آیا توافق جامع هنوز روز میز مذاکره است؟

روزنامه‌ کریستین ساینس مانیتور در گزارش خود آورده است: اگر چه دیپلمات‌های ایران و شش قدرت جهانی از پیشرفت قابل توجه در مذاکرات سخن می‌گویند که موجب شده تا مدت این مذاکرات را تمدید کنند اختلافات اساسی میان طرف‌ها هنوز دستیابی به توافق نهایی را به خطر می‌اندازد. واشنگتن و تهران باید برای رسیدن به توافق نهایی تصمیمات سخت بگیرند و هنوز مشخص نیست که آیا این اختلافات قابل حل شدن هست یا نه.

برخی در ایران برنامه هسته‌ای را عزت ملی می‌دانند و می‌گویند که قابل تجارت نیست، اما کشورهای غربی ایران را برای محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای‌اش تحت فشار قرار می‌دهند. مقامات آمریکایی از ایران می‌خواهند تا ظرفیت غنی‌سازی‌اش را به میزان زیادی کاهش دهد و با تنها 10 هزار سانتریفیوژ موافقت کند. در هفته‌های اخیر آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی حتی کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایران تا 500 تا را روی میز مذاکره قرار داده‌اند. اما رهبر ایران در پاسخ برای اولین بار به طور جزیی به ظرفیت غنی سازی موردنیاز ایران اشاره کرد که تقریبا 20 برابر ظرفیت کنونی این کشور است چون این کشور پس از پایان یافتن قراردادش با روسیه برای تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه بوشهر نیازمند تولید این سوخت است. مقامات ایرانی می‌گویند که هرگونه کاهش این ظرفیت کنونی و یا محدود کردن پیشرفت‌های آینده از سوی افکار عمومی و مقامات در داخل پذیرفته نخواهد بود.

ایران در توافق اولیه ژنو که در نوامبر سال گذشته به دست آمد متعهد شد تا بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را به حالت تعلیق در آورد و در ازاء توانست کاهش تحریم‌های اقتصادی را به دست آورد که ارزشی حدود شش میلیارد دلار داشت. یک مقام ارشد دولت آمریکا گفت که توافق اولیه ژنو از بسیاری جهات به خوبی به اجرا در‌آمد چون ایران به طور کامل به تعهداتش مبنی بر تبدیل ذخایر اورانیوم با غنای 20 درصد،تعلیق غنی سازی اورانیوم درسطح 20 درصد و اجازه بازرسی‌های بیشتر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عمل کرده است.

روزنامه کریستین سانیس مانیتور در ادامه آورده است: طرفهای مذاکره کننده در طول شش مورد مذاکرات سخت درسال جاری ، به ویژه در جریان سه هفته گذشته از خود انعطاف نشان داده‌اند. همه طرف‌ها می‌گویند که این پیشرفت‌ها برای تمدید مذاکرات تا 24 نوامبر به منظور دستیابی به توافق نهایی کافی بوده است. دراین میان ایران با کاهش بخش دیگری از تحریم‌ها، یعنی دستیابی به 208 میلیارد دلار سرمایه بلوکه شده‌اش در خارج از این کشورها مواجه خواهد شد و در ازاء یک چهارم اکسید به دست آمده از تبدیل ذخیره اورانیوم غنی شده 20 درصدی را به صفحه‌های سوخت تبدیل خواهد کرد که تبدیل آنرا به سوخت مورد نیاز برای ساخت یک بمب تقریبا غیر ممکن می‌کند.

بسیاری از ایرانی‌ها معتقدند که هدف 1+5 به ویژه آمریکا چیزی فراتر از جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است. از این منظر باید گفت که قدرت‌های خارجی می‌خواهند ایران را از حق برخورداری از تکنولوژی هسته‌ای محروم ونفوذ جمهوری اسلامی ایران را در منطقه و جهان محدود کنند. از طرف دیگر مذاکره کنندگان مقابل ایران می‌گویند که این کشور تنها خواستار رهایی از تحریم‌های بین‌المللی در کنار حفظ برنامه هسته‌ای‌اش است.

یک مقام ارشد آمریکا روز شنبه مدعی شد هدف از این مذاکرات جلوگیری از دستیابی ایران به ظرفیت تولید سلاح هسته‌ای است چون چنین چیزی می‌تواند موجب قدرت بیشتر ایران در منطقه شود. روزنامه‌ی کریستین ساینس مانیتور همچنین به بخش‌های دیگری از بیانات اخیر مقام معظم رهبری پرداخت و یاد آور شد: اولین باری است که بالاترین مقام ایران تا این حد به جزییات نیاز هسته‌ای ایران درمذاکرات می‌پردازد که می‌تواند راهی برای راضی کردن تندروها برای پذیرش محدودیت‌ها باشد.