بهار نیوز - مزدوران واگنر روسیه این روزها کجا هستند؟

گروه بین الملل: یک سال از مرگ یوگنی پریگوژین، رهبر گروه مزدوران مسلح «واگنر»، می‌گذرد و هنوز کاملا مشخص نیست چه اتفاقی برای امپراتوری افراد مسلح و قراردادهای او در اوکراین، سوریه و بخش‌هایی از آفریقا افتاده است. بی‌بی‌سی روسی با شبه‌نظامیان سابق و دیگر افرادی که به گروه واگنر نزدیک هستند صحبت کرده تا بفهمد پس از شورش کوتاه‌ مدت این گروه علیه مسکو و مرگ ناگهانی پریگوژین در یک سانحه هوایی، چه بر سر این گروه آمده است.
در سپتامبر ۲۰۲۳، یک مرد جوان و درشت‌اندام با چشمانی آبی در برابر میز پذیرش مسافر در فرودگاه بین‌المللی استانبول ایستاده بود.
او که چفیه - پوشش سنتی عربی - و یک هودی به تن داشت، به دنبال این بود که اول به لیبی و از آنجا به یک کشور دیگر در آفریقا برود تا بتواند شغلی جدید پیدا کند.
او قبلا یکی از افراد مسلح در گروه مزدور واگنر بود؛ گروهی که توسط یوگنی پریگوژین تاسیس شده بود و خود او هم رهبری‌اش را برعهده داشت.
این گروه شرکت‌ها و پروژه‌هایی به ارزش چندین میلیارد دلار را کنترل می‌کرد، در سوریه، مالی، جمهوری آفریقای مرکزی، سودان و لیبی فعالیت داشت و افراد مسلحش در مرکز حمله روسیه به اوکراین قرار داشتند.
در ژانویه همان سال، وزارت دفاع بریتانیا تخمین زده بود که تا ۵۰ هزار نفر از مزدوران واگنر در اوکراین حضور دارند.
اما طبق فهرستی که توسط بی‌بی‌سی روسی به دست آمده، نزدیک به ۲۰ هزار نفر - که بسیاری از آنها زندانیان سابق بودند - در نبرد برای تصرف شهر کوچک باخموت کشته شدند. پریگوژین نیروهای باقی‌مانده خود را در مه ۲۰۲۳ عقب کشید و با الفاظ نامناسب وزارت دفاع روسیه را برای کمبود مهمات مقصر دانست.با این حال، مردی که چفیه به سر داشت، از این ماجرا جان سالم به در برد.ماه بعد، او پیامی در تلگرام دریافت کرد که در آن از او دعوت شده بود، به «راهپیمایی برای عدالت» بپیوندد.
او یکی از شبه‌نظامیان واگنر بود که جهان را با شورشی علیه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، شوکه کردند و شهر جنوبی روستوف-نا-دونو را به تصرف درآوردند.
اما آخرین باری که پریگوژین را دید، وقتی بود که رهبر واگنر سوار یک ماشین شد، برای گرفتن چند سلفی‌ ژست گرفت و از شهر رفت.تهدیدهای اولیه گروه واگنر برای حرکت به سمت مسکو لغو شد. توافقی به دست آمد که بر اساس آن پوتین گفت که نیروهای مسلح واگنر می‌توانند به ارتش روسیه بپیوندند یا با پریگوژین به بلاروس بروند.
مردی که چفیه بر سر داشت، در همین مرحله بود که برای اولین بار به این نتیجه رسید که دوران حضورش در واگنر به پایان رسیده است.او گفت: «وقتی توافقات شروع شد و همه برای رفتن به بلاروس یا جاهای دیگر بلاتکلیف بودند، من به این نتیجه رسیدم که کارم به پایان رسیده است».سپس، دو ماه بعد، در ۲۳ اوت ۲۰۲۳، جت خصوصی حامل پریگوژین در شمال مسکو سقوط کرد و او همراه با چندین عضو دیگر واگنر کشته شد.کرملین شایعات درباره سوء قصد را رد کرد، اما بسیاری قانع نشدند.
او گفت: «وقتی آنها پریگوژین را کشتند، دیگر چیزی برای من در روسیه باقی نمانده بود».
و همانطور که او گزینه‌های خود را ارزیابی می‌کرد، فرآیندی آغاز شد که باعث شد دارایی‌ها و عملیات‌ گروه واگنر در سراسر جهان به طور فزاینده‌ای تحت کنترل دولت و ارتش روسیه قرار بگیرد.
مرد چفیه به‌سر، پاسپورت معتبری داشت. او مقداری پس‌انداز و تجربه رزمی هم داشت. او تصمیم گرفت به سوریه برود؛ جایی که قبلا در آنجا جنگیده بود. مزدوران در سوریه پیشنهاد قراردادهایی با ارتش روسیه را دریافت کرده‌اند.
