٢٠٢٤ را ميزباني مي‌كند كه داراي بزرگ‌ترین اقلیت مسلمان اروپا است. از سوي ديگر و در راستای اصل لائیسیته یا سکولاریسم، قوانینی را اجرا می‌کند که بر اساس آن کارمندان دولت و دانش‌آموزان و زنان مسلمان را از پوشیدن نمادها و لباس‌های مذهبی (حجاب) در فضاهای عمومی و عرصه‌های ورزشی منع می‌کند. لائیسیته تصریح می‌کند که نهادهای دولتی و عمومی نيز نباید از نمادهای مذهبی استفاده کنند.
- آملیا اودیا کاسترا، وزیر ورزش فرانسه درباره حجاب ورزشكاران فرانسوي گفته است: «شهروندان فرانسه از ما انتظار دارند که از اصول سکولاریسم پیروی کنیم». وی که در یک برنامه تلویزیونی سخن می‌گفت، بر حمایت از «سکولاریسم سخت‌گیرانه» تاکید کرد و افزود: «ما با تصمیم سیستم قضایی که نخست‌وزیر نیز به وضوح آن را بیان و از سکولاریسم شدید در ورزش حمایت کرد، موافقیم. این به معنای آن است که اعضای كاروان ورزشي ما حجاب نخواهند داشت.» وي همچنين در آستانه المپیک ۲۰۲۴ پاریس، در بیانیه‌ای ممنوعیت ورزشکاران زن فرانسوی از پوشیدن حجاب را در جریان بازی‌ها تایید کرد. دیوید لاپارتیان، رئیس کمیته المپیک فرانسه نيز در گفت‌وگويي عنوان کرد ورزشکاران زن این کشور حق داشتن حجاب در المپیک را ندارند. رئیس کمیته ملی المپیک فرانسه با اشاره به ممنوعیت حجاب برای ورزشکاران زن فرانسوی گفت، نمایندگان فرانسه در عرصه المپيك اجازه ندارند عقاید مذهبی خود را ابراز کنند.
- اعمال اين محدويت از سوي مقامات فرانسوي بدون پاسخ نبوده و با واكنش آي او سي، نهادهاي بين‌المللي و حقوق بشري از جمله سازمان ملل همراه بوده است.
- کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) در بيانيه‌اي اعلام کرد که ورزشکاران شرکت‌کننده در بازی‌های المپیک 2024 پاریس برای استفاده از روسری یا حجاب آزاد خواهند بود. سخنگوی این کمیته گفت: «در دهکده المپیک، قوانین کمیته بین‌المللی المپیک اعمال خواهد شد و هیچ محدودیتی برای داشتن حجاب یا هر لباس مذهبی و فرهنگی دیگری وجود ندارد.»
- دفتر حقوق بشر سازمان ملل نيز از تصمیم دولت فرانسه مبنی بر «ممنوعیت حجاب برای ورزشکاران فرانسوی» در بازی‌های المپیک انتقاد کرد. «ماریا هورتادو» سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد با اشاره به تصمیم دولت فرانسه گفت: «به‌طور کلی براساس قانون کمیته رفع تبعیض علیه زنان، هر کشور عضو این کنوانسیون از جمله فرانسه موظف است تا تمامی اقدامات مناسب را برای اصلاح هرگونه الگوهای فرهنگی و اجتماعی که براساس برتری یا حقارت هر دو جنسیت است، انجام دهد.» وی تاکید کرد که «اقدامات تبعیض‌آمیز علیه یک گروه می‌تواند پیامدهای زیان‌باری داشته باشد».
