بهار نیوز - بحران خاورمیانه؛ آزمونی سخت برای دولت بایدن

بحران خاورمیانه؛ آزمونی سخت برای دولت بایدن

گروه بین الملل: مایکل کرولی، خبرنگار وزارت امور خارجه آمریکا در روزنامه نیویورک تایمز نوشت: با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، دولت بایدن با چالشی پیچیده و غیرمنتظره مواجه شده است. حملات اسرائیل که با استفاده از بمب‌های آمریکایی انجام می‌شود، همچنان در غزه به نابودی خانواده‌های فلسطینی ادامه می‌دهد. همزمان، جنگ در لبنان شدت گرفته و تبادل حملات مستقیم بین اسرائیل و ایران به خصوص پس از حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات نظامی ایران، دو کشور را در آستانه تشدید تنش قرار داده است.
این شرایط، خشم رأی‌دهندگان مترقی و جوامع عرب و مسلمان در ایالت‌های کلیدی آمریکا را به دنبال داشته است، چرا که آنها از حمایت بی‌قیدوشرط جو بایدن از حملات اسرائیل به مردم فلسطین به شدت ناراضی هستند. این نارضایتی، دولت بایدن را وادار کرده تا به دنبال راه‌حلی برای ایجاد ثبات در خاورمیانه باشد. پس از کشته شدن یحیی سنوار توسط اسرائیل، مقامات دولت بایدن این اتفاق را فرصتی برای تلاش به منظور دستیابی به توافقی سریع برای پایان دادن به جنگ‌های اسرائیل در لبنان و غزه دانستند؛ درگیری‌هایی که تاکنون ده‌ها هزار فلسطینی را به کام مرگ کشانده است.
با نزدیک شدن انتخابات، جو بایدن، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه را به خاورمیانه فرستاد تا بحران را مدیریت کند. این سفر که یازدهمین مأموریت آنتونی بلینکن به منطقه در طول جنگ بود، به صورت اضطراری و بدون برنامه‌ریزی دقیق انجام شد. آنتونی بلینکن توقف از پیش تعیین‌شده در اردن را لغو کرد و به عربستان سعودی، قطر و به طور غیرمنتظره‌ای، لندن سفر کرد، جایی که به‌طور جداگانه با مقامات لبنان، اردن و امارات متحده عربی دیدار کرد.
در دوحه، آنتونی بلینکن اعلام کرد که مذاکره‌کنندگان آمریکایی و اسرائیلی به زودی به قطر بازخواهند گشت تا مذاکرات برای تبادل گروگان‌ها و برقراری آتش‌بس با حماس را از سر بگیرند. با این حال، امید و انتظارات برای دستیابی به توافق سریع کم‌رنگ شد و موانع جدی همچنان دستیابی به صلحی پایدار در منطقه را دشوار کرده‌اند.
تمرکز آنتونی بلینکن در این سفر بر تدوین راهبردی برای مدیریت غزه پس از پایان درگیری‌ها بود. با این حال، این طرح همچنان پیچیده و مبهم به نظر می‌رسد. او در نشست خبری خود در دوحه تأکید کرد: «این زمانی است که هر کشور باید نقش خود را مشخص کند و برای انتقال غزه از جنگ به صلح، به تلاش مشترک بپیوندد.» آنتونی بلینکن تأکید کرد که پایان جنگ نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و مناسب است.
در این میان، رئیس‌جمهور جو بایدن و کامالا هریس معاون وی تلاش می‌کنند تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری درگیری‌ها را متوقف کنند؛ اما با موانع بزرگی روبرو هستند. سفر آنتونی بلینکن هیچ نشانه‌ای از پیشرفت در این زمینه نشان نداد، چرا که قبل از انتخابات آمریکا، بنیامین نتانیاهو تمایلی به پایان دادن به جنگ ندارد. تحلیل‌گران معتقدند که تلاش‌های دیپلماتیک دولت بایدن در جریان جنگ اسرائیل و غزه به دلیل تضاد اهداف دولت آمریکا با اهداف طرف‌های درگیر، یعنی نتانیاهو و حماس، شکست خورده است. البته شایان ذکر است که جو بایدن نیز از توسل به انتقال تسلیحات به اسرائیل به عنوان اهرم فشار خودداری کرده است.
