راه شمال را نمی‌توان بست

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری این استان گفته است: سفر این جمعیت را پیش‌بینی کرده بودیم؛ اما او درباره این‌که چرا با وجود چنین پیش‌بینی‌هایی، مازندران در مقابل این حجم مسافر با کمبود امکانات رفاهی و بهداشتی مواجه شده است؟ پاسخ داد: ما که نمی‌توانیم راه مردم را ببندیم و اقبال آن‌ها را برای سفر به مازندران تغییر بدهم یا بگوییم امکانات اقامتی ما این‌قدر است. ما فقط می‌توانیم اطلاع‌رسانی کنیم.  طبق اعلام پلیس راهور ناجا، از 62میلیون و 160هزار تردد جاده‌یی که توسط دوربین‌ها از روز یکشنبه (پنجم‌ مردادماه) تا شنبه (یازدهم مردادماه) ثبت شد، 30 درصد سفرها به استان‌های مازندران، البرز و گیلان بوده است.

سردار اسکندر مومنی - رییس پلیس راهور ناجا - تصریح کرده است: جاده‌های شمالی کشور کشش این حجم بار سفر در تعطیلات را ندارد. او همچنین از مردم خواسته است، با توجه به اعمال محدودیت‌ها از سوی پلیس در جاده‌های شمالی کشور، الگوی سفر خود را تغییر دهند، زیرا به‌جز استان‌های شمالی، شمال غربی و غرب کشور، همه جای ایران جاذبه‌های گردشگری دارد و مردم با توزیع سفرهای خود می‌توانند بار سفر به شمال کشور را بکاهند. مرتضی رحمانی‌موحد - معاون گردشگری کشور - نیز در روزهای پایانی تعطیلات، اعلام کرده است: همه‌ی مراکز اقامتی، خانه‌مسافر و امکانات عمومی شهرهای مقصد سفر، صد درصد تکمیل بودند.

او که ریاست ستاد هماهنگی خدمات سفرهای کشور را هم برعهده دارد، گفته است: حجم سفرها در تعطیلات عید فطر با نوروز قابل قیاس نیست و رکورد سفرهای نوروزی در این چهار روز شکسته شده است. البته او شکستن این رکورد را بیشتر به استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، اردبیل، همدان، چهارمحال و بختیاری و کرمانشاه مربوط دانسته، با این حال رحمانی‌موحد صراحتا اعلام کرده که ستاد، پیش‌بینی‌های اولیه را درباره‌ی این حجم از سفر داشته‌، اما بعد سخنانش را این‌طور ادامه داده است: «واقعا حجم فوق‌العاده سفر در این چند روز بیش از حد انتظار بود.»

حال سوال این است که چرا استان‌هایی مانند مازندران که همیشه در تعطیلات کوتاه‌مدت، جزو نخستین اولویت‌ها و انتخاب‌ها برای سفر بوده‌اند، پیش‌بینی‌های لازم را برای تأمین امکانات و خدمات نمی‌کنند که مسافر را پس نزنند یا آن‌ها را سرگردان نکنند یا دست‌ کم عادت مرسوم‌شده‌ی چادرخوابی را در کمپ‌هایی که باید از قبل تدارک دیده شود، سامان نمی‌دهند؟

دلاور بزرگ‌نیا - مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران - با رد کردن این موضوع که در استان تحت نظارتش، پیش‌بینی‌های لازم و تدارک مورد نیاز اتخاذ نشده است، به خبرنگار ایسنا گفت: قطعا ما پیش‌بینی‌های لازم را در ستاد هماهنگی خدمات سفر کرده بودیم؛ ولی نمی‌توانیم راه مردم را ببندیم یا بگوییم ظرفیت استان، این‌قدر است یا این‌که نمی‌توانیم اقبال مردم را برای سفر به مازندران تغییر دهیم. ما فقط می‌توانیم اطلاع‌رسانی کنیم که این کار را هم انجام دادیم.

