علائم ابتلا به لخته شدن در خون چیست؟

نه تنها افراد مسن بلکه جوانان به سکته مغزی، این بیماری کشنده مبتلا شده اند، اما با وجود این آمار نگران کننده باز هم می‌توان با آگاهی از راه‌های پیشگیری و افزودن سطح آگاهی‌ها در خصوص این بیماری به کاهش آمار آن کمک کرد. بر این اساس برای آشنایی بیشتر با بیماری لخته شدن خون در مغز و نحوه پیشگیری از آن به سراغ دکتر داریوش نسبی تهرانی، متخصص مغز و اعصاب رفته‌ایم.

عوامل ایجاد کننده لخته خون در مغز کدامند؟
مغز همانند دیگر اعضای بدن رگ‌های خونی فراوانی دارد بنابراین در معرض گرفتگی و لخته شدن خون قرار دارد. گاهی رگ به دلایل رسوب چربی و مواد دیگر تنگ می‌شود و خون در آن لخته شود که اصطلاح ترومپوز گفته می‌شود. گاهی هم لخته خون در جایی دیگر از بدن تشکیل شده و از طریق قلب به مغز می‌رسد و باعث انسداد رگ می‌شود. در واقع لخته شدن خون از عوارض انسداد رگ است و رگی که مسدود می‌شود منجر به نرسیدن خون به ناحیه‌ای که رگ مسئول خونرسانی به آن است می‌شود و در نتیجه آن ناحیه و بافت آسیب می‌بیند که اصطلاحا در مغز به آن سکته مغزی می‌گویند.از طرفی شرایط محیطی، گرمازدگی زیاد یکی دیگر از علل لخته شدن خون بشمار می‌آید که در این حالت گرمازدگی باعث کاهش مایعات در خون و در نتیجه غلظت آن شده و این مسأله باعث انسداد رگ و نهایتا سکته مغزی می‌شود. علائم ابتلا به لخته شدن در خون چیست؟
علائم این بیماری بسته به اینکه گرفتگی در کدام قسمت از مغز رخ می‌دهد متفاوت است. این علائم می‌تواند از علائمی سطحی و خفیف نظیر بی حسی یک قسمت از بدن که می‌تواند گذرا باشد شروع شود. همچنین فرد علائمی نظیر سکته شدید که منجر به فلج کامل نیمی از بدن شود و یا فرد را به کما ببرد داشته باشد.

اما ذکر این علائم بطور کلی به منظور هشدار به افراد ضرورت دارد: اگر فردی در نیمه‌ای از بدن هم دست و پا و صورت احساس کرختی، بی حسی و ضعف بدون سابقه قبلی کرد ممکن است علامتی از سکته مغزی باشد. اشکال در بیان و کلام بدون هیچ علتی به این صورت که فرد قادر به بیان کلمات نباشد از علائم این بیماری است.معمولا این حالات حاد و سریع رخ می‌دهد، بطوریکه فرد در دقایق قبل خوب بوده، اما یکباره دچار این حالات می‌شود. با مشاهده این حالات بیمار باید سریعا به مراکز درمانی ارجاع شود تا اقدامات تشخیصی برای او انجام شود.

آیا می‌توان از لخته شدن خون در مغز پیشگیری کرد؟
اگر افراد بیماری زمینه‌ای نظیر اشکال در دریچه قلب، ضربان قلب و سایر ناراحتی‌های قلبی دارند باید نسبت به درمان بیماری اقدام کنند. یکی از عوامل مهم بیماری فشارخون است که مدام باید کنترل شود، زیرا بسیاری از موارد سکته مغزی بر اثر فشار خون‌های بالا ایجاد می‌شود.

چربی خون بالا و قند خون بالا هم می‌تواند از علائم لخته شدن خون و به دنبال آن سکته‌های مغزی باشد. سیگار و دخانیات و مواد مخدر روان گردان هم عوامل بسته شدن رگ هستند که برای پیشگیری باید از مصرف آن‌ها اجتناب کرد. خوردن مایعات زیاد به رقیق شدن خون کمک می‌کند، افرادی که مایعات کمی مصرف می‌کنند در معرض سکته مغزی هستند.به بیان دیگر علت بسیاری از سکته‌های مغزی که به دلیل لخته شدن خون ایجاد می‌شود در فصول گرم رخ می‌دهد، زیرا مایعات بدن در این فصل کم می‌شود.

