بهار نیوز - چالش‌ نیروهای یونیفیل برای تداوم آرامش

گروه بین الملل: نزدیک به ۲۰ سالی می‌شود که هزاران نیروی حافظ صلح سازمان ملل نتوانسته‌اند پس از آخرین درگیری حزب الله و اسرائیل، از تسلیح مجدد حزب الله در امتداد مرز اسرائیل جلوگیری کنند.
اکنون که اسرائیل و حزب‌الله پس از یک سال درگیری به آتش‌بس رسیده‌اند، نیروهای موقت سازمان ملل متحد در لبنان (یونیفیل)، دوباره در مرکز تلاش‌ها برای حفظ صلح قرار دارد؛ اما به گفته تحلیلگران، هنوز توانایی اجرای یک منطقه حائل بین طرفین را ندارد.
به گفته مقامات لبنانی، آتش‌بسی که بر سر آن توافق شد، شامل یک چارچوب زمانی ۶۰ روزه است تا به ارتش اسرائیل اجازه عقب‌نشینی داده شود و ارتش لبنان امنیت منطقه مرزی را تامین کند و از حضور مسلحانه حزب‌الله در آنجا جلوگیری کند.
یک کمیته بین المللی شامل نیروهای حافظ صلح سازمان ملل نیز بر پایبندی به این توافق نظارت خواهد کرد.
اما نه ارتش لبنان و نه نیروهای سازمان ملل تاکنون نتوانستند حزب‌الله را از ایجاد مواضع جنگی در جنوب لبنان و شلیک راکت به آن سوی مرزها باز دارند، حال آنکه در تمام یک سال گذشته نیز اسرائیل با پروازهای نظامی خود با شلیک مستقیم علیه مواضع حزب‌الله پاسخ می‌داد.
شاید به همین خاطر است که اسرائیل حق هدف قرار دادن مواضع حزب‌الله پس از آتش‌بس را در صورت مشاهده تهدیدی از سوی آن حفظ کرده است. کما اینکه یکی از نمایندگان اسرائیل تاکید کرد که اسرائیل امنیت خود را در اولویت قرار خواهد داد.
این مقام در گفتگو با وال‌استریت ژورنال اظهار داشت که «ما از انحلال یونیفیل دفاع نمی‌کنیم، اما امنیت آینده شمال اسرائیل را نیز در دست یونیفیل قرار نمی‌دهیم. ما به ششم اکتبر [یک روز قبل از یورش زمینی فلسطینیان از نوار غزه به داخل خاک اسرائیل] برنمی‌گردیم.»
به گفته حامیان حفظ نیروهای یونیفیل، ماموریت محول شده به این نیروهای حافظ صلح در سال ۱۹۷۸ - یعنی زمان حمله اسرائیل به لبنان در پی حمله یک فلسطینی به اتوبوسی در مرکز اسرائیل و کشته شدن ۳۸ غیرنظامی از جمله ۱۳ کودک - عملا دستوری غیرممکن بود.
وظیفه یونیفیل نظارت بر خروج ارتش اسرائیل از لبنان و کمک به دولت لبنان برای حفظ امنیت در جنوب ناآرام این کشور بود. ولی با این حال، اسرائیل در سال ۱۹۸۲، عملیات نظامی خود را در لبنان از سر گرفت.
پس از جنگ سال ۲۰۰۶ بین اسرائیل و حزب الله، نقش یونیفیل گسترش یافت و شامل نظارت بر حضور حزب الله در جنوب لبنان و کمک به ارتش لبنان در اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل شد.یونیفیل تخلفات احتمالی را به ارتش لبنان و اسرائیل که مسئول اصلاح آن تخلفات هستند و همچنین به دبیرکل سازمان ملل که این تخلفات را مرتباً به شورای امنیت منتقل می‌کند، گزارش می‌دهد.با این حال، ارتش لبنان فاقد بودجه کافی و قدرت آتش برای مهار حزب‌الله‌ است، ‌مضافا اینکه در این قطعنامه چیزی برای وادار کردن هر یک از طرف‌ها وجود ندارد.در نتیجه، قطعنامه ۱۷۰۱ تقریباً بلافاصله نقض شد و وظیفه یونیفیل در طول زمان به طور فزاینده‌ای چالش برانگیز شده است.یونیفیل که در اوج فعالیت خود تا ۱۰ هزار گشت ماهانه انجام می‌داد، مکرراً محدودیت‌هایی را در حرکت خود و مشکل دسترسی به سایت‌های مشکوک گزارش می‌کرد. علاوه بر این، یونیفیل از ورود به املاک خصوصی یا بازداشت غیرنظامیان بدون مجوز مقامات لبنانی منع شده است.
این نیروهای حافظ صلح طی این سال‌ها از محیط خصمانه فزاینده گلایه داشتند و بیان می‌داشتند که مردم لبنان گاهی آن‌ها را به جاسوسی برای اسرائیل متهم می‌کردند و به خشونت متوسل می‌شوند.
یونیفیل در سال ۲۰۱۰ گزارش داد که در طی یک تمرین ۳۶ ساعته، سربازان آن توسط غیرنظامیان لبنانی مورد حمله قرار گرفتند که با پرتاب سنگ، به فرمانده گشت حمله کردند، به خودروها آسیب رساندند و مقداری سلاح و مهمات یونیفیل را با خود بردند.
اندکی بعد در همان سال، یونیفیل از وقوع انفجار در خانه‌ای در یک روستا خبر داد، اما گفت که نمی‌تواند علت آن را تعیین کند، «زیرا شواهد احتمالی قبل از اینکه به تیم تحقیقاتی یونیفیل اجازه دسترسی به محل حادثه داده شود، دستکاری یا حذف شدند.» یونیفیل گفت که ارتش لبنان نیز پس از درگیرشدن با روستاییان اجازه ورود پیدا کرد.