نادر هاشمی، استاد سیاست خاورمیانه در دانشگاه جرج تاون در اظهاراتی می‌گوید: «دولت بایدن نه توانسته و نه خواسته است که خطوط قرمزی برای اسرائیل تعیین کند و این امر به تشدید درگیری‌ها منجر شده است. نتانیاهو به این باور رسیده است که می‌تواند تقریباً هر اقدامی انجام دهد بدون اینکه با عواقب جدی روبرو شود.»
با این حال، کاهش شدید کمک‌های بشردوستانه به غزه، به‌ویژه در مناطق شمالی باعث شد آنتونی بلینکن و لوید آستین به دولت اسرائیل هشدار کتبی دهند که این وضعیت می‌تواند منجر به قطع کمک‌های نظامی آمریکا شود. دولت بایدن به اسرائیل تا اواسط نوامبر فرصت داده است تا میزان کمک‌های بشردوستانه به غزه را افزایش دهد. ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن نیز در یک نشست خبری در لندن، اسرائیل را به «پاکسازی قومی» در شمال غزه متهم کرد.
یک دیپلمات اردنی ضمن تأکید بر ناکامی دیپلماسی در بهبود اوضاع، اشاره کرد که این رویکرد تاکنون نتوانسته تغییر ملموسی ایجاد کند. وی با نگاهی مستقیم به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا گفت: «متأسفانه، هر بار که دیدار می‌کنیم، شرایط بدتر می‌شود. مشکل از کوتاهی ما نیست، بلکه ناشی از وجود دولتی در اسرائیل است که به هیچ توصیه‌ای عمل نمی‌کند. این روند باید متوقف شود»
در لبنان، اسرائیل به حملات خود علیه مواضع حزب‌الله ادامه می‌دهد و بی‌اعتنا به هشدار‌های آمریکا، اهدافی در مناطق مسکونی بیروت را هدف قرار می‌دهد. این حملات تاکنون منجر به مرگ صد‌ها زن و کودک شده است. حدود یک ماه پیش، اسرائیل عملیاتی برای مهار شلیک موشک‌های حزب‌الله آغاز کرد و در پی آن دولت بایدن تلاش کرد آتش‌بسی برقرار کند، اما این تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند و درخواست‌ها برای توقف فوری جنگ متوقف شدند.
منطقه اکنون در حال آماده‌سازی برای واکنش‌های احتمالی ایران به حملات هوایی اسرائیل در روز شنبه است. این حملات پاسخی به حمله موشکی بالستیک ایران به اسرائیل در اول اکتبر بود که دومین حمله از این نوع در سال جاری محسوب می‌شود. استفاده گسترده اسرائیل از نیروی نظامی و تلفات بالای غیرنظامیان از جمله مرگ دلخراش کودکان فلسطینی در چادر‌هایی نزدیک بیمارستانی در غزه، به نگرانی‌های عمیق در میان دموکرات‌های آمریکا دامن زده است.
نظرسنجی‌ها در ایالت کلیدی میشیگان نشان می‌دهند که رقابت میان کامالا هریس و دونالد ترامپ به شدت نزدیک است. بسیاری از رأی‌دهندگان عرب-آمریکایی در این ایالت از حمایت‌های مستمر آمریکا از اسرائیل و ارسال سلاح به این کشور ناراضی‌اند. دموکرات‌ها نگران‌اند که از دست دادن حمایت این گروه از رأی‌دهندگان می‌تواند نتیجه انتخابات را در میشیگان و حتی در سطح ملی تغییر دهد. خالد هاشمی، استاد دانشگاه جرج‌تاون، می‌گوید: «رأی‌دهندگان عرب و مسلمان، به دلیل اقدامات اسرائیل در غزه و لبنان، کامالا هریس را غیرقابل پذیرش می‌دانند. بسیاری از آنها یا به یک نامزد مستقل رأی خواهند داد یا انتخابات را تحریم می‌کنند. برخی نیز ممکن است به دلیل ناامیدی، به دونالد ترامپ رأی دهند.»
دونالدترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود آشکارا از اسرائیل حمایت کرد و سیاست‌های او به تقویت مواضع سخت‌گیرانه نتانیاهو انجامید. با این حال، او گاهی اسرائیل را به توقف «کشتار مردم» در غزه ترغیب کرد. هنوز مشخص نیست که آیا آنتونی بلینکن واقعاً بر این باور بود که کشته شدن یحیی سنوار، رهبر حماس، می‌تواند به افزایش تمایل حماس برای مبادله گروگان‌ها با آتش‌بس منجر شود یا خیر.
برخی از مقامات ارشد آمریکا معتقدند که سؤال اصلی این است که آیا نتانیاهو می‌تواند با اعلام آتش‌بس به جنگ در غزه پایان دهد. بلینکن در روز پنج‌شنبه تأکید کرد: «اسرائیل به اهداف استراتژیکی که پس از ۷ اکتبر تعیین کرده بود، دست یافته است.» با این حال، نیات نتانیاهو همچنان مبهم است. او که به دلیل پرونده‌های فساد مالی درگیر دادگاه است و به دلیل شکست‌های بزرگ امنیتی اسرائیل در سال گذشته مورد انتقاد شدید قرار گرفته، ترور سیدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله را به عنوان عاملی برای افزایش محبوبیت خود می‌بیند. بسیاری از مقامات ارشد آمریکا باور دارند که نتانیاهو از جنگ به‌عنوان ابزاری برای بقا و ماندگاری سیاسی‌اش استفاده می‌کند.
آنتونی بلینکن تصریح کرد که ایالات متحده و اسرائیل به دنبال ایجاد «چارچوب‌های جدید» برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها هستند. مقامات ارشد آمریکا اظهار داشتند که این روند می‌تواند شامل توافق‌های جزئی و توقف‌های موقت جنگ برای آزادی تدریجی گروگان‌ها باشد. مقامات ارشد آمریکا بر این باورند که برای خروج ایمن اسرائیل از غزه، لازم است یک نیروی امنیتی در منطقه حضور داشته باشد که احتمالاً از نیرو‌های نظامی کشور‌های عربی همسایه تشکیل شود. از سوی دیگر، بازسازی غزه به سرمایه‌گذاری هنگفتی در حدود ده‌ها میلیارد دلار نیاز دارد. جو بایدن و تیم او معتقدند که تشکیلات خودگردان فلسطین می‌تواند مسئولیت اداره غزه را به عهده بگیرد؛ با این حال، این امر منوط به تغییر در رهبری سالخورده آن است. با این وجود، بنیامین نتانیاهو به‌طور قاطع این پیشنهاد را رد کرده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در تل‌آویو اعلام کرد که نتانیاهو هرگونه طرح ارتش اسرائیل برای جابه‌جایی اجباری غیرنظامیان از شمال غزه را قویاً رد کرده است. با این حال، گزارش‌ها نشان می‌دهد که ارتش اسرائیل ممکن است از طریق محاصره و ایجاد گرسنگی، سعی کند افراد باقی‌مانده در شمال غزه را از پای درآورد.
در این میان، گرسنگی همچنان تمامی جمعیت غزه را دربرگرفته است. ماه گذشته، میزان کمک‌های بشردوستانه به پایین‌ترین سطح از زمان شروع جنگ رسید. تعداد تلفات ناشی از بمباران‌ها نیز به طور پیوسته در حال افزایش است و تصاویر دلخراشی از سوختن غیرنظامیان فلسطینی در اردوگاه‌های پناهندگان در شبکه‌های اجتماعی به‌طور گسترده منتشر شده است. به‌منظور پیشگیری از تشدید بحران، جو بایدن به نتانیاهو هشدار داده بود که از حمله به تأسیسات هسته‌ای یا نفتی ایران خودداری کند، چرا که این حملات ممکن است به افزایش قیمت بنزین منجر شود و بر انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تأثیر بگذارد.