درمان لخته شدن خون در مغز به چه صورت است؟
برای درمان هنگامی که فرد یک وضعیت حاد دارد، باید بلافاصله خود را به مرکز درمانی برساند. در مرکز درمانی با انجام سی تی اسکن مغز پزشک در صورت مطمئن شدن به این نکته که گرفتگی رگ با دارو باز می‌شود دارو را تجویز می‌کند.در صورتیکه زمان طولانی تری گذشته باشد درمان منوط به کاهش عوارض سکته می‌شود تا آسیب حیاتی به فرد نرسد.زمانی که فرد علائم حاد را طی کرد، با توجه به عوارض سکته نوع درمان متفاوت است که معمولا درمان‌های توان بخشی نظیر فیزیوتراپی و کار درمانی برای بیمار انجام می‌شود تا عضوی که دچار از کار افتادگی شده را بازتوانی کنند که متأسفانه درمان این امر طولانی و پرهزینه است و سال‌های سال فرد درگیر مشکلات است. دارو‌های متلاشی کننده لخته خون چه تأثیری دارند؟
این دارو‌ها چند سالی است وارد چرخه درمان شده است. نکته حائز اهمیت این است که بیماری باید به موقع تشخیص داده شود.معمولا لازم است مدت زمان این تشخیص در سه تا شش ساعت اول باشد و اگر بیمار شرایط مناسبی داشت یعنی فشار خون و سن بالا و زمینه خونریزی نداشته باشد، می‌توان با تزریق این دارو‌ها رگ را باز کرد و از سکته مغزی جلوگیری کرد.

طب سنتی و دارو‌های گیاهی می‌توانند کمکی به درمان لخته شدن خون کنند؟
تجربه درست و علمی در این زمینه وجود ندارد عمدتا بخشی از درمان‌های سنتی بر پایه پیشگیری استوار هستند تا نگذارند رگ‌ها بسته شود و بخشی دیگر زمانی است که عوارض ایجاد شده و کمک کند تا عوارض بیشتر نشود؛ بنابراین طب سنتی در مراحل حاد یعنی درمان سکته مغزی نقشی نمی‌تواند داشته باشد.

آیا مصرف دارو‌های رقیق کننده، برای تمامی افراد در سنین بالا ضرورت دارد؟
معمولا دارو را به عنوان پیشگیری نمی‌دهیم و اگر شرایطی باشد که نشان دهد فرد در معرض سکته‌های مغزی بوده در این حالت باید ازاین دارو‌ها استفاده کرد.همچنین فرد باید زمینه لخته شدن خون را داشته باشد یعنی بیماری قلبی داشته باشد که مستعد لخته شدن خون باشد و یا بیماری خونی داشته باشد که مستعد این بیماری است. اما به صورت عمومی نمی‌توان برای تمامی افراد مسن آسپرین تجویز کرد و این امر اشتباهی است.

نقش تغذیه و ورزش در پیشگیری تا چه میزان اهمیت دارد؟
ورزش نقش تعیین کننده دارد، زیرا باعث می‌شود گردش خون مغز بهتر شود بنابراین عامل پیشگیری خوبی است و تغذیه مناسب هم باعث عدم بسته شدن رگ می‌شود، زیرا چربی خون و قند خون باید برای پیشگیری از این بیماری در حد تعادل باشد.

در سال‌های اخیر به دلیل تغذیه نامناسب و مصرف بیش از حد غذا‌های فست فودی چربی خون بالا رفته و شاهد بروز این بیماری در جوانان هستیم از طرفی استرس، آلودگی هوا و عدم تحرک زمینه افزایش آمار مبتلایان به لخته شدن خون در مغز و به دنبال آن بروز سکته‌های مغزی را فراهم کرده است.