وی ادامه داد: بیشتر مسافرانی که به مازندران سفر می‌کنند، معمولا در خانه‌های استجاری غیرمجاز اقامت دارند یا چادر مسافرتی همراه می‌آورند، این‌ها مسافرانی نیستند که از قبل برنامه‌ریزی کرده یا اقامتگاه مجازی را رزرو کرده باشند، بنابراین اطلاع‌رسانی ما برای این گروه چندان اثرگذار نیست. او همچنین گفت: سفر در مازندران روبه افزایش است و تقریبا شکل همه‌زمانی به خود گرفته، سرمایه‌گذاری‌هایی نیز در بخش اقامت شده و شهرداری کمپ‌هایی را احداث کرده است، پس این‌طور نبوده که پیش‌بینی نکرده باشیم.

بزرگ‌نیا آمار داد که از چهارم تا دهم مردادماه، سه‌میلیون و 859هزار و 487 نفرشب اقامت در مازندران ثبت شد. به گفته‌ی او، این آمار بدون محاسبه‌ی چادرخواب‌ها و اقامت‌کنندگان خانه‌های استیجاری غیرمجاز بود که اگر آن‌ها را هم حساب کنند، گویای جمعیت بیشتری است که به مازندران سفر کرده‌اند.

او در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود قدمت پدیده‌ی چادرخوابی در مازندران، اقداماتی برای ایجاد کمپ‌های رفاهی و بهداشتی صورت نمی‌گیرد تا این گروه از مسافران نیز در امنیت و رفاه پوشش داده شوند؟ گفت: یکی از معضلات استان ما، پدیده‌ی چادرخوابی مسافران است که بارها برای سامان‌دهی آن‌ها به شهرداری‌ها پیشنهاد کرده‌ایم کمپ‌های ارزان‌قیمتی را که هم منبع درآمدزایی و هم محلی برای ارائه‌ی خدمات به مسافران باشند، احداث کند. وی اضافه کرد: شهرداری‌ها به این موضوع علاقه نشان داده‌اند؛ ولی نمی‌دانم چرا تعلل می‌کنند. هرچند در سال‌های گذشته، کمپ‌هایی برای اقامت ساخته شده‌اند، اما کفاف مسافران را نمی‌دهند.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران ادامه داد: متقاضیانی برای ایجاد زیرساخت در این استان داریم، حتی خیرینی هستند که تمایل دارند امکاناتی را ایجاد کنند؛ ولی مسأله‌ی اصلی برای ما، نداشتن زمین مناسب است. به گفته‌ی او، در محورهای شمالی کشور، معمولا زمین‌های مناسب برای ایجاد زیرساخت، یا در حریم راه‌ها قرار دارند یا عرصه‌ی منابع طبیعی هستند.

بزرگ‌نیا گفت: معاون سیاسی استانداری مازندران قول داده با همراهی دستگاه‌های مسوول، بازدید میدانی از محور کندوان و هراز داشته باشد تا شاید از این طریق، همکاری بیشتری برای اختصاص زمین‌های مورد نیاز انجام شود. اما موضوع دیگری که در استان‌های مسافرپذیری مانند مازندران سال‌هاست دست‌ به گریبان مسافران شده، خانه‌های استیجاری است که البته اقبال مسافران از آن‌ها در رشد قارچ‌گونه و قیمت‌های لجام‌گسیخته‌شان، بی‌تأثیر نبوده است. اگرچه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سال‌هاست طرح سامان‌دهی خانه‌های استیجاری را در دستور دارد؛ ولی ظاهرا رشد و فعالیت نامحسوس آن‌ها به شکلی است که امور را از کنترل خارج کرده است.

بزرگ‌نیا برای پاسخ دادن به این پرسش که چرا با وجود پیش‌بینی‌های قبلی درباره‌ی خانه‌های استیجاری اقدام جدی صورت نگرفته است؟ تمایل زیادی نشان نداد، چرا که آن را موضوعی «اذیت‌کننده» دانست که بارها مجبور شده به خبرنگاران درباره‌اش پاسخ داد؛ اما با این حال، او آمار قابل توجهی را از تعداد خانه‌های استیجاری شناسایی‌شده داد: پیش‌بینی شده نزدیک به 90هزار خانه به مسافران اجاره داده می‌شود که از این میان، فقط حدود پنج‌هزار و 500 خانه را شناسایی کرده‌ایم که آن‌ها هم شناسنامه و مجوز ندارند.