این شبه‌نظامی سابق گفت: «انتخاب یا وزارت دفاع بود یا گم‌شدن».
او نمی‌خواست قرارداد را امضا کند و تقریبا دو ماه بیکار نشست، اما هنوز حقوقش را به صورت نقدی دریافت می‌کرد. وقتی تصمیم گرفت در آفریقا کار کند، کسی به او اعتراضی نکرد.
تقریبا همزمان با او، معاون وزیر دفاع روسیه، یونس‌بیک یِوکوروف، عازم شمال آفریقا شد.
او همراه با چهره‌های ارشد سرویس اطلاعات نظامی روسیه، GRU، از کشورهایی که واگنر در آن‌ها فعال بود - لیبی، بورکینافاسو، جمهوری آفریقای مرکزی و مالی - و سپس در سفر بعدی، نیجر، بازدید کرد.طبق گزارش اندیشکده «رویال یونایتد سرویسز اینستیتوت» (RUSI) مستقر در بریتانیا، او پیام داد که «تعهدات قبلی (توسط واگنر) محترم شمرده خواهد شد»، اما از این پس معاملات «مستقیما با وزارت دفاع روسیه» انجام می‌شود.
این گزارش می‌گوید برخی از نیروهای سابق واگنر در آفریقا اکنون به رژیم‌ها در مبارزه با اسلام‌گرایان و دیگر شورشیان کمک نظامی ارائه می‌دهند و در ازای آن به منابع طبیعی استراتژیک دسترسی پیدا می‌کنند.
مالی، نیجر و بورکینافاسو در سال‌های اخیر شاهد کودتاهای نظامی بوده‌اند - و روابط قدیمی خود با فرانسه را کنار می‌گذارند و به روسیه نزدیک‌تر می‌شوند. در همین حال، این گزارش می‌گوید روسیه به دنبال مواد معدنی مانند لیتیوم، طلا و اورانیوم است.
آگهی‌های استخدام وزارت دفاع روسیه برای «سپاه آفریقا» در پایان سال ۲۰۲۳ آغاز شد.مردی که چفیه به سر داشت، بعدا گفت که به کشور آفریقایی مورد نظر خود رسیده است.
او گفت که مزدوری را یک شغل مانند هر شغل دیگری می‌بیند، و فکر می‌کرد که در آفریقا چشم‌انداز شغلی بهتری نسبت به اوکراین یا بلاروس خواهد داشت. او گفت که اکثر همکاران سابقش جذب وزارت دفاع روسیه شده‌اند و به خدمت در واحدهای تازه تشکیل شده ادامه می‌دهند. با این حال، منبعی که در گذشته با یوگنی پریگوژین در ارتباط بود، گفت که پسر پریگوژین یعنی، پاول، همچنان در این گروه صاحب نفوذ است.
این منبع گفت: «مسکو به جانشینی او چراغ سبز نشان داده است تا کار پدرش را در آفریقا ادامه دهد، به شرطی که با منافع روسیه تعارض نداشته باشد».
در ابتدا گمانه‌زنی‌هایی درباره پاول، که در اواخر دهه ۲۰ سالگی‌اش است، وجود داشت. پرسش این بود که آیا او واقعا شرکت نظامی خصوصی (PMC) باقی‌مانده واگنر را تحت حمایت گارد ملی، روسگواریا - و نه وزارت دفاع - اداره خواهد کرد یا نه.گزارش RUSI می‌گوید این امر به «جنگ مزایده‌ای برای فرماندهان بین GRU و روسگواریا» منجر شد.
وزارت دفاع بریتانیا در فوریه تایید کرد که سه واحد تهاجمی واگنر در روسگواریا ادغام شده‌اند و احتمالا این واحدها به اوکراین و آفریقا اعزام خواهند شد.
اطلاعات رسمی کمی درباره سرنوشت مبارزان واگنر و اینکه اکنون چه کسی آنها را به کار می‌گیرد وجود دارد، هرچند کانال رسمی تلگرام این گروه، همچنان آگهی‌های استخدام برای ماموریت‌هایی در مکان‌های «دورافتاده» و نامشخص منتشر می‌کند.پیگیری اهداف بین‌المللی از طریق گروه واگنر، به روسیه این امکان را داد تا از تحریم‌ها دوری کند و همچنان امکان انکار دخالت را داشته باشد.در همین حال، برخی از شبه‌نظامیان سابق واگنر نسبت به وزارت دفاع روسیه بدبین یا مخالف هستند.
بنابراین برای هر دو طرف، مسیرهای بازگشت به کار که غیرمستقیم یا کاملا شفاف نباشند، از جذابیت برخوردار است.
