دریاچه بزنگان آخرین نفس ها را می کشد

خشکسالی های متوالی و کم شدن آب این دریاچه زنگ خطر را برای تنها دریاچه طبیعی خراسان رضوی در ۱۳۰ کیلومتری مشهد به صدا درآورده است. آب بنیاد حیات و دوام دریاچه همان عنصری که به مثابه خون در رگ های بزنگان است، این روزها کمتر و کمتر شده و همین امر سبب شده که خطر نابودی، بزنگان پرآب و سرسبز را تهدید کند. مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: خشکسالی های پی در پی و مکرر که باعث جاری نشدن سیلاب و کاهش دبی چشمه های بالادست شده از یک سو و افزایش جمعیت انسانی در بالادست و گسترش زمین های کشاورزی که خود منجر به مصرف بیشتر آب شده از دیگر سو اثر ارزشمند طبیعی ملی استان را با تهدید روبه رو کرده است. حمید صالحی با اشاره به نبود منابع آب برای تغذیه دریاچه افزود: کمبود آب دریاچه موجب رشد گیاهان آبزی و اشغال تمام سطح دریاچه شده که همین امر افت آب دریاچه را شتاب بخشیده است.

وی اظهار کرد: خطر ورود رسوب به دریاچه همراه با سیلاب های فصلی به علت تخریب مراتع بالادست و گستره کم دریاچه، آن را بسیار شکننده و آسیب پذیر کرده است. صالحی گفت: گستره این اثر طبیعی ملی حدود 400 هکتار است و این در حالی است که گستره پهنه آبی آن در حالت اشباع آب حدود 50 هکتار و ارتفاع متوسط آن 850 متر از سطح دریا است. مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی افزود: آب این دریاچه از ارتفاعات آهکی واقع در 20 کیلومتری جنوب دریاچه، توسط دو آبراهه اصلی که از سمت شرق و غرب به این دریاچه راه می یابند، تامین می شود. صالحی گفت: منابع آب زیر زمینی تغذیه کننده اطراف دریاچه بزنگان دو چشمه دائمی به نام های چشمه گل بی بی و چشمه کرق غلام است و البته بخش عمده ای از آب دریاچه از سوی چشمه های فعال کف دریاچه تامین می شود.

وی افزود: ثبت این دریاچه به عنوان منطقه نمونه طبیعت گردی می تواند به یک فرصت برای احیای رونق دریاچه و آشنایی علاقه مندان به محیط زیست تبدیل شود.وی با بیان اینکه مطالعات توجیهی طرح مدیریت دریاچه با هدف ایجاد زیر ساخت های طبیعت گردی صورت گرفته و مطالعات تفصیلی آن نیز در دست تدوین کارشناسان است گفت: به این منظور توسعه فضای سبز به مساحت 88 هکتار و تعبیه سامانه آبیاری تحت فشار در این منطقه صورت گرفته و ضمن احداث سه توقفگاه خودرو، 9 آلاچیق و لوله کشی آب در سواحل دریاچه به طول 5/1 کیلومتر، نمازخانه، سرویس بهداشتی، زمین بازی کودکان، شبکه روشنایی به طول 2200 متر و نیز بهسازی مسیر دسترسی به این اثر طبیعی ملی به طول یک کیلومتر صورت گرفته است.

وی در ارتباط با اقدامات صورت گرفته درحوزه توسعه گردشگری پایدار دریاچه می گوید: علاوه بر نصب تابلوهای هشدار برای بازدیدکنندگان، هم اکنون نظارت دقیق بر تنوع زیستی دریاچه از سوی یگان حفاظت محیط زیست به منظور جلوگیری از نشر آلودگی و تخلفات شکار و صید صورت می گیرد و به منظور جلوگیری از ورود دام و دیگر تجاوزات به حریم دریاچه، فنس کشی به طول تقریبی 600 متر در ضلع شمالی دریاچه انجام شده است. صالحی از رایزنی های نتیجه بخش با مسوولان آب منطقه ای خراسان رضوی برای تعیین حد بستر و حریم دریاچه خبر داد و افزود: رعایت حقابه دریاچه از چشمه های بالا دست به عنوان عامل مهم در تغذیه آن و نیز مدیریت اراضی کشاورزی در بالادست دریاچه در جهت کاهش مصرف سموم و کود، انجام اصلاحات کشاورزی منطقه برای صرفه جویی در مصرف آب از اقداماتی است که در دستور کار است.

وی ادامه داد: ظرفیت سازی برای مدیریت زیست بومی دریاچه و لایروبی آن، توسعه تعامل با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و شرکت آب منطقه ای استان برای اخذ سند مالکیت و سایر اقدامات حقوقی برای احراز مالکیت اراضی واقع در محدوده مصوب اثر طبیعی ملی از دیگر اولویت های اجرایی این اداره کل در این ارتباط است. به هر حال اینک بزنگان درخطر تبدیل شدن به ارومیه ای دیگر است، دریاچه ای که قبل از خشکی کامل آن و صرف هزینه های میلیاردی باید برای نجاتش هر کاری انجام داد زیرا ایستادن قلب بزنگان به مثابه مرگ محیط زیست و حیات وحش منطقه است.