یونیفیل علی‌رغم چالش‌های خود با موفقیت برخی از درگیری‌ها را کاسته و میزبان جلساتی بین ارتش لبنان و اسرائیل برای جلوگیری از درگیری‌های مسلحانه بوده است. به گفته ریچارد گووان، مدیر بخش ارتباطات با سازمان ملل در اندیشکده «گروه بین‌المللی بحران» در این رابطه به روزنامه وال استریت ژورنال گفت: «با این حال، طی سال‌ها، حزب‌الله سلاح‌های زیادی در نزدیکی مرز انبار کرده تا حدی که وضعیت برای اسرائیل ناپایدار شد.» گووان خاطرنشان کرد که «این یک راز آشکار است که مدتی است که شما حزب‌الله را در مجاورت یونیفیل داشتید.»
آخرین گزارش نیروهای حافظ صلح به سازمان ملل قبل از حملات هفتم اکتبر - مورخ ژوئیه ۲۰۲۳ - چالش‌هایی را که آنها در تلاش برای کنترل اوضاع با آن مواجه بودند، برجسته می‌کند. در این گزارش حوادث هشداردهنده متعددی از جمله پرتاب موشک، تسلیحات غیرمجاز، نقض حریم هوایی اسرائیل، ساخت تونل، و مانورهای حزب‌الله شامل موشک‌اندازها و پهپادها، همراه با آزار و اذیت مکرر ذکر شده است.
بنا بر این گزارش، یک گشت سازمان ملل در ماه آوریل توسط افراد نقابدار متوقف شد و مورد حمله قرار گرفت.
همچنین، این هیات شکایت داشت که نمی‌تواند به ساختمان‌های مشکوک در مرز متعلق به یک گروه محیط زیستی که ایالات متحده و اسرائیل آنها را به پوشش حزب الله متهم می‌کنند دسترسی پیدا کند. تانک های اسرائیلی در چند مورد اسلحه خود را به سمت آن‌ها هدف گرفتند و لیزرها از دو طرف به سمت آنها نشانه رفتند. یونیفیل می‌گوید می‌تواند تخلفات را گزارش کند، اما فاقد اختیار لازم برای اجرای مستقل قطعنامه ۱۷۰۱ است.
آندریا تننتی، سخنگوی یونیفیل گفت: «این به شورای امنیت بستگی دارد که تصمیم بگیرد چگونه به جلو حرکت کند. برداشتن گام‌های بیشتری که در حیطه وظایف مأموریت نیروهای حافظ صلح نیست، به عهده یونیفیل نیست.»
یونیفیل در سال ۲۰۰۶ «شواهد پراکنده‌ای» از وجود سلاح و پرسنل مسلح در منطقه مرزی از جمله کشف ۱۷ موشک انداز کاتیوشا و یک انبار سلاح را گزارش داد. به گفته یونیفیل، نیروهای مسلح لبنان مطلع شدند و متعاقباً این تسلیحات را توقیف یا منهدم کردند.بعد از آن، یونیفیل از حملات موشکی پراکنده از جنوب لبنان به اسرائیل خبر داد که نشان دهنده وجود سلاح در «منطقه غیرنظامی شده» بود.
یونیفیل در سال ۲۰۰۸ نیز هشت موشک آماده پرتاب به سمت اسرائیل را کشف کرد که ارتش لبنان آنها را خنثی و منهدم کرد.
چندین سال بعد، از دسامبر ۲۰۱۸ تا آوریل ۲۰۱۹، اسرائیل به یونیفیل در مورد وجود پنج تونل هشدار داد و نیروهای حافظ صلح تأیید کردند که سه تونل از این تونل‌ها زیر خط آبی از جنوب لبنان تا شمال اسرائیل گسترش یافته است. یونیفیل مکان های تونل را با نیروهای مسلح لبنان به اشتراک گذاشت و ماه ها آنها را تحت فشار قرار داد تا به تعهدات لبنان بر اساس این قطعنامه عمل کنند.
جاناتان کانریکوس، رابط نظامی سابق اسرائیل با یونیفیل و سازمان ملل، گفت که یونیفیل به اسرائیل گفت که نمی‌تواند بدون اجازه ارتش لبنان مکان‌های تونل‌ها را بازرسی کند، زیرا این تونل‌ها در ملک خصوصی هستند.
به گفته کانریکوس که اکنون یکی از پژوهشگران اندیشکده آمریکایی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها است، پس از یک ماه انفعال از سوی ارتش لبنان، ارتش اسرائیل آنقدر سیمان را به یکی از تونل‌ها پمپاژ کرد که از طرف دیگر به بیرون سرازیر شد و به ساختمانی در یک روستا سرازیر شد و به خیابان فوران کرد.
نیروهای مسلح لبنان به درخواست برای اظهار نظر پاسخی ندادند. اما حامیان آن استدلال آوردند که نیروهای مسلح لبنان در اجرای مأموریت خود با موانع متعددی مانند کمبود بودجه بین المللی و دشواری عبور از شکاف های فرقه ای لبنان روبرو هستند.
یونیفیل در مارس ۲۰۲۲، حوادث خشونت آمیز بیشتری به همراه مواردی از تصرف اموال آن توسط افراد مسلح را گزارش کرد. در اواخر همان سال، یک سرباز ایرلندی در یک حمله ادعایی مرتبط با حزب‌الله در حین گشت‌زنی کشته شد. حزب الله در آن زمان دست داشتن در آن را رد کرد.