تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۱۰ ساعت ۱۶:۲۱
کد مطلب : ۵۰۳۵۵۷
درس‌های جنگ اوکراین برای فرماندهان نظامی
گروه بین الملل: طی هفته‌های اخیر، روسیه و اوکراین بزرگترین حملات پهپادی خود را از زمان شروع جنگ در فوریه ۲۰۲۲ علیه یکدیگر انجام دادند.
در یک مورد اوکراین بیش از ۸۰ پهپاد به سمت روسیه فرستاد که برخی از آنها مسکو را هدف قرار دادند. همچنین گفته شد روسیه بیش از ۱۴۰ پهپاد را به سوی اهدافی در سراسر اوکراین فرستاد.
استفاده گسترده از پهپادها به عنوان سلاحی برای حمله، یکی از راه‌های است که شیوه جنگ در این درگیری را دگرگون کرده است.
پهپادها در ترکیب با جنگ الکترونیک و حملات توپخانه‌ای، کارآمدی بالایی به عنوان سلاح‌های دفاعی از خود نشان داده‌اند و توانسته‌اند نیروهای دشمن را در میدان نبرد مهار کنند.
به گفته فیلیپس اوبراین، استاد مطالعات جنگ در دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند، پهپادها به یکی از ویژگی‌های اصلی جنگ اوکراین بدل شده‌اند و تأثیری عمیقی بر شیوه‌های نبرد گذاشته‌اند.
اوبراین می‌گوید: «پهپادها باعث شده‌اند که هیچ چیزی در میدان نبرد از دید پنهان نماند.»
پهپادهای شناسایی قادرند جابجایی نیروها یا تدارکات برای حمله را درسراسر خط مقدم و همزمان رصد کنند. پس از شناسایی هدف، این پهپادها می‌توانند مختصات آن را به مرکز فرماندهی ارسال کنند تا دستور حمله توپخانه‌ای صادر شود.به گفته پروفسور اوبراین، این فرآیند - از شناسایی هدف تا حمله به آن - در اصطلاحات نظامی «زنجیره کشتن» نامیده می‌شود و استفاده از پهپادها آن را بسیار تسریع کرده است.اوبراین می‌گوید: «همه چیز دیده می‌شود، مگر آنکه در عمق پوشانده شده باشد. در نتیجه تجمع تانک‌ها و سایر ادوات زرهی برای پیشروی، بدون آنکه هدف قرار گیرند، غیرممکن شده است.»
پهپادهای تهاجمی همراه با توپخانه برای حمله به دشمن به کار گرفته می‌شوند. نیروهای اوکراینی موفق شده‌اند تنها با استفاده از پهپادها، پیشروی ستون‌های تانک روسیه را متوقف کنند.
در آغاز جنگ، اوکراین از پهپاد نظامی تی‌بی-۲ بیرق‌دار ساخت ترکیه استفاده می‌کرد که قابلیت پرتاب بمب و شلیک موشک را داشت.
اما اکنون هر دو طرف بیش از پیش به استفاده از پهپادهای «کامیکازه» (انتحاری) ارزان‌تر روی آورده‌اند.این پهپادها معمولاً از نوع تجاری هستند که به آنها مواد منفجره متصل شده است. آنها را می‌توان از چند کیلومتر دورتر کنترل کرد و می‌توانند پیش از حمله، مدتی بر فراز هدف خود پرواز کنند.
روسیه نیز از هزاران پهپاد انتحاری مانند شاهد-۱۳۶ ساخت ایران برای حمله به اهداف نظامی و غیرنظامی در اوکراین استفاده کرده است.
روسیه غالباً از این پهپادها به صورت گروهی استفاده می‌کند تا پدافند هوایی اوکراین را تحت فشار قرار دهد و درهم بشکند.
توپخانه به پرکاربردترین سلاح در جنگ اوکراین تبدیل شده است.
بر اساس گزارش اندیشکده بریتانیایی موسسه سلطنتی خدمات متحد، روسیه روزانه حدود ۱۰ هزار گلوله و اوکراین روزانه بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ گلوله شلیک می‌کنند.توپخانه دائماً برای رصد تحرکات نیروهای دشمن و هدف قرار دادن ادوات زرهی، استحکامات دفاعی، مراکز فرماندهی و انبارهای تدارکاتی آنها استفاده می‌شود.
