روشنایی به شرط مازوت سوزی

گروه اقتصادی: درحالی‌که گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد نه‌فقط ذخیره سوخت نیروگاه‌ها ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده است بلکه در مجموع استحصال گاز کشور نیز ۴ درصد کاهش پیدا کرده است. کمیسیون انرژی مجلس مدعی است محدودیت‌های برق به‌ویژه بر شبکه خانگی رفع خواهد شد.

بنابر اعلام یکی از اعضای این کمیسیون، این اقدام در پی مصوبه «شعام» در مورد تأمین برق کشور انجام می‌شود. اما یک منبع آگاه در وزارت نیرو به پیام‌ما می‌گوید هیچ قطعیتی در کار نیست و فقط دو شرکت گاز و وزارت نفت ملزم به تأمین سوخت شده‌اند. اما تا زمان عدم تأمین، خاموشی‌ها ادامه دارد. بااین‌حال، محدودیت در تأمین گاز برای تولید برق موضوع دیگری را به میان می‌آورد: «آیا مازوت به ۱۴ نیروگاه دوگانه‌سوز برمی‌گردد؟» «سید اسماعیل حسینی»، نماینده مجلس شورای اسلامی، در صفحه مجازی خود نوشت: «در کمیسیون انرژی مجلس با حضور وزیر نیرو معاونین ایشان و معاونین وزیر نفت مطرح شد؛ باتوجه‌به مصوبه شعام و انجام تعهدات توسط شرکت ملی گاز از امروز اعمال خاموشی‌های برق در بخش خانگی متوقف می‌شود.»

کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اعلام کرده است خاموشی‌های بخش خانگی متوقف می‌شود، اما هیچ جزئیاتی در مورد نحوه تأمین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها منتشر نشده است
همزمان «جلیل مختار»، سخنگوی کمیسیون انرژی، نیز در تشریح نشست روز یکشنبه کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی که با حضور «عباس علی‌آبادی»، وزیر نیرو، معاونان او، مدیرعامل شرکت توانیر و «محمدصادق عظیمی‌فر»، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، و جمعی دیگر از مسئولان به‌منظور بررسی علل خاموشی‌های اخیر برق اشاره کرد و در گفت‌وگویی با ایرنا گفت: «باتوجه‌به خاموشی‌های سراسری، کمیسیون انرژی بررسی علل خاموشی‌ها را با حضور مسئولان مربوطه در دستورکار قرار داد که وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت توانیر مهمترین دلیل این اتفاق را ناشی از ناترازی گاز در مصرف نیروگاه‌های تولید برق اعلام کردند. در مجموع اثر ناترازی گاز بر برق به کاهش تولید دو هزار مگاوات برق منجر شده و این مسئله خاموشی‌هایی را در سطح کشور به‌دنبال داشته است. در پی اقدامات انجام‌شده از سوی دو وزارتخانه مرتبط قرار است بار خاموشی از دوش مشترکان مسکونی برداشته شود؛ زیرا طبق توافق انجام‌شده، وزارت نفت سوخت بیشتری را در اختیار نیروگاه‌ها قرار داده است.»

به‌گفته مختار، در پایان این نشست مقرر شد وزارت نیرو در رابطه با افزایش قیمت برق شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی کند. همچنین، مستندات قانونی آن را نیز مبنی‌بر اینکه براساس کدام ماده قانونی و به چه میزان این افزایش صورت گرفته است، به کمیسیون انرژی ارائه دهند؛ زیرا گزارش‌های غیررسمی از افزایش ۳۸ درصدی بهای برق خبر می‌دهند و همچنین، مقرر شد درباره نحوه تعامل وزارت نیرو با وزارت نفت برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها گزارشی به کمیسیون ارائه شود.

ماجرا از چه قرار است؟
دولت چهاردهم، همزمان با کاهش تولید نیروگاه‌های گازسوز، زمانی که دولت ناچار به قطع گسترده و سراسری برق در همه بخش‌های خانگی، صنعت و کشاورزی دولت اولویت را به نیروگاه‌های دوگانه‌سوز داد و مازوت‌سوزی را از مدار خارج کرد.

همان زمان «محمدجعفر قائم‌پناه»، معاون اجرایی رئیس‌جمهوری، پس از جلسه کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا از توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه در اراک، کرج و اصفهان خبر داد و گفت: کمبود برق، انرژی و گاز داریم؛ اما برای اینکه به بخش‌هایی از جامعه آسیب وارد نشود، ناچاریم سوخت مازوت را در این نیروگاه‌ها متوقف کنیم.

او با عذرخواهی از همه مردم به‌خاطر این مسئله اعلام کرد دولت واقعاً چاره‌ای ندارد و راضی نیست سم ناشی از مازوت‌سوزی در شهر‌هایی مثل اصفهان، کرج، اراک و شهر‌های دیگر تولید شود. بنابراین، ترجیح دادیم خاموشی مختصری به‌طور منظم و با اطلاع قبلی در طول شبانه‌روز اتفاق بیفتد که امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های دولت وفاق ملی سال دیگر تولید برق و گاز اصلاح شود. پس از آن «فاطمه مهاجرانی»، سخنگوی دولت، در شبکه ایکس نوشت: خاموشی منظم را جایگزین مازوت‌سوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان می‌کنیم: «شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند.»