پس از حمله به اوکراین، اطلاعات نظامی روسیه شبکه‌ای از گروه‌های مزدور ایجاد کرد که بر اساس مدل واگنر طراحی شده‌اند و به طور جمعی با نام «ردوت» شناخته می‌شوند.
یک تحقیق رسانه‌ای توسط رادیو اروپای آزاد در اکتبر گذشته بیش از ۲۰ واحد مختلف را شناسایی کرد که تحت نام PMC ردوت استخدام می‌کنند.این گزارش نتیجه‌گیری کرد که ردوت یک «شرکت نظامی خصوصی جعلی» است که توسط آژانس اطلاعات نظامی روسیه، GRU، اداره می‌شود.
به گفته یک پژوهشگر اطلاعاتی فرانسوی‌ زبان و متخصص امنیتی غرب آفریقا که به نام «نومد ساحلی» شناخته می‌شود، آنها «به شدت» با ردوت مرتبط هستند، و اگرچه «خود را به عنوان یک تیپ عملیات ویژه» می‌دانند، اما «بیشتر شبیه یک شرکت نظامی خصوصی» هستند.در اوت ۲۰۲۳، صفحات طرفدار ارتش روسیه در شبکه اجتماعی روسی «وی‌کنتاکه»، تبلیغات استخدام متعددی برای «خرس‌ها» منتشر کردند.
در یک آگهی معمولی آمده است: «ما به خلبانان، تکنسین‌ها، مکانیک‌های هواپیمای دوباله AN-۲، هلیکوپترهای MI-۸ و هلیکوپترهای جنگی MI-۲۴ نیاز داریم».
«دستمزد مناسب از ۲۲۰ هزار روبل (دو هزار و پانصد دلار) در ماه به همراه مزایا. قرارداد شش ماهه. سن از ۲۲ تا ۵۰ سال. به شهر سیمفروپول در کریمه بیایید. ما لباس و آموزش در اختیار شما می‌گذاریم».اگرچه این آگهی‌ها به جذب نیرو در کریمه اشاره دارند، «نومد ساحلی» می‌گوید که این گروه همچنین مقر خود را در واگادوگو، پایتخت بورکینافاسو، تاسیس کرده است و ماموریت‌های سه‌ماهه‌ای به مزدوران با حقوق ماهانه دو هزار و پانصد تا چهار هزار دلار پیشنهاد می‌دهد.
بر اساس گفتگوهایی با شبه‌نظامیان سابق واگنر، بی‌بی‌سی دریافت که بسیاری از آن‌ها تصمیم گرفته‌اند در آفریقا بمانند، از جمله در کشور بورکینافاسو.
مقصد احتمالی دیگر برای جنگجویان سابق واگنر، چچن، یکی از جمهوری‌های جنوبی روسیه است.طبق گزارش خبرگزاری دولتی تاس روسیه، رمضان قدیروف، رهبر چچن، در ماه آوریل گفت که سه هزار نفر از اعضای واگنر به گروه نیروهای ویژه «اخمت» در این جمهوری خواهند پیوست.
الکساندر کوزنتسوف معروف به «راتیبور» که از چهره‌های معروف واگنر است، در ویدئویی در کنار قدیروف ظاهر شد و به هم‌رزمان سابق خود گفت: «همه چیز مثل واگنر خواهد بود. بدون کاغذبازی یا چیزی. شیوه ما در انجام کارها همان می‌ماند، هیچ‌چیز تغییر نمی‌کند».
در مورد پیشنهاد اصلی برای اعزام مزدوران واگنر به بلاروس، طبق پروژه تحقیقاتی منابع آزاد «بلاروسکی هاجون» که بر فعالیت‌های نظامی در این کشور نظارت می‌کند، کمتر از ۱۰۰ نفر اکنون در آنجا حضور دارند و نیروهای رئیس‌جمهور الکساندر لوکاشنکو را آموزش می‌دهند.در ۲۸ ژوئیه، با انتشار گزارش‌هایی مبنی بر حمله غافلگیرانه شورشیان جدایی‌طلب طوارق و مبارزان اسلام‌گرا به مزدوران روسی و سربازان مالی، حضور جنگجویان سابق واگنر در مالی بار دیگر به تیتر خبرها بازگشت.کانال رسمی تلگرام گروه واگنر بیانیه‌ای نادر و مفصل منتشر کرد و گفت که برخی از شبه نظامیانش، از جمله یک فرمانده کشته شده‌اند، اما تعداد آن‌ها را ذکر نکرد.کانال‌های تلگرام طرفدار ارتش روسیه گزارش دادند که دهها جنگجوی سابق واگنر کشته شده‌اند، که این امر می‌تواند بزرگترین تلفات این گروه در آفریقا باشد.گفته می‌شود که مزدوران بخشی از سپاه آفریقا بودند، اما نه آن‌ها و نه وزارت دفاع روسیه هیچ اظهار نظر رسمی‌ ارائه ندادند.