سرهنگ پترو پیاتاکوف، کارشناس توپخانه و متخصص نظامی، می‌گوید: «در جنگ، مهمات مثل آب است که باید مدام نوشیده شود، یا مانند سوخت خودرو که باید پیوسته تأمین گردد.»
هر دو طرف درگیری، از میلیون‌ها گلوله توپخانه استفاده کرده‌اند که آنها را از خارج دریافت کرده‌اند. ایالات متحده و کشورهای اروپایی این گلوله‌ها را برای اوکراین تأمین می‌کنند، در حالی که روسیه آنها را از کره شمالی وارد می‌کند.به گفته جاستین کرامپ، مدیرعامل شرکت تحلیلگران دفاعی سیبیلین مستقر در بریتانیا، کشورهای غربی در تأمین تمام گلوله‌های مورد نیاز اوکراین با چالش روبرو شده‌اند و این مسئله ضعف صنایع تسلیحاتی خودشان را آشکار ساخته است.
او می‌گوید: «شرکت‌های صنایع دفاعی غربی در حال حاضر تعداد نسبتاً کمی سلاح دقیق تولید می‌کنند. اما آنها ظرفیت لازم برای تولید انبوه مهمات پایه مانند گلوله‌ها را ندارند.»
روسیه و اوکراین هر دو از توپخانه‌های دقیق نیز استفاده کرده‌اند. اوکراین از گلوله‌های هدایت‌شونده ماهواره‌ای مانند اکسکالیبر که غرب آنها را تأمین کرده، استفاده می‌کند، در حالی که روسیه از گلوله‌های کراسنوپل با هدایت لیزری تولید خود بهره می‌گیرد.
ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی، موشک‌های دوربرد هیمارس با هدایت ماهواره‌ای را نیز در اختیار اوکراین قرار داده‌اند. این موشک‌ها به نیروهای مسلح اوکراین امکان حمله به انبارهای مهمات و مراکز فرماندهی روسیه در پشت خط مقدم را فراهم کرده‌اند.
از ابتدای سال ۲۰۲۳، نیروهای روسیه هزاران «بمب سُرِشی» را برای بمباران مواضع اوکراینی در میدان نبرد و حمله به مناطق مسکونی و زیرساخت‌های غیرنظامی به کار گرفته‌اند.
این بمب‌ها در واقع بمب‌های «سقوط آزاد» معمولی هستند که به بال‌های تاشو و سامانه‌های ناوبری ماهواره‌ای مجهز شده‌اند.روسیه بیشترین استفاده را از بمب‌های سُرِشی می‌کند. وزن این بمب‌ها از ۲۰۰ کیلوگرم تا ۳ هزار کیلوگرم یا بیشتر متغیر است.پروفسور جاستین برونک، کارشناس جنگ هوایی در موسسه سلطنتی خدمات متحد، می‌گوید: «بمب‌های سُرِشی به طور روزافزونی در درهم شکستن مواضع استحکامی و تخریب ساختمان‌ها کارآمد بوده‌اند.»
او می‌گوید روسیه از این بمب‌ها برای نابودی استحکامات دفاعی اوکراین در اطراف شهر استراتژیک آدویوکا در شرق اوکراین استفاده گسترده‌ای کرد. این شهر در فوریه ۲۰۲۴ به دست نیروهای روسیه افتاد.
به گفته پروفسور برونک، هزینه تولید هر بمب سُرِشی تنها ۲۰ تا ۳۰ هزار دلار است. این بمب‌ها می‌توانند از فاصله ده‌ها کیلومتری هدف پرتاب شوند و سرنگونی آنها جز با پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاع هوایی بسیار دشوار است.
اوکراین نیز از بمب‌های سُرِشی تأمین شده توسط ایالات متحده و فرانسه، مانند «سلاح دوربرد مشترک»، استفاده می‌کند. علاوه بر این، اوکراین با افزودن بال به بمب‌های کوچک قُطر ساخت ایالات متحده که حاوی حدود ۲۰۰ کیلوگرم مواد منفجره هستند، بمب سُرِشی مخصوص به خود را ساخته است.اما تعداد بمب‌های سُرِشی اوکراین کمتر از روسیه است.در جنگ روسیه و اوکراین، از جنگ الکترونیک استفاده‌ای بی‌سابقه و گسترده شده است.هزاران نیرو در هر دو طرف درگیری در قالب واحدهای تخصصی فعالیت می‌کنند. هدف آنها از کار انداختن پهپادها و سامانه‌های ارتباطی دشمن و منحرف کردن موشک‌های آنها از مسیر هدف است.