- در همین رابطه سونکامبا سیلا، دونده سرعت مسلمان فرانسوی، در صفحه اینستاگرام خود نوشت که به علت حجابش نمی‌تواند در مراسم افتتاحیه المپیک پاریس شرکت داشته باشد. وی با انتقاد از این تصمیم نوشت: تو برای مشارکت در بازی‌های المپیک که در کشورت برگزار می‌شود، انتخاب می‌شوی، اما نمی‌توانی در افتتاحیه آن شرکت کنی، چرا که روسری بر سر داری! بعد از انتقاد سیلا از عدم امکان حضور در مراسم افتتاحیه المپیک، مقامات کمیته المپیک فرانسه اعلام کردند در صدد پیدا کردن راه حلی در این زمینه هستند. مقامات المپیک اعلام کردند که در تلاشند راهی بیابند تا سونکامبا سیلا، دونده مسلمان فرانسوی، اجازه داشته باشد حجاب روسری سنتی خود را در مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک بر سر داشته باشد. وزیر ورزش فرانسه نیز ضمن تاکید بر پیروی از اصول سکولاریسم گفت: ما هم باید به فکر راه‌حل‌هایی مبتکرانه باشیم تا احساس خوبی به همه بدهیم.»
- به نظر می‌رسد با توجه به خواست و تاکید ورزشکاران زن مسلمان فرانسوی بر رعایت پوشش و حجاب در میادین ورزشی، و حمایت آی او سی، سازمان ملل، و نهادهای حقوق بشری از آنان، و موافقت فدراسیون‌های بین‌المللی با پوشش حجاب اسلامی در مسابقات رسمی بین‌المللی برای زنان مسلمان، مقامات فرانسوی ناگزیر به یک عقب‌نشینی درباره این موضوع شده‌اند و همانطور که در گفته‌های اخیر وزیر ورزش و رئیس کمیته ملی المپیک فرانسه مشهود است، آنان لاجرم باید با این خواست عمومی برای رفع ممنوعیت همراهی کنند.
- در بخش دوم یادداشت به موضوع تمسخر مسیحیت در بخشی از مراسم افتتاحیه المپیک اشاره شده است. علي‌رغم گذشت چهار روز از افتتاحيه المپيك ٢٠٢٤، هنوز حاشيه‌هاي اين مراسم ادامه داشته و اعتراض‌هايي به كميته برگزاري بازي‌ها از سوي اشخاص و نهادهاي مختلف به محتواي برخي برنامه‌هاي اجرا شده منتشر گردیده است که مرور آن برای ثبت در تاریخ این المپیک ضروری به نظر می‌رسد
- ⁠روزنامه فیگارو در گزارش خود انتقاد اسقف‌های فرانسه از مراسم افتتاحیه المپیک پاریس را منعكس كرد. اسقف‌ها گفته بودند كه متأسفانه مراسم افتتاحیه صحنه‌ها و مضمون آزاردهنده و تحریک‌آمیز داشت که مسیحیت را به سخره می‌گرفت. آنان از نمایندگان ادیان دیگر که ابراز همبستگی کرده بودند تشکر كردند. کلیسای کاتولیک در فرانسه "صحنه‌های تمسخر و تمسخر مسیحیت" را محکوم کرد. همچنین چارلز شیلون، بالاترین مقام کاتولیک در مالت و رئیس دفتر اعتقادی واتیکان، گفت که با سفیر فرانسه در مالت تماس گرفت تا در مورد این توهین شکایت کند.
- ⁠توماس تارابا، معاون نخست‌وزیر اسلواکی گفت که به دلیل رسوایی افتتاحیه در مراسم اختتامیه المپیک پاریس شرکت نخواهد کرد. این مقام ارشد دولتی اسلواکی گفت: سازمان دهندگان المپیک پاریس نمایشی مشمئز کننده و مملو از توهین به نمادهای مسیحیت را برای جهانیان تدارک دیدند.
- مصطفي هاشمی‌طبا، عضو سابق آي او سي، در نامه‌اي به رئیس کمیته بین‌المللی المپیک گفت: معلوم نیست چگونه می‌توانید به‌عنوان یک فرد معتقد به حضرت مسیح علیه‌السلام که به عقیده ما پیامبر بزرگ خداوند و به روایت مسیحیان فرزند خداوند بوده است از اهانت آشکار به این پیامبر و ترویج سیاست‌های هم‌جنس‌گرایانه در افتتاح المپیک ۲۰۲۴ بی‌تفاوت باشید و با خونسردی به کثیف‌ترین نمایش ضداخلاقی و ضدارزش‌های انسانی و المپیسم لبخند بزنید و به جای آنکه مدیران برگزار کننده را نکوهش کنید آنان را تشویق نمایید.