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، نیز اعلام کرد، چون ذخایرمان کم است و در زمستان ممکن است با مشکل مواجه شویم، مجبوریم ذخایر نیروگاه‌ها را طوری تنظیم کنیم که به مشکل برنخوریم. اگر الان فکر نکنیم، ممکن است در زمستان با خطر زیادی مواجه شویم.

این گفته‌ها درحالی انجام شد که آمار رسمی نشان می‌دهد جلوگیری از مازوت‌سوزی تنها نوعی نمایش رسانه‌ای بود و عملاً در کشور سوختی برای استفاده در نیروگاه‌ها وجود نداشت. براساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس ۲۱ آبان امسال منتشر کرده است، نیروگاه‌های حرارتی کشور به‌واسطه عدم دریافت سوخت کافی در فصل گرم که معادل چهار میلیارد مترمکعب گاز کمتر نسبت به سال قبل است، با چالش بزرگی در حوزه تولید برق روبه‌رو شده‌اند.

کاهش ۶۰ درصدی سوخت
براساس این گزارش در سال ۱۴۰۱ میزان ناترازی گاز طبیعی در اوج مصرف به ۳۱۵ میلیون مترمکعب در روز رسید و اگرچه به‌واسطه افزایش دما در دوره سرد سال ۱۴۰۲ این عدد به حدود ۲۸۰ میلیون مترمکعب در روز کاهش یافت، اما همچنان چالش ناترازی گاز طبیعی در کل سال به‌ویژه ماه‌های سرد وجود دارد. از سوی دیگر، مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌های حرارتی افزایش یافته و در حال حاضر ذخایر گازوئیل و نفت کوره نیروگاه‌ها در شش‌ماهه اول ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل (۶۰ درصد) کاهش پیدا کرده و افزایش ناترازی گاز و عدم امکان تأمین سوخت مایع جایگزین، چالش‌هایی را برای تأمین برق در زمستان به‌وجود آورده است.

این گزارش مدعی بود که همزمان با آغاز فصل سرد سال جاری و به‌دنبال محدودیت در تأمین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها، ظرفیت تولید برق کشور چیزی حدود ۳ درصد نسبت به برق مصرفی مورد نیاز کاهش یافت که همین موضوع سبب شد تا وزارت نیرو از طریق اعمال محدودیت ساعتی نسبت به مدیریت ذخایر سوخت با هدف عبور موفق از فصل سرد اقدام کند.

مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد: «باتوجه‌به اینکه بیش از ۹۰ درصد از ظرفیت تولید برق کشور توسط نیروگاه‌های حرارتی و عمدتاً گازسوز انجام می‌شود، تحویل ندادن گاز کافی به این نیروگاه‌ها و کاهش ۶۰ درصدی ذخایر مایع نسبت به سال گذشته عملاً صنعت برق کشور را در فصل سرد با چالش‌های جدی روبه‌رو کرد. به‌طور مشخص در سال جاری بیش از چهار میلیارد مترمکعب گاز کمتر نسبت به سال قبل به نیروگاه‌ها تحویل شد و برای تولید برق به همین میزان از سوخت مایع برداشت شد که با هدف پاسخگویی به اوج بار فصل سرد جبران نشد. این وضعیت درحالی‌است که ظرفیت نامی نیروگاه‌های کشور بیش از ۹۴ هزار مگاوات است و براساس نظر وزیر نیرو، در صورت تأمین سوخت کافی حتی امکان تولید برق، ۲۰ درصد بیشتر از برق مصرفی مورد نیاز در فصل سرد نیز وجود دارد.»

وزارت نفت و شرکت گاز ایران به پیگیری‌های پیام‌ما پاسخی ندادند، اما یک منبع آگاه از وزارت نیرو به «پیام‌ما» می‌گوید: «هیچ قطعیتی برای توقف روند خاموشی‌ها یا کنترل آن وجود ندارد، مگر آنکه وزارت نفت و شرکت گاز سوخت مورد نیاز را تأمین کنند.»‌

به‌گفته این منبع آگاه، شرکت گاز مکلف به تأمین گاز نیروگاه‌ها و وزارت نفت موظف به تأمین سوخت شده است. سوختی که جز اعضای شرکت‌کننده در جلسه «شعام» (شورای‌عالی امنیت ملی) کسی از ماهیت آن خبر ندارد. سؤال اینجاست که آیا طی کمتر از یک ماه که موضوع ۶۰ درصدی کاهش ذخیره سوخت نیروگاه‌ها اعلام شده است، این کاهش بزرگ جبران شده است یا برای رفع نارضایتی عمومی سوختی جایگزین مانند مازوت در نظر گرفته شده است؟