نیروهای روسیه از سامانه‌هایی مانند ژیتل بهره می‌برند که قادر است تمامی ارتباطات ماهواره‌ای، رادیویی و سیگنال‌های تلفن همراه را در شعاع بیش از ۱۰ کیلومتر از کار بیندازد. این سامانه با انتشار پالس‌های قوی انرژی الکترومغناطیسی، امواج رادیویی مورد استفاده دشمن را خنثی می‌کند.نیروهای روسیه با استفاده از واحد شیپوونیک-آئرو قادرند پهپادها را از فاصله ۱۰ کیلومتری سرنگون کنند. این سامانه همچنین می‌تواند موقعیت خلبانان پهپاد را شناسایی کرده و مختصات آنها را به واحدهای توپخانه ارسال کند تا بتوانند به آنها شلیک کنند.
به گفته دکتر مارینا میرون از بخش مطالعات جنگ در کینگز کالج لندن، کشورهای غربی احتمالاً از مشاهده سهولت توانایی سامانه‌های جنگ الکترونیک روسیه در اوکراین برای از کار انداختن موشک‌های پیشرفته‌ای چون هیمارس شگفت‌زده شده‌اند.او می‌گوید: «این نوعی جنگ نامتقارن است. نیروهای ناتو ممکن است از تسلیحاتی برخوردار باشند که از نظر فنی برتر از سلاح‌های روسیه هستند، اما روسیه نشان داده که می‌تواند با استفاده از تجهیزات الکترونیکی نسبتاً ارزان‌قیمت، این سلاح‌های پیشرفته را از کار بیندازد.»
دانکن مک‌کروری از موسسه هوا و فضای فریمن در کینگز کالج لندن می‌گوید فرماندهان نظامی کشورهای عضو ناتو باید از شیوه‌های جنگ الکترونیک روسیه در اوکراین درس بگیرند.
مک‌کروری می‌گوید: «آنها باید نیروهای خود را برای عملیات در شرایطی آموزش دهند که توسط پهپادها تعقیب می‌شوند و دشمن تمام سیگنال‌های رادیویی آنها را شنود می‌کند.»
«جنگ الکترونیک دیگر نباید مسأله‌ای ثانویه در نظر گرفته شود. این موضوع باید در هر مرحله از طراحی تاکتیک‌ها، آموزش‌ها و سیستم‌های تسلیحاتی جدید مدنظر قرار گیرد.»
در یک مورد اوکراین بیش از ۸۰ پهپاد به سمت روسیه فرستاد که برخی از آنها مسکو را هدف قرار دادند. همچنین گفته شد روسیه بیش از ۱۴۰ پهپاد را به سوی اهدافی در سراسر اوکراین فرستاد.
استفاده گسترده از پهپادها به عنوان سلاحی برای حمله، یکی از راه‌های است که شیوه جنگ در این درگیری را دگرگون کرده است.
پهپادها در ترکیب با جنگ الکترونیک و حملات توپخانه‌ای، کارآمدی بالایی به عنوان سلاح‌های دفاعی از خود نشان داده‌اند و توانسته‌اند نیروهای دشمن را در میدان نبرد مهار کنند.
به گفته فیلیپس اوبراین، استاد مطالعات جنگ در دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند، پهپادها به یکی از ویژگی‌های اصلی جنگ اوکراین بدل شده‌اند و تأثیری عمیقی بر شیوه‌های نبرد گذاشته‌اند.
اوبراین می‌گوید: «پهپادها باعث شده‌اند که هیچ چیزی در میدان نبرد از دید پنهان نماند.»
پهپادهای شناسایی قادرند جابجایی نیروها یا تدارکات برای حمله را درسراسر خط مقدم و همزمان رصد کنند. پس از شناسایی هدف، این پهپادها می‌توانند مختصات آن را به مرکز فرماندهی ارسال کنند تا دستور حمله توپخانه‌ای صادر شود.به گفته پروفسور اوبراین، این فرآیند - از شناسایی هدف تا حمله به آن - در اصطلاحات نظامی «زنجیره کشتن» نامیده می‌شود و استفاده از پهپادها آن را بسیار تسریع کرده است.اوبراین می‌گوید: «همه چیز دیده می‌شود، مگر آنکه در عمق پوشانده شده باشد. در نتیجه تجمع تانک‌ها و سایر ادوات زرهی برای پیشروی، بدون آنکه هدف قرار گیرند، غیرممکن شده است.»