- ⁠یکی از بزرگترین شرکت‌های مخابراتی آمریکا با نام «C Spire» نيز اعلام کرد که پس از «ابتذالي که از تابلوی شام آخر مسیح» در مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک تابستانی پاریس مشاهده کرده تصمیم گرفت تبلیغات خود را از این بازی‌ها حذف کند. این شرکت گفته است که کارکنانش از این اجرا شوکه شده‌اند. در بیانیه‌ این شرکت در شبکه اجتماعی ایکس اعلام شد: ما از تمسخر شام آخر در مراسم افتتاحیه المپیک پاریس شوکه شدیم. C Spire تبلیغات خود را از المپیک حذف می‌کند. ⁠ایلان ماسک، کارآفرین آمریکایی نیز در حساب کاربری خود اظهار داشته که این صحنه به شدت به مسیحیان بی‌احترامی کرده است.
- کمیته برگزاری بازی‌های المپیک پاریس در واكنش به اين اعتراضات گسترده و انتشار آن در رسانه‌ها بابت تقلید از نقاشی معروف "شام آخر" عذرخواهی کرد. آنه دکامپس، سخنگوی المپیک پاریس ۲۰۲۴، در کنفرانس خبری کمیته بین‌المللی المپیك گفت: واضح است که هرگز قصد بی‌احترامی به هیچ گروه مذهبی وجود نداشته است. اگر هر کسی اینطور برداشت کرده که توهینی صورت گرفته، واقعا متأسفیم و عذرخواهی می‌کنیم. ⁠توماس جولی، کارگردان هنری مراسم، گفت که هدف از این نمایش، تجلیل از تنوع و ادای احترام به سنت‌های آشپزی و ضیافت‌های فرانسوی بوده است. او همچنین تأکید کرد که نیتش تخریب یا تمسخر نبوده و هدف اصلی او ارسال پیامی از عشق و همبستگی بوده است. پس از انتقادات گسترده از سراسر جهان، اکانت کمیته بین‌المللی المپیک ویدیو مراسم افتتاحیه المپیک پاریس را از یوتیوب حذف کرد.
- در مجموع با توجه به حجم گسترده انتقادات و اعتراضات از سوی نهادهای مذهبی مسیحی و سایر ادیان و شخصیت‌ها از کشورهای مختلف جهان، مقامات کمیته برگزاری بازی‌های المپیک پاریس و کمیته بین‌المللی المپیک با ابراز شرمساری از خطای رخ داده که موجب آزردگی خاطر میلیون‌ها نفر در سراسر جهان شد و حذف صحنه‌های یاد شده از ویدیوی مراسم افتتاحیه، بابت توهین‌های صورت گرفته عذرخواهی کردند. به نظر می‌رسد این اتفاق که برای اولین‌بار در مراسم افتتاحیه ادوار المپیک شاهد آن بودیم به‌عنوان نقطه سیاهی در کارنامه فرهنگی المپیک پاریس ثبت و ضبط شد.
طبعا آقای توماس باخ و مقامات آی او سی با دقت و اشراف بیشتر بر اجرای منشور المپیک که بر همبستگی، احترام به دیگران، بازی جوانمردانه، عدم تبعیض، دوستی، و برابری تاکید دارد، در برگزاری این‌گونه رویدادها به فرهنگ‌ها و باورهای مردم و به‌ویژه اعتقادات مذهبی آنان با دیده احترام نگریسته و به خود و دیگران اجازه ندهند که در عرصه و فضای المپیک، فرهنگ و باورها مورد توهین و تمسخر قرار گیرد.