پهپادهای تهاجمی همراه با توپخانه برای حمله به دشمن به کار گرفته می‌شوند. نیروهای اوکراینی موفق شده‌اند تنها با استفاده از پهپادها، پیشروی ستون‌های تانک روسیه را متوقف کنند.
در آغاز جنگ، اوکراین از پهپاد نظامی تی‌بی-۲ بیرق‌دار ساخت ترکیه استفاده می‌کرد که قابلیت پرتاب بمب و شلیک موشک را داشت.
اما اکنون هر دو طرف بیش از پیش به استفاده از پهپادهای «کامیکازه» (انتحاری) ارزان‌تر روی آورده‌اند.این پهپادها معمولاً از نوع تجاری هستند که به آنها مواد منفجره متصل شده است. آنها را می‌توان از چند کیلومتر دورتر کنترل کرد و می‌توانند پیش از حمله، مدتی بر فراز هدف خود پرواز کنند.
روسیه نیز از هزاران پهپاد انتحاری مانند شاهد-۱۳۶ ساخت ایران برای حمله به اهداف نظامی و غیرنظامی در اوکراین استفاده کرده است.
روسیه غالباً از این پهپادها به صورت گروهی استفاده می‌کند تا پدافند هوایی اوکراین را تحت فشار قرار دهد و درهم بشکند.
توپخانه به پرکاربردترین سلاح در جنگ اوکراین تبدیل شده است.
بر اساس گزارش اندیشکده بریتانیایی موسسه سلطنتی خدمات متحد، روسیه روزانه حدود ۱۰ هزار گلوله و اوکراین روزانه بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ گلوله شلیک می‌کنند.توپخانه دائماً برای رصد تحرکات نیروهای دشمن و هدف قرار دادن ادوات زرهی، استحکامات دفاعی، مراکز فرماندهی و انبارهای تدارکاتی آنها استفاده می‌شود.
سرهنگ پترو پیاتاکوف، کارشناس توپخانه و متخصص نظامی، می‌گوید: «در جنگ، مهمات مثل آب است که باید مدام نوشیده شود، یا مانند سوخت خودرو که باید پیوسته تأمین گردد.»
هر دو طرف درگیری، از میلیون‌ها گلوله توپخانه استفاده کرده‌اند که آنها را از خارج دریافت کرده‌اند. ایالات متحده و کشورهای اروپایی این گلوله‌ها را برای اوکراین تأمین می‌کنند، در حالی که روسیه آنها را از کره شمالی وارد می‌کند.به گفته جاستین کرامپ، مدیرعامل شرکت تحلیلگران دفاعی سیبیلین مستقر در بریتانیا، کشورهای غربی در تأمین تمام گلوله‌های مورد نیاز اوکراین با چالش روبرو شده‌اند و این مسئله ضعف صنایع تسلیحاتی خودشان را آشکار ساخته است.
او می‌گوید: «شرکت‌های صنایع دفاعی غربی در حال حاضر تعداد نسبتاً کمی سلاح دقیق تولید می‌کنند. اما آنها ظرفیت لازم برای تولید انبوه مهمات پایه مانند گلوله‌ها را ندارند.»
روسیه و اوکراین هر دو از توپخانه‌های دقیق نیز استفاده کرده‌اند. اوکراین از گلوله‌های هدایت‌شونده ماهواره‌ای مانند اکسکالیبر که غرب آنها را تأمین کرده، استفاده می‌کند، در حالی که روسیه از گلوله‌های کراسنوپل با هدایت لیزری تولید خود بهره می‌گیرد.
ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی، موشک‌های دوربرد هیمارس با هدایت ماهواره‌ای را نیز در اختیار اوکراین قرار داده‌اند. این موشک‌ها به نیروهای مسلح اوکراین امکان حمله به انبارهای مهمات و مراکز فرماندهی روسیه در پشت خط مقدم را فراهم کرده‌اند.
از ابتدای سال ۲۰۲۳، نیروهای روسیه هزاران «بمب سُرِشی» را برای بمباران مواضع اوکراینی در میدان نبرد و حمله به مناطق مسکونی و زیرساخت‌های غیرنظامی به کار گرفته‌اند.
این بمب‌ها در واقع بمب‌های «سقوط آزاد» معمولی هستند که به بال‌های تاشو و سامانه‌های ناوبری ماهواره‌ای مجهز شده‌اند.روسیه بیشترین استفاده را از بمب‌های سُرِشی می‌کند. وزن این بمب‌ها از ۲۰۰ کیلوگرم تا ۳ هزار کیلوگرم یا بیشتر متغیر است.پروفسور جاستین برونک، کارشناس جنگ هوایی در موسسه سلطنتی خدمات متحد، می‌گوید: «بمب‌های سُرِشی به طور روزافزونی در درهم شکستن مواضع استحکامی و تخریب ساختمان‌ها کارآمد بوده‌اند.»
او می‌گوید روسیه از این بمب‌ها برای نابودی استحکامات دفاعی اوکراین در اطراف شهر استراتژیک آدویوکا در شرق اوکراین استفاده گسترده‌ای کرد. این شهر در فوریه ۲۰۲۴ به دست نیروهای روسیه افتاد.
به گفته پروفسور برونک، هزینه تولید هر بمب سُرِشی تنها ۲۰ تا ۳۰ هزار دلار است. این بمب‌ها می‌توانند از فاصله ده‌ها کیلومتری هدف پرتاب شوند و سرنگونی آنها جز با پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاع هوایی بسیار دشوار است.
اوکراین نیز از بمب‌های سُرِشی تأمین شده توسط ایالات متحده و فرانسه، مانند «سلاح دوربرد مشترک»، استفاده می‌کند. علاوه بر این، اوکراین با افزودن بال به بمب‌های کوچک قُطر ساخت ایالات متحده که حاوی حدود ۲۰۰ کیلوگرم مواد منفجره هستند، بمب سُرِشی مخصوص به خود را ساخته است.اما تعداد بمب‌های سُرِشی اوکراین کمتر از روسیه است.در جنگ روسیه و اوکراین، از جنگ الکترونیک استفاده‌ای بی‌سابقه و گسترده شده است.هزاران نیرو در هر دو طرف درگیری در قالب واحدهای تخصصی فعالیت می‌کنند. هدف آنها از کار انداختن پهپادها و سامانه‌های ارتباطی دشمن و منحرف کردن موشک‌های آنها از مسیر هدف است.
نیروهای روسیه از سامانه‌هایی مانند ژیتل بهره می‌برند که قادر است تمامی ارتباطات ماهواره‌ای، رادیویی و سیگنال‌های تلفن همراه را در شعاع بیش از ۱۰ کیلومتر از کار بیندازد. این سامانه با انتشار پالس‌های قوی انرژی الکترومغناطیسی، امواج رادیویی مورد استفاده دشمن را خنثی می‌کند.نیروهای روسیه با استفاده از واحد شیپوونیک-آئرو قادرند پهپادها را از فاصله ۱۰ کیلومتری سرنگون کنند. این سامانه همچنین می‌تواند موقعیت خلبانان پهپاد را شناسایی کرده و مختصات آنها را به واحدهای توپخانه ارسال کند تا بتوانند به آنها شلیک کنند.
به گفته دکتر مارینا میرون از بخش مطالعات جنگ در کینگز کالج لندن، کشورهای غربی احتمالاً از مشاهده سهولت توانایی سامانه‌های جنگ الکترونیک روسیه در اوکراین برای از کار انداختن موشک‌های پیشرفته‌ای چون هیمارس شگفت‌زده شده‌اند.او می‌گوید: «این نوعی جنگ نامتقارن است. نیروهای ناتو ممکن است از تسلیحاتی برخوردار باشند که از نظر فنی برتر از سلاح‌های روسیه هستند، اما روسیه نشان داده که می‌تواند با استفاده از تجهیزات الکترونیکی نسبتاً ارزان‌قیمت، این سلاح‌های پیشرفته را از کار بیندازد.»
دانکن مک‌کروری از موسسه هوا و فضای فریمن در کینگز کالج لندن می‌گوید فرماندهان نظامی کشورهای عضو ناتو باید از شیوه‌های جنگ الکترونیک روسیه در اوکراین درس بگیرند.
مک‌کروری می‌گوید: «آنها باید نیروهای خود را برای عملیات در شرایطی آموزش دهند که توسط پهپادها تعقیب می‌شوند و دشمن تمام سیگنال‌های رادیویی آنها را شنود می‌کند.»
«جنگ الکترونیک دیگر نباید مسأله‌ای ثانویه در نظر گرفته شود. این موضوع باید در هر مرحله از طراحی تاکتیک‌ها، آموزش‌ها و سیستم‌های تسلیحاتی جدید مدنظر قرار گیرد.»
پربينندهترين مطالب و خبرها
پربحثترين مطالب و خبرها
